II. Sieć biblioteczna. Infrastruktura.

Zmiany w sieci bibliotek publicznych województwa w roku 2005 w porównaniu z rokiem ubiegłym

W województwie warmińsko-mazurskim sieć biblioteczna w 2005 r. liczyła 348 bibliotek i filii: 98 w mieście oraz 250 na wsi.

W porównaniu z rokiem 2004 liczba placówek zmniejszyła się o jedną - zlikwidowano filię Gminnej Biblioteki Publicznej w Wilkasach (gmina Giżycko) w miejscowości Bystry, a księgozbiór przekazano szkole. Nie powstała żadna nowa biblioteka ani filia.

W 2005 r. zawieszono działalność filii nr 14 MBP w Olsztynie oraz filii w Błudowie Biblioteki Publicznej w Młynarach. Nieczynne od kilku lat są: filia nr 1 w Iławie, placówki w Bęsi, Kabinach i Kolnie (gmina Kolno) oraz filia w Jeleniu (MGBP Lidzbark Welski). Jako nieczynna wykazywana jest także główna biblioteka MBP w Olsztynie, która nie udostępnia zbiorów, a działa jedynie jako centrala dla filii. Dwie nieczynne wypożyczalnie Biblioteki Elbląskiej: przy ul. Płk. Dąbka i Jagiellończyka znajdują się w trakcie likwidacji.

Zmiany w sieci bibliotek publicznych województwa w ostatnich pięciu latach prezentuje poniższy wykres.

LICZBA BIBLIOTEK I FILII W LATACH 2001-2005
 

Ogółem na 19 powiatów ziemskich i 2 powiaty grodzkie 15 w 2005 r. realizowało zadania biblioteki powiatowej. Były to:

• biblioteki stopnia powiatowego w miastach grodzkich - 2 (Olsztyn, Elbląg)
• biblioteki, którym zostały powierzone zadania ponadlokalne:
  • miejskie - 7 (Bartoszyce, Elbląg^*, Ełk, Giżycko, Iława, Ostróda, Lidzbark Warmiński - biblioteka realizowana w formie wirtualnej - powielenie projektu Wirtualnej Powiatowej Biblioteki Publicznej)
  • miejsko-gminne - 5 (Gołdap, Olecko, Pasłęk^*, Ruciane Nida, Węgorzewo)
  • gminne - 1 (Braniewo)
  • powiat olsztyński ziemski realizuje zadania biblioteki powiatowej w formie projektu pod nazwą Wirtualna Powiatowa Biblioteka Publiczna; zadania ponadlokalne powierzono wszystkim 12 bibliotekom powiatu olsztyńskiego ziemskiego. Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie pełni funkcję koordynatora projektu.

* w powiecie elbląskim ziemskim dla części powiatu zadania realizuje Biblioteka Elbląska (gmina Tolkmicko, Milejewo, Elbląg, Gronowo Elbląskie, Młynary) i Biblioteka Publiczna w Pasłęku (gmina Pasłęk, Rychliki, Godkowo).

W listopadzie 2005 r. Starostwo Powiatowe w Ełku powierzyło zadanie realizacji biblioteki powiatowej MBP w Ełku na czas określony do 31 grudnia 2006 r., a 26 sierpnia 2005 r. Starostwo Powiatowe w Piszu - Miejsko-Gminnej Bibliotece Publicznej w Rucianem-Nidzie na czas określony do 31 grudnia 2005 r.

W 6 powiatach w 2005 r. nie działały biblioteki powiatowe (działdowski, kętrzyński, mrągowski, nidzicki, nowomiejski, szczycieński). W związku z powierzeniem zadań biblioteki powiatowej prowadzone są rozmowy w powiecie szczycieńskim. MGBP w Piszu złożyła w grudniu 2005 do Starostwa Powiatowego w Piszu propozycję dotyczącą możliwości realizacji zadań biblioteki powiatowej. Propozycja zostanie rozpatrzona przez Zarząd po analizie rocznego sprawozdania przedłożonego przez bibliotekę publiczną w Rucianem-Nidzie, której w 2005 r. powierzono zadania biblioteki powiatowej dla powiatu piskiego.

Szersza informacja na temat działalności bibliotek działających na rzecz powiatów w dziale X. Stan organizacyjny i działalność bibliotek powiatowych.

Sieć bibliotek i oddziałów dziecięcych w dalszym ciągu nie wykazuje zmian i od 2002 roku liczy 56 jednostek. W roku 2005 swoją działalność zakończyła filia nr 10 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie, która wyróżniała się bardzo bogatą ofertą skierowaną do dzieci i młodzieży. Kierując się wymogami współczesnego bibliotekarstwa publicznego, będzie kontynuować swoją pracę od 2006 r. jako biblioteka multimedialna dla najmłodszych czytelników "Abecadło" w Centrum Handlowym "Alfa" w Olsztynie. Unowocześnieniu ulegną zarówno zasoby placówki, które zostaną w znaczny sposób wzbogacone o materiały w nowych formatach, jak i formy pracy ściśle dostosowane do potrzeb użytkowników.

Wyniki czytelnictwa i szczegółowy wykaz publicznych placówek bibliotecznych naszego województwa przeznaczonych dla młodych czytelników prezentuje Tabela 12 Czytelnicy i wypożyczenia w filiach i oddziałach dla dzieci.

