Reszel

Zachowane regularne, średniowieczne założenie przestrzenne z prostokątnym rynkiem, siatką ulic, obiektami sakralnymi i zespołami historycznej zabudowy, również reliktami zabudowy gospodarczej.
Początki miasta sięgają 1241 r., gdzie na miejscu staropruskiego grodu Krzyżacy zbudowali drewnianą strażnicę otoczoną wałem ziemnym. Okres największego rozkwitu przypada na XV-XVIII w. W 1806 r. pożar strawił prawie całe miasto (oprócz kamienicy nr 12 na rynku). Obecne kamienice zostały odbudowane w XIX w. na bazie średniowiecznych piwnic i założeń architektonicznych.
Średniowieczny Reszel posiadał wodociągi i kanalizację (rurociągiem dębowym doprowadzano wodę do siedmiu studni miejskich). W l. 1450-1520 uprawiano tu przeszło 48 rzemiosł, m.in. wyrobów kowalskich, płatnerskich, sukienniczych, ślusarskich oraz grzebieni tkackich.
W Reszlu w 1811 r. spalono na stosie „ostatnią czarownicę Europy” – Barbarę Zdunk. Zakochana kobieta została porzucona przez ukochanego. Po wielkim pożarze, m.in. zaułka, w którym mieszkał niewierny kochanek, mieszczanie oskarżyli Barbarę o wzniecenie ognia czarami i sąd skazał ją na stos. Wyższe instancje wyrok podtrzymały i wykonano go w 1811 r.
Miasteczko jest jednym z polskich cittaslow i znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Źródła:
Bałdowski Jan, Warmia Mazury Suwalszczyzna, Warszawa, 1996.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn, 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik, Olsztyn, 1993.
Mazury, Warmia i Suwalszczyzna, Bielsko-Biała, 2005.