Giżycki Rejon Umocniony

Budowę systemu fortyfikacji rozpoczęto w 1936 r. Podstawą były niewielkie schrony bojowe dla broni maszynowej, przeznaczone do ognia czołowego. Lokowano je w miarę możliwości w eksponowanych miejscach na szczytach wzniesień. Rozmieszczenie schronów w widocznych miejscach miało w zamierzeniu twórców także oddziaływać psychologicznie, gdyż budowano je w taki sposób, aby polski wywiad mógł proces bezproblemowo obserwować. Liczono, że powstałe na podstawie raportów wywiadowczych opracowania zaświadczą o potędze umocnień, a w razie wojny zniechęcą Polskę do ataku na Prusy Wschodnie. Do 1939 r. wzniesiono 179 schronów bojowych na froncie wschodnim i 54 schrony na froncie zachodnim, a łączna długość pierścienia umocnień wynosiła 140 km.
Prawie wszystkie schrony zostały wysadzone przez Armię Czerwoną, niemniej na odcinku na zachód od Martian zachowały się one w czytelnym stanie. Właśnie tutaj (na terenie prywatnej posesji Martiany 17) znajduje się zachowany schron bojowy typu 105b. Schron jest oczyszczony, a właściciel posesji doprowadził do niego oświetlenie i na życzenie udostępnia do zwiedzania jego wnętrze. Godna uwagi jest płyta pancerna, ważąca 7,5 t, oraz komplet napisów eksploatacyjnych i instrukcji.

Źródła:
Chorzępa Jarosław, Fortyfikacje, Warszawa – Gdańsk, 2005.