Trudno dziś uwierzyć, że jeszcze kilka lat temu na mapie kulturalnej Olsztyna brakowało instytucji, która skupiałaby na swej przestrzeni dobrą książkę, czasopisma, świetną muzykę, popularny film, stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu, a ponadto organizowała spotkania z ciekawymi ludźmi oraz liczne imprezy kulturalne i rozrywkowe. Słowem: na mapie Olsztyna brakowało Planety 11 – multimedialnej biblioteki dla młodych klientów. Po pięciu latach funkcjonowania placówki należy stwierdzić, że Planeta 11 wypełnia czas co 20 mieszkańcowi Olsztyna, gdyż każdego roku biblioteka zamyka swą statystykę liczbą około 7 tys. aktywnych klientów.
Sukces zaistnienia oraz funkcjonowania tego typu placówki zależy od wielu czynników. Najważniejszymi z nich są:
Istotnym elementem, który przyciąga uwagę młodego klienta jest nowoczesny, „kosmiczny” wystrój Planety 11. Sąsiedztwo olsztyńskiego Planetarium narzuciło wygląd i wystrój wnętrza biblioteki, gdzie większość mebli ma okrągłą lub półokrągłą strukturę, co nawiązuje do symboliki planet i ciał niebieskich. Niektóre meble przypominają też „pojazdy kosmiczne”, np. stojaki na płyty CD, stojaki na filmy DVD oraz lada biblioteczna. Wszystkie te elementy sprawiają, że młodzi klienci mówią o bibliotece, że jest inna niż wszystkie, zakręcona, kosmiczna i „nienormalna” – w normalnej, tradycyjnej bibliotece jest nudno, a w Planecie 11 wciąż dzieje się coś ciekawego.
Cała struktura organizacyjna biblioteki podzielona jest na działy, z których każdy posiada swego „opiekuna”. W Planecie 11 można znaleźć dział muzyczny, filmowy, turystyczny, ekologiczny, literacki, literatury fantasy, dział języków obcych, gier komputerowych oraz dział sztuki. Jeden z pracowników biblioteki odpowiada za koordynację strony internetowej www.planeta11.pl oraz za organizację imprez kulturalnych. Wszyscy pracownicy śledzą rynek nowości wydawniczych z danej dziedziny, zbierają informacje od klientów i uczestniczą w zakupach zbiorów. Liczba materiałów drukowanych przekroczyła już 25 tys., zaś multimediów – 10 tys.
Obok etatowych pracowników bibliotecznych, w Planecie 11 pracują również wolontariusze z Polski i innych krajów europejskich. Ci ostatni przyjeżdżają do Olsztyna w ramach unijnego program „Młodzież”, w którym Miejska Biblioteka Publiczna bierze udział po raz piąty. Wolontariusze dopełniają niezwykłego kolorytu biblioteki i prowadzą głównie zajęcia w ramach „kawiarenek językowych”, tj. konwersatoriów z zakresu nauki i doskonalenia języków obcych, spotykają się z uczniami liceów i gimnazjów, opowiadając o wolontariacie europejskim oraz organizują imprezy dotyczące kultury, tradycji i zwyczajów swych rodzinnych stron.
Planeta 11 stała się ulubionym miejscem olsztynian, ponieważ oferuje swym klientom liczne udogodnienia. Godziny otwarcia biblioteki (12.00 – 20.00) sprzyjają odwiedzinom, gdyż zostały tak opracowane, by nawet osoby pracujące wieczorem zdążyły wypożyczyć ulubiony film lub dobrą książkę. Jeśli nie zdążą tego jednak uczynić, mogą przeprowadzić przez Internet operację „rezerwacji” danego egzemplarza. Na stronach: www.planeta11.pl lub www.mbp.olsztyn.pl znajduje się elektroniczny katalog, poprzez który klienci sprawdzają zawartość całej sieci bibliotecznej MBP. Ponadto każdy klient – jeśli poda adres swej poczty elektronicznej – zostaje automatycznie powiadomiony o konieczności odbioru swej rezerwacji.
Niezbędnym elementem kontaktu z klientami jest newsletter, do którego dostęp znajduje się na stronie internetowej Planety 11. Każdy klient zapisuje się do odpowiedniej kategorii newslettera (nowości książkowych, muzycznych, filmowych lub powiadamiania o imprezach bibliotecznych) i regularnie otrzymuje wiadomości „z życia biblioteki”.
Obok stacjonarnych stanowisk internetowych biblioteka oferuje też możliwość skorzystania z Hot Spota, który jest aktywny na terenie całej placówki i wokół niej, co nieraz wykorzystują młodzi klienci po zamknięciu biblioteki, „koczując” z laptopem pod Planetą 11.
Otwartą przestrzeń placówki doceniają osoby niepełnosprawne oraz mamy, które – w ramach spaceru ze swoimi pociechami – przyjeżdżają do Planety 11 z wózeczkami. Regały i kanapy w bibliotece zostały tak ustawione, by zapewnić tym osobom łatwy dostęp do wybranej półki.