Sieć bibliotek publiczno-szkolnych (zob. Tabela 10) w 2005 liczyła 35 bibliotek i filii, (w tym 32 na wsi). W stosunku do roku 2004 zmniejszyła się o 4 - nie wynika to z likwidacji placówek, ale z faktu, iż nie pełnią już funkcji bibliotek publiczno-szkolnych (3 filie biblioteczne w gminie Nowe Miasto Lubawskie oraz Biblioteka Publiczna Gminy Kętrzyn z siedzibą w Czernikach). Sieć bibliotek publiczno-szkolnych jest trudna do uchwycenia, ponieważ wiele wątpliwości budzi ich stan prawny - często biblioteki publiczne od lat działają wspólnie ze szkolnymi, ale porozumienia czy też umowy, jakie zostały w tym zakresie zawarte zawierają sformułowania świadczące jedynie o deklaracji np. współdzielenia lokalu a nie faktycznego połączenia placówek. Czasami też uregulowań prawnych brakuje, ale zwyczajowo biblioteka, która prowadzi wspólną działalność uważana jest za publiczno-szkolną.

Zmiany w sieci bibliotek publiczno-szkolnych na przestrzeni ostatnich pięciu lat prezentuje poniższy wykres.

LICZBA BIBLIOTEK PUBLICZNO-SZKOLNYCH W LATACH 2001-2005
 

Sieć bibliotek publicznych działających w strukturach ośrodków kultury w województwie ulega stabilizacji, coraz mniej jest prób niezgodnych z prawem połączeń z innymi instytucjami, a sukcesywnie niektóre z placówek odzyskują samodzielność. W 2005 r. ze struktur ośrodków kultury wyłączono biblioteki gmin wiejskich w Miłkach i w Rychlikach.

W 2005 r. w 37 jednostkach administracyjnych województwa 87 bibliotek i filii (19 w mieście i 68 na wsi) działało w strukturach domów kultury (statystycznie o 4 placówki mniej niż w 2004 r.). Niesamodzielna jest więc co czwarta biblioteka.

LICZBA JEDNOSTEK ADMINISTARCYJNYCH, W KTÓRYCH BIBLIOTEKI DZIAŁAŁY
W STRUKTURACH DOMÓW KULTURY LATA 2001-2005
 

Sieć bibliotek publiczno-szpitalnych w dalszym ciągu działa bez zmian. Tworzy ją 5 placówek, z czego 4 są otwarte, a Filia nr 1 w Iławie nie prowadzi czynnej działalności. Wyniki pracy filii publiczno-szkolnych obrazuje Tabela 11. Pomimo ogromnej terapeutycznej i rehabilitacyjnej wartości tego typu placówek wciąż są one niedoceniane i ich działalność jest słabo rozwinięta.

Sieć punktów bibliotecznych na terenie województwa w 2005 r. liczyła 145 punktów (37 w miastach, 108 na wsi). W sieci punktów, wzorem lat ubiegłych, następuje dość duża rotacja, w ciągu roku 2005 utworzono 13 nowych punktów, zlikwidowano 9, ogółem sieć zwiększyła się o 4 punkty. To już kolejny rok, kiedy odnotowano wzrost tych najmniejszych ośrodków bibliotecznych na Warmii i Mazurach. Biblioteki bardzo często tworzą punkty w miejscowościach, w których zlikwidowano filie (np. gmina Dobre Miasto), jako uzupełnienie sieci.

LICZBA PUNKTÓW BIBLIOTECZNYCH W LATACH 2001-2005
 

Infrastruktura

W 2005 r. nową siedzibę uzyskała Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Zalewie, a do samodzielnego budynku przeniesiono wypożyczalnię dla dorosłych i czytelnię w Lubawie. Lokale zmieniły także filie biblioteczne w Kumielsku (MGBP Biała Piska), w Krotoszynach (GBP Biskupiec), w Kalniku (MBP Morąg), w Bratianie (GBP Nowe Miasto Lubawskie) oraz filia w Starych Jabłonkach (GBP Ostróda).

Nieliczne biblioteki publiczne i ich filie przeprowadziły remonty (40 placówek) i dokonały wymiany wyposażenia (6). Remont kapitalny w 2005 r. przechodziły budynki, w których działają: GBP w Biskupcu oraz MPBP w Olecku (przy zaangażowaniu środków Unii Europejskiej). Poważniejsze remonty odnotowano także w bibliotekach w Kowalach Oleckich, Nowym Mieście Lubawskim (gmina miejska), Orzyszu i Biskupcu (mbp). Rozpoczęto przygotowanie pomieszczeń dla powstającej w Olsztynie w Centrum Handlowym "Alfa" biblioteki multimedialnej dla dzieci - filii lokalnej Miejskiej Biblioteki Publicznej. Podjęto także prace remontowe w szeregu zabytkowych pomieszczeń Biblioteki Elbląskiej, które pozwolą na znaczne rozwinięcie funkcji kulturalnych i edukacyjnych placówki.

Ogółem w województwie 17% lokali bibliotecznych przystosowanych jest dla osób z niesprawnościami ruchowymi.