Najsłynniejsi rycerze wojsk królewskich

Jakub Skarbek z Góry

Skarbkowie był to polski ród wywodzący się ze starego rycerskiego rodu Awdańców. Pierwszym legendarnym jego przedstawicielem był Jakub Skarbek, który pod Grunwaldem dowodził własną chorągwią. Jakub Skarbek uczestniczył także w 1414 roku w poselstwie cesarza Zygmunta do Turków. W okresie niepełnoletności króla Władysława (Warneńczyka) znalazł się w grupie możnowładców sprawujących rządy w kraju.

Źródła:
http://www.wimbp.lodz.pl/wimbp/pliki/bibik/bibik_97/bibik_97.pdf
http://www.rogozinscy.pl/content/view/29/53/
http://pl.wikipedia.org/wiki/Skarbkowie

Jan Żiżka z Trocnova (ok. 1360-1424)

Bohater narodowy Czech. Zanim został przywódcą "taborytów" w czasie wojen husyckich, był rozbójnikiem, a później (1399-1419) najemnikiem, m. in. na służbie polskiej. Walczył pod Grunwaldem, ale nie wiadomo, w której chorągwi. Najprawdopodobniej była to chorągiew św. Jerzego. Odznaczył się także podczas obrony Radzynia Chełmińskiego jesienią 1410 r. Dalsze losy Żiżki nie są znane. Wiadomo jedynie, że przebywał na służbie u króla Wacława IV, ale być może wcześniej walczył jeszcze przeciwko Krzyżakom w 1414 r.

Źródła:
http://www.wimbp.lodz.pl/wimbp/pliki/bibik/bibik_97/bibik_97.pdf
Piotr Pizuński: Tajemnice Grunwaldu, Wydawnictwo Arenga, Skarszewy, 2004, s. 79-80.
Witold Mikołajczak: Bitwa pod Grunwaldem 1410, Replika, Warszawa, 2010, s. 30.

Janusz I Mazowiecki (?-1429)

Książę mazowiecki, syn Ziemowita III, mąż Danuty, siostry Witolda. Od początku uznawał zwierzchnictwo najpierw Ludwika Andegaweńskiego, później Jadwigi, a w końcu też i Jagiełły. Był przyjacielem i sojusznikiem tego ostatniego i z tego powodu Krzyżacy dwukrotnie go uprowadzili i znęcali się nad nim (m.in. ażeby go poniżyć nagiego poprowadzili ulicami Torunia). Dlatego też książę z wielką ochotą wziął udział w wojnie z Zakonem i w bitwie pod Grunwaldem wystawił nawet własną chorągiew. Gdy bitwa zakończyła się zwycięstwem, rzucił się Jagielle do nóg i dziękował za pokonanie Krzyżaków.

Źródła:
http://tajemnicewarszawy.blogspot.com/2008_11_01_archive.html
Piotr Pizuński: Tajemnice Grunwaldu, Wydawnictwo Arenga, Skarszewy, 2004, s. 70.
Stefan M. Kuczyński: Bitwa pod Grunwaldem, Wydawnictwo Śląsk, Katowice, 1985, s. 210.

Marcin z Wrocimowic (???-1442)

Herbu Półkozic. Chorąży ziemi krakowskiej. Pochodził z niezamożnej rodziny. Młodość miał dość burzliwą. Z powodu kłopotów finansowych pozbył się rodzinnych Wrocimowic oraz zastawił posag drugiej żony. Pod Grunwaldem trzymał chorągiew, na którą Krzyżacy urządzili polowanie. Podobno został nawet przewrócony, ale nie wypuścił chorągwi z rąk. Inne źródła z kolei podają, że jednak chorągiew wypadła mu z ręki. Odznaczył się męstwem w bitwie pod Koronowem (10 października 1410 r.) i odtąd los jego uległ zmianie na lepsze. Zapraszano go na dwory oraz imprezy okolicznościowe. W 1411 roku brał nawet udział w poselstwie do papieża Jana XXIII.

Źródła:
http://www.wimbp.lodz.pl/wimbp/pliki/bibik/bibik_97/bibik_97.pdf
Piotr Pizuński: Tajemnice Grunwaldu, Wydawnictwo Arenga, Skarszewy, 2004, s. 72.
Witold Mikołajczak: Bitwa pod Grunwaldem 1410, Replika, Warszawa, 2010, s. 31.

Mikołaj Powała z Taczewa (1380-1415)

Herbu Ogończyk Jeden z najbardziej znanych rycerzy polskich.

Był stolnikiem krakowskim i podkomorzym sandomierskim. Należał do najważniejszych osobistości na dworze krakowskim. Przed bitwą pod Grunwaldem został powołany do ścisłej rady wojennej. Brał także udział w bitwie pod Koronowem, gdzie został ranny. Według legend odznaczał się wręcz niepospolitą siłą. W 1412 roku uczestniczył w słynnym na owe czasy turnieju rycerskim w Budzie, zorganizowanym z okazji podpisania traktatu z Lubowli.

Źródła:
http://www.razemdlaradomki.pl/powala-pl
http://pl.wikipedia.org/wiki/Miko%C5%82aj_Powa%C5%82a_z_Taczewa

Mikołaj Trąba (1358-1422)

Spowiednik Jagiełły i od 1403 roku podkanclerzy koronny. W bitwie grunwaldzkiej, jako osoba duchowna, bezpośredniego udziału nie brał, był jednak w radzie wojennej. To jemu przypisuje się zmuszenie do powrotu na pole bitwy oddziałów czeskich dowodzonych przez chorążego chorągwi św. Jerzego, Jana Sarnowskiego. W trakcie bitwy Jagiełło sprawiał wrażenie jakby nie mógł się bez niego obejść i kilkakrotnie przyzywał go do siebie. Dzięki wybitnym zdolnościom to właśnie jemu wiele sukcesów zawdzięcza polska dyplomacja. Doszedł do najwyższej godności kościelnej w Polsce. Dzięki królowi Jagielle został arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski.