Nietypowym i nowoczesnym sposobem zwrotu wypożyczonych materiałów jest trezor, tj. całodobowa komora wrzutowa, do której łatwy dostęp znajduje się na zewnątrz biblioteki. Trezor umożliwia wygodny sposób oddania materiałów w niedzielę, gdy biblioteka jest nieczynna oraz w tygodniu, gdy osoby zabiegane nie mają czasu, by oddać książki lub płyty przy ladzie bibliotecznej.
Jak każda biblioteka modelowa Planeta 11 zawiera w sobie trzy podstawowe elementy: edukację, informację oraz dobrą rozrywkę. Różnorodne funkcje biblioteki sprzyjają umieszczeniu w niej dodatkowych usług w postaci wymienionej już kawiarenki językowej, doradztwa zawodowego, „pogotowania polonistycznego”, lekcji bibliotecznych i korepetycji dla uczniów szkół gimnazjalnych i licealnych oraz lotnej wypożyczalni.
Dyżur doradcy zawodowego odbywa się we środy między 14.00 a 17.00 i pozwala nieść pomoc wszystkim, którzy myślą o rozwoju swojej kariery, poszukują lub pragną zmienić pracę oraz chcą zasięgnąć informacji, jak korzystnie wypaść podczas rozmowy rekrutacyjnej.
Dwa lata temu – w październiku 2007 r. - Planeta 11 uruchomiła punkt pomocy dla maturzystów, którzy muszą stawić czoło temu ważnemu egzaminowi, lecz mają wątpliwości, w jaki sposób efektywnie się uczyć, jak napisać dobry konspekt, jak korzystać ze słowników drukowanych i elektronicznych. Zajęcia prowadzi magister filologii polskiej, a na spotkanie można przyjść w czwartek między 14.00 a 16.00. Młodsi uczniowie również mogą skorzystać z pomocy wykwalifikowanego nauczyciela języka polskiego. Jeśli ktoś nie rozumie jakiegoś zagadnienia, chce poprawnie napisać wypracowanie lub po prostu potrzebuje dobrego słowa, może spotkać się z korepetytorką we wtorek między 14.00 a 16.00.
Lotna wypożyczalnia jest usługą, która weszła w zakres działań Planety 11 również w 2007 r. Została uruchomiona z myślą o klientach, którzy mają uzasadnione kłopoty z dotarciem do biblioteki, np. z racji wieku, niepełnosprawności, wypadku, ciężkiej choroby. Funkcjonowanie tej usługi koordynują wolontariusze z Olsztyna, którzy pomagają pracownikom Planety 11 w pracach bibliotecznych. Aby skorzystać z ich pomocy, należy zadzwonić do biblioteki i umówić się na dostarczenie lub zwrot wybranych zbiorów. Każdy wolontariusz posiada identyfikator i pisemne potwierdzenie swej pracy na rzecz Planety 11.
Planeta 11 – obok standardowej funkcji bibliotecznej – spełnia też zadanie centrum kulturalno – rozrywkowego. Bogactwo multimediów, zgromadzonych w bibliotece sprawia, że klienci chętnie przybywają na projekcje filmowe lub imprezy muzyczne. Ulubioną formą spędzania wolnego czasu są spotkania w klubie filmowym lub Klubie Włóczykija, który od stycznia 2009 r. przybrał formę Towarzystwa Podróżniczego Planety 11. Pierwszy z wymienionych oferuje dobre, ambitne kino związane z twórczością danego reżysera lub aktora, np. Akira Kurosawy, Federico Felliniego lub Romana Polańskiego. Drugi z klubów zabiera swych uczestników w wirtualną podróż do wybranego kraju, gdyż jeden dzień w miesiącu poświęcony jest w bibliotece kulturze innego kraju. Do tej pory Planeta 11 zorganizowała Dzień Brazylijski, Dzień Japoński, Dzień Irlandzki i wiele innych. W trakcie takiego święta klienci biorą udział w licznych pokazach sztuk walki, tańca i projekcjach multimedialnych, wygrywają cenne nagrody w konkursach wiedzy o danym kraju lub przychodzą na lekcje pokazowe języka obcego, obowiązującego w danym kraju.
Sukcesem na skalę ogólnopolską okazały się organizowane od roku turnieje gier na PlayStation 2. Uczestnicy turnieju grają w dwa rodzaje gier promujących piłkę nożną: FIFA 09 oraz Pro Evolution Soccer. Oba turnieje opierają się na systemie rozgrywek ligowych i niezależnych rozgrywkach, które ściągają do Planety 11 graczy z całego województwa i innych miast (ostatnie rozgrywki zgromadziły graczy z Wrocławia, Bydgoszczy i Krakowa).
Każdego miesiąca pracownicy i współpracownicy biblioteki zapraszają na różnego typu warsztaty. Nie sposób wymienić wszystkich spotkań, które odbyły się w ciągu pięciu lat istnienia placówki, lecz należy wymienić choć kilka. Najciekawszymi warsztatami okazały się warsztaty filmowe, w trakcie których uczestnicy samodzielnie nakręcili i zmontowali teledysk do piosenki pt. „Komu” olsztyńskiej grupy „Enej”. Zajęcia koordynował profesjonalny filmowiec – dwukrotny zdobywca nagrody „Yach” za najlepszy polski teledysk.
