| Start | Informacje | Spis treści | Słownik | Przydatne adresy |

6.6 Mikrohodowle. Bibułowe tratwy, warstwy odżywcze, mikrokomory

Jeśli hodowla w wyniku frakcjonowania zawiera głównie pojedyncze komórki i zostanie posiana z bardzo niewielką gęstością, to - o ile dzięki zoptymalizowanej pożywce, nastąpi wzrost kalusów - istnieje duża szansa że każdy z nich powstanie z pojedynczej komórki i stanowić będzie klon (populację komórek będących potomstwem tej samej pojedynczej komórki). Czasami, choć jest to trudne, udaje się z takiego kalusa, a pośrednio z pojedynczej komórki, odtworzyć kompletną roślinę. Osiągnięcie tego celu można sobie odrobinę ułatwić stosując pożywkę przystosowawczą (por. rozdz. 6.3). Przy pomocy drobnej pipety można też powielaną komórkę przenieść na arkusik bibuły (tzw. tratwę bibułową) wysycony pożywką i ułożony na powierzchni kalusa. Komórki kalusa pełnią funkcje odżywcze - wydzielane przez nie metabolity dyfundują przez bibułę i odżywiają klonowaną komórkę. Czasami używa się jako warstwy odżywczej zawiesiny posianej na agar i przykrytej jałową bibułą, na którą nanosi się klonowaną komórkę. Żeby mieć pewność że komórki warstwy odżywczej nie zostaną w wyniku błędu doświadczalnego pomylone z komórkami, które mają być właściwym obiektem klonowania, komórki warstwy odżywczej można zabić naświetlając je promieniami X.

Z naukowego punktu widzenia bardzo interesująca jest możliwość zakładania kultury pojedynczej komórki w taki sposób, aby można ją było obserwować pod mikroskopem, nie zakłócając przy tym dalszego przebiegu hodowli. Takie hodowle można prowadzić w następujących typach naczyń:

1. mikrokomorach tworzonych na szkiełku przedmiotowym mikroskopu np. przez umieszczenie na nim w pewnej odległości od siebie dwóch szkiełek nakrywkowych i przykrycie ograniczonej w ten sposób przestrzeni trzecim szkiełkiem nakrywkowym (szkiełka można posmarować wazeliną aby zabezpieczyć wnętrze mikrokomory przed wysychaniem)
2. specjalnie przystosowanych szalkach Petriego, z przyklejonymi do dna kilkoma płytkimi pierścieniami
3. mikropłytkach, tj. niewielkich plastykowych pojemnikach, których dno ma szereg wgłębień do umieszczania mikrolitrowych objętości zawiesiny.

W przypadku takich mikrohodowli (mikrokultur), ze względu na minimalną biomasę hodowanych komórek, odpada konieczność ciągłego napowietrzania pożywki. Problemem natomiast może być parowanie wody z drobnych objętości pożywki. Aby preparaty przed tym zabezpieczyć, można je inkubować w szczelnie zamkniętych pojemnikach nad warstwą roztworu o potencjale osmotycznym równym potencjałowi osmotycznemu pożywki. Systematyczne prowadzenie obserwacji mikroskopowych ułatwia mikroskop o odwróconej budowie, zwany inwertoskopem, w którym obiektywy położone są pod preparatem, a aparat oświetleniowy nad nim, dzięki czemu można obserwować komórki w dość wysokich naczyniach (takich jak płytki Petriego i mikropłytki) bez ich otwierania.