Zamek kapituły warmińskiej

Olsztyn

Budowę zamku rozpoczęto ok. 1346 r., w XV i XVI w. dobudowano skrzydło południowe i część wieży. W l. 1756-1758 zbudowano część wschodnią zamku. Skrzydło pałacowe przedłużono w l. 1909-1911 (przebudowa dokonana na sale reprezentacyjne i mieszkanie prezydenta rejencji olsztyńskiej).
Najstarsze skrzydło północne pierwotnie składało się z dwóch komnat i kaplicy. Sale o pięknych kryształowych sklepieniach (w kaplicy – gwiaździste) stanowiły mieszkanie i kancelarię administratorów kapitulnych. Skrzydło południowe chroni od strony Łyny masywna wieża, do połowy czworoboczna, wyżej owalna, zwieńczona stożkowym hełmem. Pod wysokim dachem ciągną się drewniane hurdycje, przez które Kopernik, dowodzący obroną zamku podczas wojny trzynastoletniej, lał wrzątek na Krzyżaków. Na kwadratowym dziedzińcu zachowała się stara studnia i kamienna „pruska baba” – pogańska rzeźba. Ekspozycje muzealne umieszczone są w skrzydle północnym. W przeszklonym arkadowym krużganku na pierwszym piętrze stoją dwie rycerskie zbroje. W przyległych do krużganka komnatach z kunsztownym sklepieniem kryształowym można zobaczyć dawne przyrządy astronomiczne.
Dom i miejsce pracy Mikołaja Kopernika w czasie pobytu w Olsztynie. Nad wejściem do krużganka zachował się fragment tablicy astronomicznej (nieco zatartej), namalowanej w 1517 r. przez astronoma i służącej mu do badań nad wykresem równonocy. Kopernik przebywał na zamku w Olsztynie w l. 1516-1521 (z około roczną przerwą), gdzie prowadził obserwacje planet oraz pracował nad rozprawą „O ocenie pieniądza”.

Źródła:
Bałdowski Jan, Warmia Mazury Suwalszczyzna, Warszawa, 1996.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn, 1992.
Mazury, Warmia i Suwalszczyzna, Bielsko-Biała, 2005.
http://www.muzeum.olsztyn.pl
http://zamkipolskie.com/olszt/olszt.html