Ochotnicze Straże Pożarne na Warmii i Mazurach
18 lutego 2014 r.

W Starym Ratuszu WBP odbyło się spotkanie ze Stanisławem Mikulakiem i Grzegorzem Matczyńskim, autorami publikacji "Ochotnicze Straże Pożarne na Warmii i Mazurach". Strażacy przedstawili rys historyczny Ochotniczych Straży Pożarnych od czasów wschodniopruskich do współczesności, sylwetki ludzi tworzących Związek OSP RP, dokonania strażaków, działalność kulturalną Związku, rozwój budownictwa strażackiego oraz opisy wybranych akcji ratowniczych i gaśniczych.

Pierwsze jednostki pożarnicze powstały na naszych terenach w drugiej połowie XIX wieku. Przez półtora wieku wiele się zmieniło w zakresie sprzętu i organizacji, ale niezmienne zostały wartości przyświecające strażakom ochotnikom. Jak pisze Grzegorz Matczyński: "być członkiem OSP to nie tylko ofiarna służba, to zaszczyt, to środowiskowe wyróżnienie, prawo do noszenia korporacyjnego munduru (…). Strażakiem ochotnikiem nie staje się nikt z przymusu. Jest to suwerenna decyzja każdego, kto pragnie służyć społeczeństwu pomocą w różnych sytuacjach klęsk żywiołowych - gdzie tylko zajdzie tego potrzeba" (Wstęp do "Ochotnicze Straże Pożarne na Warmii i Mazurach").


Grzegorz Matczyński urodził się 17 listopada 1958 roku w Bukowcu. W latach 1978 - 1980 był słuchaczem Szkoły Chorążych Pożarnictwa w Poznaniu. W roku 1988 ukończył Szkołę Główną Służby Pożarniczej w Warszawie, zdobywając pierwszy stopień oficerski i tytuł inżyniera. Pracę zawodową rozpoczął we wrześniu 1980 roku w Komendzie Zawodowej Straży Pożarnych w Świeciu nad Wisłą. Od marca 1989 pełnił służbę w Olsztynie, najpierw na stanowisku zastępcy komendanta a później komendanta miejskiego Państwowej Straży Pożarnej. Dowodził wieloma akcjami ratowniczymi w tym: 9 grudnia 2002 r. zwalczaniem pożaru zakładu meblarskiego "Mebelplast" w Kieźlinach, 24 stycznia 2004 r. pożaru budynku kościoła przy ulicy Wyszyńskiego w Olsztynie i 12 lutego 2005 r. zakładu należącego do grupy "Tymbark" w Olsztynku. Służbę zakończył w styczniu 2007 roku. Obok pracy zawodowej aktywnie działa społecznie, początkowo jako członek Ochotniczej Straży Pożarnej w rodzinnej miejscowości - Bukowcu, a obecnie OSP w Olsztynie - Gutkowie. Jest wiceprezesem Zarządu Oddziału Powiatowego ZOSP RP w Olsztynie, pełni funkcje dyrektora Zarządu Wykonawczego ZOSP RP tego Oddziału. Jest również przewodniczącym komisji ratownictwa Wojewódzkiej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Olsztynie.

Został odznaczony Brązowym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, medalem arcybiskupa metropolity warmińskiego "Prodesse Auso", a w roku 2007 Złotym Znakiem Związku.


Stanisław Mikulak urodził się 2 stycznia 1937 roku w miejscowości Raki. Okres wojny spędził w rodzinnej miejscowości z matką i starszą siostrą - ojciec był w niewoli niemieckiej.

W czerwcu 1945 roku rodzina przybyła do miejscowości Nowe Kiejkuty, gdzie ojciec założył warsztat kowalski. Wspólnie z innymi osadnikami zorganizował ochotniczą straż pożarną.

Od roku 1952 zawodowo i społecznie związał się z pożarnictwem. Jego praca zawodowa rozpoczęła się we Wrocławiu, zaś zakończyła w Olsztynie. W latach 1952-1956 był słuchaczem w Oficerskim Technikum Pożarniczym we Wrocławiu, uzyskując pierwszy stopień oficerski. W kolejnych dwóch latach był zastępcą komendanta powiatowego Straży Pożarnych w Szczytnie. W okresie od 1958 do 1978 pracował na kierowniczych stanowiskach w Komendzie Miejskiej i Wojewódzkiej Straży Pożarnych w Olsztynie. W roku 1978 powołany został na stanowisko komendanta wojewódzkiego Straży Pożarnych w Bydgoszczy, a od 1985 roku do 1991 był komendantem wojewódzkim w Olsztynie. Po przejściu na emeryturę w roku 1992 w stopniu pułkownika, całkowicie oddał się społecznej działalności w Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP, piastując najwyższe funkcje: wiceprezesa Zarządu Oddziału Wojewódzkiego w Olsztynie, członka prezydium Zarządu Głównego Związku ora z aktualnie członka Głównej Komisji Rewizyjnej.

W swej 60-letniej służbie uczestniczył w setkach dużych i szczególnych działaniach gaśniczych oraz w likwidacji skutków powodzi, katastrof, wypadków i innych zdarzeń losowych. Brał m.in. udział w gaszeniu największych pożarów zaistniałych po 1945 roku w Szczytnie: 21 lutego 1970 i 9 grudnia 1972 roku fabryki mebli oraz w dniu 18 i 19 lipca 1969 zakładów "Lenpol". Dowodził akcją gaśniczą szpitala psychiatrycznego w Górnej Grupie koło Grudziądza w dniu 31 października 1980 roku - najtragiczniejszym pożarze w powojennej Polsce. Śmierć poniosło wówczas 51 pacjentów, uratowano ponad 200 osób. Uczestniczył też w likwidacji pożaru spowodowanego w dniu 9 grudnia 1981 roku erupcją ropy naftowej w Karlinie.

Za osiągnięcia zawodowe i społeczną działalność odznaczony m.in.: Krzyżami Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim (2005) Orderu Odrodzenia Polski, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką "Zasłużony dla Ochrony Przeciwpożarowej" i Złotym Znakiem Związku, Złotą Odznaką "Zasłużony dla Warmii i Mazur".

Jest niestrudzonym, dociekliwym badaczem historii pożarnictwa na obszarze Warmii i Mazur.


powrót