Źródła:
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Miko%C5%82aj_Tr%C4%85ba.PNG
Piotr Pizuński: Tajemnice Grunwaldu, Wydawnictwo Arenga, Skarszewy, 2004, s. 72.
Witold Mikołajczak: Bitwa pod Grunwaldem 1410, Replika, Warszawa, 2010, s. 25.

Zawisza Czarny z Garbowa (ok.1370-1428)

Herbu Sulima. Większą część życia spędził na dworze króla Węgier Zygmunta Luksemburczyka, jako przedstawiciel Władysława Jagiełły. Gdy doszły go wieści o wojnie z Krzyżakami opuścił, sprzyjającego Krzyżakom, dwór króla Węgier. W bitwie pod Grunwaldem walczył jako przedchorągiewny chorągwi ziemi krakowskiej, wykazując się wyjątkowym męstwem. Po 1410 roku służył Jagielle jako dyplomata. Był m.in. uczestnikiem soboru w Konstancji w 1415 roku. Wielokrotnie brał udział w turniejach rycerskich (był mistrzem w wysadzaniu rycerza z siodła za pomocą kopii). Zwyciężył m.in. w turnieju w Perpignan (1415), gdzie w pojedynku na kopie pokonał słynnego Jana z Aragonii. Zginął w tragicznych okolicznościach podczas bitwy z Turkami pod Golubacem w 1428 roku.

Źródła:
http://www.wimbp.lodz.pl/wimbp/pliki/bibik/bibik_97/bibik_97.pdf
Piotr Pizuński: Tajemnice Grunwaldu, Wydawnictwo Arenga, Skarszewy, 2004, s. 78.
Witold Mikołajczak: Bitwa pod Grunwaldem 1410, Replika, Warszawa, 2010, s. 24.

Zbigniew Oleśnicki (1389-1455)

Herbu Dębno. Na dwór królewski dostał się dzięki powiązaniom rodzinnym (był synem Jaśka z Oleśnicy, który dowodził obroną Wilna w latach 1391-1392, w czasie wojny Witolda z Jagiełłą). W bitwie pod Grunwaldem był notariuszem kancelarii królewskiej. Według Długosza uratował życie Jagielle zabijając złamaną kopią rycerza krzyżackiego Luppolda von Kockeritza. Z powodu tego incydentu miał mieć problemy z wyświęceniem i musiał zwracać się do papieża z prośbą o specjalną dyspensę, którą uzyskał w 1423 roku. Był bardzo ambitnym i żądnym władzy księdzem. Doszedł do najwyższych urzędów kościelnych i z czasem to on właśnie decydował o tak ważnych dla państwa sprawach, jak następstwo tronu.

Źródła:
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6f/Zbigniew_Olesnicki.jpg
Piotr Pizuński: Tajemnice Grunwaldu, Wydawnictwo Arenga, Skarszewy, 2004, s. 73.
Witold Mikołajczak: Bitwa pod Grunwaldem 1410, Replika, Warszawa, 2010, s. 25.

Zbigniew z Brzezia (1360-1425)

Herbu Zadora. Marszałek wielki koronny w latach 1399-1425 i starosta krakowski (1409-141). Był bliskim współpracownikiem króla Jagiełły – w jego imieniu występował w poselstwie do króla Węgier, Zygmunta Luksemburskiego.

Przed bitwą pod Grunwaldem wszedł w skład rady wojennej. To właśnie on doradzał Jagielle zwerbowanie najemnych wojsk cudzoziemskich. W czasie bitwy dowodził 34 chorągwią marszałkowską. Niektórzy typowali go nawet na dowódcę wojsk polskich. Po bitwie, w nagrodę, otrzymał Lanckoronę.

Źródła:
http://spazioinwind.libero.it/teutonicknights/html/zbigniew_brzezia.html
http://wapedia.mobi/pl/Zbigniew_z_Brzezia
Piotr Pizuński: Tajemnice Grunwaldu, Wydawnictwo Arenga, Skarszewy, 2004, s. 79

Zyndram z Maszkowic (ur. ok. 1350- zm. 1414)

Był z pochodzenia Niemcem. W latach 1390-1392 walczył po stronie Jagiełły w wojnie domowej na Litwie.

W chwili wybuchu wojny z Krzyżakami miecznik krakowski, ale już podczas bitwy grunwaldzkiej pełnił funkcje urzędnika porządkowego, oboźnego oraz dowodził chorągwią krakowską. W opinii niektórych historyków był nawet dowódcą całości wojsk polskich. Faktem natomiast jest, że w czasie samej bitwy ustawiał chorągwie polskie do boju. Najprawdopodobniej jednak zawiódł oczekiwania Jagiełły ponieważ po bitwie Zyndram nie otrzymał od niego nagrody, a w kilka dni po Grunwaldzie, pod Malborkiem, naczelną formacją armii królewskiej – chorągwią wielką ziemi krakowskiej - dowodził już ktoś inny.

Źródła:
http://www.wimbp.lodz.pl/wimbp/pliki/bibik/bibik_97/bibik_97.pdf
Piotr Pizuński: Tajemnice Grunwaldu, Wydawnictwo Arenga, Skarszewy, 2004, s. 79.
Witold Mikołajczak: Bitwa pod Grunwaldem 1410, Replika, Warszawa, 2010, s. 38.
Stefan M. Kuczyński: Bitwa pod Grunwaldem, Wydawnictwo Śląsk, Katowice, 1985, s. 212.