|
|
Kościół p.w. św. Tomasza ApostołaNowe Miasto Lubawskie
Gotycka, trójnawowa bazylika św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim z wbudowaną osiowo od zachodu wieżą i wielobocznie zamkniętym prezbiterium podobna jest do licznych kościołów wznoszonych na dawnych ziemiach krzyżackich po 1330 r. Kościół wznoszono etapami (od XIV do XV w., niektóre elementy nawet w XVI w. Zleceniodawcą był Zakon Krzyżacki, który posiadał prawo patronatu i finansował budowę. Zachowana obecnie średniowieczna budowla jest trójnawową bazyliką z podniesioną nawą środkową i z wysoką wieżą w elewacji zachodniej. Przypuszczalnie najstarsza część prezbiterium powstała ok. 1330 r. (dobudowana do kościoła drewnianego) tzn. dwuprzęsłowa sala z przyporami, posiadająca dwa okna od południa i jedno od północy. Jest to część dzisiejszego budynku przylegająca bezpośrednio do południowej ściany zakrystii. Mury miejskie są zbudowane z analogicznej cegły jak najstarsza część prezbiterium, natomiast bramy miejskie posiadają cegłę identyczną z murami naw kościoła. Pierwotnie prezbiterium nakryte było dwuprzęsłowym, prostym sklepieniem krzyżowym, z którego zachowały się cztery wsporniki kamienne (wapień) oraz ślady łuków przyściennych widoczne najbardziej na ścianie południowej. Prezbiterium rozbudowano trójbocznie od strony wschodniej w XV w. Obecnie prezbiterium nakryte jest pozornym, drewnianym sklepieniem kolebkowym pochodzącym z końca XVI w. Budowa naw trwała dłużej niż rozbudowa prezbiterium, rozpoczęto ją od strony zachodniej, wznosząc najpierw ściany zewnętrzne – przy budowie ściany północnej i południowej użyto do wysokości 3 m cegły oraz polnych kamieni. Rozpoczęcie budowy naw nastąpiło około 1350 r. Podstawową formą sklepienia nawy środkowej jest czteroramienna gwiazda na prostokącie zbliżonym do kwadratu z żebrami poprzecznymi w poszczególnych przęsłach, podzielona jeszcze przez trzy promieniście rozchodzące się żebra. Budowa sklepienia nawy środkowej miała miejsce w XVI w. Obie nawy boczne nakryte są sklepieniami krzyżowymi opartymi na skąpo profilowanych wspornikach kamiennych. Źródła: |
Źródło:
