IX. Inwestycje, modernizacje, zmiany w infrastrukturze bibliotek publicznych przeprowadzonych w ostatnim roku.

Według danych posiadanych przez WBP w Olsztynie, w 2011 roku w województwie warmińsko-mazurskim 36 bibliotek zajmowało samodzielne budynki, natomiast 276 – lokale współużytkowane z innymi instytucjami lub firmami.

Nowe grupy użytkowników i większy zakres zadań wymagają od bibliotek szczególnej dbałości o lokale, aby odpowiadały one rosnącym oczekiwaniom społeczności lokalnych. Ogółem w roku 2011 przeprowadzono remonty lub drobne modernizacje budynków bibliotek w 55 gminach województwa (47%). W 15 bibliotekach były to kompleksowe inwestycje, obejmujące przebudowę, wymianę instalacji wewnętrznych oraz wyposażenia. W pozostałych przypadkach, doraźne remonty w celu rearanżacji wnętrz i doposażenia placówek. Adaptacje nowych lokali i zmiany lokalowe miały miejsce w 11 bibliotekach, w tym w 5 przypadkach były to zmiany korzystne – MPBP w Olecku, filia MBP w Lidzbarku Warmińskim, GBP w Miłkach, GBP w Kruklankach, filia GBP w Rozogach. W 2 przypadkach biblioteki działały w lokalach tymczasowych z powodu remontu lokali właściwych – WBP w Olsztynie oraz MGBP w Dobrym Mieście.

Do istotnych zmian, które zaszły w 2011 roku w infrastrukturze bibliotek publicznych województwa można zaliczyć zmiany lokalizacji następujących placówek:

• MPBP w Olecku – obecna powierzchnia biblioteki jest o 40% większa od powierzchni lokalu, który biblioteka zajmowała poprzednio. Aktualnie wynosi 554 m2. Pomieszczenia przeznaczone dla użytkowników są bardziej funkcjonalne, znajdują się na parterze i są dostępne dla osób na wózkach inwalidzkich. Większość wyposażenia placówki jest nowa.
• Biblioteki dla dzieci i młodzieży, filii MBP w Lidzbarku Warmińskim przeniesionej do nowego lokalu w centrum miasta, w którym mieści się również biblioteka główna. Lokal został kompleksowo wyremontowany, wyposażony w nowe meble, sprzęt komputerowy. Użytkownicy mają także możliwość korzystania z sali konferencyjno-widowiskowej.
• GBP w Miłkach – w poprzednich latach borykającej się z problemem lokalowym. Obecnie biblioteka mieści się w nowym lokalu o podobnej do poprzedniego wielkości, przystosowanym do działalności bibliotecznej.
• filii w Dąbrowach GBP w Rozogach – wcześniej placówka mieściła się w budynku szkoły w lokalu o powierzchni 65m2, obecnie – w budynku po byłym przedszkolu, gdzie zajmuje powierzchnię 100 m2.

W 2011 roku 3 biblioteki w celu pozyskania środków na modernizację swojej infrastruktury aplikowały do Programu Wieloletniego Kultura+ Priorytet Biblioteka+. Infrastruktura Bibliotek. Z tej formy wsparcia finansowego skorzystały:

• MBP w Nowym Mieście Lubawskim w II naborze do programu w 2011 r. pozyskała 171 041 zł na zadanie pod nazwą „Przebudowa, remont, wyposażenie i dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych budynku Miejskiej Biblioteki Publicznej”, które obejmowało m.in. remont i przebudowę wnętrz budynku, naprawę części zewnętrznych (elewację, dach), budowę podjazdów dla niepełnosprawnych;
• MBP w Morągu w I naborze do programu na 2012 rok pozyskała 500 000 zł na zadanie „Modernizacja Miejskiej Biblioteki Publicznej w Morągu”;
• GBP w Rozogach w I naborze do programu na 2012 rok pozyskała 203 134 zł na „Remont budynku Filii Bibliotecznej w Dąbrowach Gmina Rozogi działka Nr 1635/2 wraz z zagospodarowaniem terenu”.

Wiele bibliotek nie jest w stanie skorzystać z nowego źródła finansowania modernizacji lokali bibliotecznych ze względów formalnych: mieszczą się w gminach miejskich powyżej 15 tys. mieszkańców, nie są w stanie zdobyć środków na wkład własny, nie posiadają prawa własności do pomieszczeń, które zajmują lub ich organizatorzy nie są zainteresowani stanem infrastruktury bibliotek.

Poprawia się komfort obsługi różnych grup użytkowników w bibliotekach. 21 placówek zdecydowało się w 2011 roku na zaaranżowanie lub zmodernizowanie w swoich lokalach przestrzeni dla małych dzieci, tworząc tzw. „kąciki dla dzieci” wyposażone w kolorowe meble, zabawki i gry oraz elementy estetyczne o specjalnym dla tej grupy wiekowej przeznaczeniu. Kolejnych 6 bibliotek dostosowało lokale do potrzeb użytkowników niepełnosprawnych.

Bibliotekarze w niewielkim stopniu biorą pod uwagę stanowisko społeczności lokalnej w sprawie nowej aranżacji przestrzeni biblioteki. Rzadko również zwracają się o pomoc do architektów na etapie planowania modernizacji lokalu – częściej podejmują samodzielne decyzje. Taka sytuacja może spowodować negatywne konsekwencje, bowiem aby w pełni wykorzystać potencjał danego lokalu, a przy tym zadbać o jego ergonomię i wielofunkcyjność potrzebne jest spojrzenie profesjonalistów – architektów i specjalistów od wyposażenia wnętrz bibliotecznych.

32 placówki mieszczą się w budynkach zabytkowych, z czego cztery biblioteki stopnia miejskiego i miejsko-gminnego (MGBP w Nidzicy, MBP w Ostródzie, BP w Pasłęku oraz MBP w Kętrzynie) są usytuowane w zamkach, obok innych instytucji o różnorodnych funkcjach.

Należy także zwrócić uwagę na fakt, iż nadal w województwie warmińsko-mazurskim działa kilka placówek, których lokale nie spełniają podstawowych wymogów przepisów BHP czy podstawowych standardów placówek użyteczności publicznej (bardzo niska temperatura, brak toalet). Niestety z informacji posiadanych przez WBP w Olsztynie wynika, że tylko w niektórych przypadkach planowane jest polepszenie warunków w kolejnych latach.