600-lecie bitwy pod Grunwaldem to wyjątkowy jubileusz, w którego upamiętnienie zaangażowały się dziesiątki organizacji i instytucji, zarówno w kraju, jak i zagranicą. Celem stało się przypomnienie zwycięstwa oręża polskiego wraz z wojskami sprzymierzonymi nad Zakonem Krzyżackim w 1410 r. – w wymiarze historycznym, naukowym, edukacyjnym oraz kulturalnym. Ogólnopolskie działania, promujące wiedzę i tradycję grunwaldzką, zostały objęte patronatem Narodowego Centrum Kultury oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dzięki ich wsparciu finansowemu, a także dzięki środkom Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego, również Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie mogła włączyć się do obchodów tej wyjątkowej rocznicy.
W ramach projektu „Na stronach ksiąg i Internetu – Bitwa pod Grunwaldem przez wieki” zorganizowano kilka samodzielnych inicjatyw o charakterze artystycznym, naukowym oraz informacyjnym. Stanowią one doskonałe uzupełnienie przedsięwzięć zaplanowanych w kalendarzu działań grunwaldzkich, realizowanych na terenie województwa warmińsko-mazurskiego. I tak na 2010 rok zaplanowano wydanie trzech publikacji popularyzujących tematykę grunwaldzką: zeszytu specjalnego „Bibliotekarza Warmińsko-Mazurskiego” oraz dwóch bibliografii: „Bibliografia grunwaldzka za lata 1990-2010” oraz „Historia kultury i dziedzictwo kulturowe Warmii i Mazur. Bibliografia za lata 1990-2009”. W ramach obchodów zorganizowano także kilka wystaw oraz zaprojektowano stronę internetową http://www.wbp.olsztyn.pl/grunwald/. Stanowi ona przede wszystkim platformę informacyjną, poświęconą obchodom 600-lecia Bitwy Grunwaldzkiej (w tym działaniom realizowanym przez WBP w Olsztynie), a także cyfrowe miejsce popularyzacji historii i tradycji grunwaldzkiej.
W numerze jubileuszowym pisma branżowego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie, który ukazał się jeszcze przed obchodami na polach Grunwaldu, zaprezentowano kilka artykułów związanych z tematyką grunwaldzką. Przygotowane materiały stanowią prezentację badań archeologiczno-historiograficznych, literaturoznawczych i bibliotekoznawczych na temat bitwy pod Grunwaldem w jej szerokim kontekście historycznym. W zeszycie ukazały się prace Wiesława Skrobota („Grunwald 1410-2010 – pejzaż mentalny”), Romualda Odoja („Bitwa Grunwaldzka i jej tajemnice. O źródłach pisanych i archeologicznych”), Izabeli Lewandowskiej („Grunwald 1410 – Tannenberg 1914 w historycznej świadomości młodzieży z Warmii i Mazur”), Anity Romulewicz („Obraz rycerzy zakonu krzyżackiego w baśniach, legendach i podaniach z Warmii i Mazur”), Anny Rau („Grunwaldiana. Dokumenty życia społecznego o tematyce grunwaldzkiej ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie”), Sylwii Białeckiej („Niemieckojęzyczne źródła wiedzy o bitwie pod Grunwaldem. Przegląd publikacji drukowanych i zasobów internetowych”) oraz Waldemara Tychek („Bitwa pod Grunwaldem w zasobach Internetu”). Zeszyt specjalny „Bibliotekarza Warmińsko-Mazurskiego” uzupełni źródła informacyjne wielu bibliotek na terenie całego województwa warmińsko-mazurskiego, zarówno publicznych jak i szkolnych, a także instytucji kultury i ośrodków naukowych. Podobnie jak zaplanowane na drugą połowę 2010 roku publikacje bibliograficzne.
Przygotowywana w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Olsztynie „Bibliografia grunwaldzka za lata 1990-2010” stanowi kontynuację wcześniejszej „Bibliografii Grunwaldzkiej” opracowanej pod redakcją Waldemara Mierzwy i wydanej w 1990 r. (ostatnie pełne zestawienie na ten temat). Zakres formalno-tematyczny bibliografii obejmuje wydawnictwa zwarte i ciągłe oraz dokumenty elektroniczne dotyczące bitwy pod Grunwaldem oraz tradycji z nią związanej, m.in. historia, badania archeologiczne, literatura, sztuka, obchody, pomniki, muzea itd. Z kolei „Historia kultury i dziedzictwo kulturowe Warmii i Mazur. Bibliografia za lata 1990-2009” w opracowaniu Izabeli Lewandowskiej i Anity Romulewicz stanowi efekt współpracy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie oraz Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Pozycja ukazywać będzie bitwę pod Grunwaldem w szerokim kontekście dziedzictwa kulturowego regionu i spuścizny niemieckiej na Warmii i Mazurach. Bibliografia, z założenia rejestrująca wyłącznie publikacje naukowe, stanie się pomocą dla studentów oraz kadry naukowej ośrodków akademickich i badawczych.
Poza publikacjami zaplanowanymi w ramach projektu „Na stronach ksiąg i Internetu…” w WBP przygotowano kolejny, tym razem „grunwaldzki”, numer pisma kulturalno-literackiego „VariArt”. Swoim klimatem nawiązuje on do średniowiecznej tradycji rycerskiej, a także prezentuje dotychczasowe działania związane z olsztyńskimi obchodami 600-lecia bitwy pod Grunwaldem. M.in. w „Galerii” numeru zamieszczono prace artystów z Instytutu Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, przygotowane w ramach ekspozycji pt. „Barwy Grunwaldu”. Wystawa składała się z kilkudziesięciu współczesnych prac plastycznych wykonanych na jedwabiu, inspirowanych tematyką grunwaldzką. Prace wykonane zostały specjalnie na okoliczność obchodów 600-lecia bitwy pod Grunwaldem. Można je było oglądać w Galerii Stary Ratusz, a także przed budynkiem Starego Ratusza,w dniach 11-23 czerwca 2010 r. Najbardziej interesująco chyba „sztandary” prezentowały się podczas nocnej iluminacji.
Kilka dni wcześniej, 8 czerwca 2010 r., otwarto wystawę „Droga do Grunwaldu”, ukazującą księgozbiór Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie tematycznie związany z Grunwaldem jako miejscem historycznym o walorach turystyczno-krajoznawczych. Wyeksponowano też nowości wydawnicze związane z obchodami rocznic Grunwaldzkich, historią wydarzenia oraz ruchem turystycznym na Pola Grunwaldu. Na wystawę złożyły się także specjalne tablice edukacyjne, prezentujące informacje dotyczące bitwy grunwaldzkiej w literaturze (Młodożeniec, Długosz, Sienkiewicz, Szajnocha, Kraszewski); chorągwi grunwaldzkich i ich opisów w źródłach; szlaków turystycznych i dydaktycznych (Pętla Grunwaldzka, Szlak Grunwaldzki itd.); walorów turystycznych Grunwaldu, tradycji grunwaldzkiej w Krakowie. Otwarcie wystawy uświetniła obecność rycerzy Bractwa Zamku Olsztyn. Ekspozycja, którą można oglądać do 1 września 2010 r., po zakończeniu projektu stanowić będzie (wraz opracowanymi tablicami) pomoc dydaktyczną (z możliwością wypożyczenia).
W czasie obchodów grunwaldzkich, a także w okresie wakacyjnym, odwiedzający Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Olsztynie mogą również zobaczyć prace Rafała Trzebińskiego, którego fotografie, prezentowane na wystawie „Kulisy Grunwaldu”, ukazują inscenizacje bitwy pod Grunwaldem z perspektywy nie tylko kulminacji imprezy, ale i przygotowań. W Galerii Stary Ratusz 9 lipca 2010 r. otwarto natomiast wystawę „Carmina Patria – hymny od Bogurodzicy do hymnu Solidarności”, przygotowaną przez Muzeum Wojska Polskiego, Kancelarię Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Miasto Stołeczne Warszawa, Bibliotekę Narodową, Instytut Książki, Muzeum Historii Polski, Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie – według scenariusza dr. Andrzeja Krzysztofa Kunerta. Imprezę uświetnił koncert zespołu wokalnego ProForma działającego pod patronatem Olsztyńskiego Towarzystwa Śpiewaczego Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Chór pod kierownictwem Marcina Wawruka zaprezentował pieśni rycerskie i Bogurodzicę, wprowadzając tym samym uczestników wystawy w tematykę hymnów narodowych. Opiekę merytoryczną nad prezentowaną ekspozycją sprawował Sławomir Błażewicz z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
Trwające w ramach jubileuszu grunwaldzkiego działania, podjęte przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Olsztynie, stanowią jedno z regionalnych ogniw obchodów 600-lecia bitwy pod Grunwaldem. Pozostawią przy tym trwały ślad w tradycji jako działania o zasięgu ogólnonarodowym. A choć skierowane są przede wszystkim do mieszkańców Olsztyna i okolic, czytelników biblioteki i osób odwiedzających ją, to jednak dotrą do wszystkich, którzy skorzystają z publikacji okolicznościowych oraz zajrzą na „grunwaldzką” stronę internetową.