Dużym powodzeniem cieszyły się również zajęcia z rysowania komiksu azjatyckiego. Ze względu na popularność Mangi oraz dużą liczbę chętnych w bibliotece odbyły się już trzy edycje warsztatów, a kolejne przewidziane są na luty 2010 r.
Planeta 11 prowadzi również działalność wystawienniczą. Do tej pory swe wystawy i wernisaże mieli młodzi artyści plastycy i fotograficy, rzeźbiarze i miłośnicy historii. Jedną z najciekawszych wystaw zorganizowała drużyna wojów wczesnośredniowiecznych „Białozór”. W trakcie wystawy klienci podziwiali nie tylko dokumenty, broń i stroje z epoki Bolesława Chrobrego, ale również prawdziwy pojedynek, który stoczyli przed biblioteką wojowie.
Bodźcem i motywem przewodnim większości imprez jest kalendarz wszelkiego typu świąt i uroczystości odbywających się w Polsce i na całym świecie, ze szczególnym naciskiem na święta związane z edukacją, promocją książki, rozwojem socjalnym i emocjonalnym młodych ludzi oraz promowaniem zdrowego stylu życia. Najciekawsze są rocznice powołane do życia przez UNESCO, Organizację Narodów Zjednoczonych i UNICEF.
Nie sposób wymienić i opisać wszystkich uroczystości i imprez kulturalnych, które odbyły się w bibliotece, lecz warto wymienić kilka, by podkreślić ich różnorodność.
Ogromnym sukcesem Planety 11 i wydarzeniem na miarę istnienia biblioteki były obchody Międzynarodowego Dnia Radia, przypadające na 11 kwietnia, zorganizowane dwukrotnie w latach 2008 i 2009 wraz z Radiem Olsztyn oraz Radiem UWM FM. Tego dnia do Planety 11 zawitała ekipa radiowa, która między godziną 10.00 a 15.00 nadawała audycję na żywo z biblioteki.
Co roku Planeta 11 obchodzi rocznicę nadania Olsztynowi praw miejskich. Impreza o nazwie „Urodziny Olsztyna” ewoluowała od niewielkiego konkursu do całodniowego spotkania z historią, śpiewem i tańcem. W roku 2008 Planetę 11 zaszczycił swą obecnością zespół „Czerwony Tulipan”, który wykonał najbardziej znane piosenki o naszym mieście. W roku obecnym urodziny miasta nabiorą nowej formy. Odbędzie się Planetarna Szansa na Sukces, dająca możliwość popisów wokalnych młodym, nieprofesjonalnym wokalistom.
Niewątpliwie do najbardziej udanych wydarzeń, które miały miejsce w tym roku należały: Kosmiczna Majówka, związana z obchodami Roku Astronomii, III edycja Superorbitalnego Festiwalu Filmów Amatorskich, Copernicus Run – bieg ku czci Mikołaja Kopernika oraz PlanetaFest – przegląd młodych zespołów muzycznych z rejonu Warmii i Mazur.
Pierwsza z imprez – organizowana przez dział promocji MBP w Olsztynie przy udziale Multicentrum - zgromadziła całe rodziny, które podziwiały dzieci i młodzież, biorące udział w konkursach wiedzy astronomicznej, popisach teatralnych, malarskich i innych. Impreza odbyła się w majową sobotę i niedzielę, z tym że drugiego dnia uczestnicy spotkania zebrali się na parkingu przed biblioteką, gdzie przygotowano szereg atrakcji: teatrzyki dziecięce, pokaz mody kosmicznej, prezentację najładniejszych pojazdów kosmicznych, wykonanych przez dzieci we wszystkich filiach MBP, pokaz pierwszej pomocy przedmedycznej, koncert zespołu „Kaczki z Nowej Paczki” oraz – na przekąskę – rewelacyjną grochówkę. Impreza odniosła duży sukces, dlatego przewidziano już kolejne spotkanie „majówkowe” w przyszłym roku.
Przegląd krótkometrażowych filmów amatorskich (SOFFA) odbył się w czerwcu 2009 r. już po raz trzeci. Impreza miała duży zasięg i bogatą oprawę ze względu na fundusze, uzyskane z Ministerstwa Kultury i Sztuki. W ubiegłym roku na festiwal nadesłano 10 filmów z kategorii filmu dokumentalnego, animowanego i fabularnego. Rok 2009 był już pod tym względem rekordowy – młodzi, nieprofesjonalni twórcy nadesłali 56 filmów, z których jeden przybył do Planety 11 aż ze Szwecji. Jury festiwalu wyłoniło 8 najlepszych filmów, które pokazano w bibliotece przy udziale licznie zgromadzonej publiczności. Pokazom – jak w prawdziwym kinie – towarzyszyły chrupanie popcornu oraz spontaniczne reakcje publiczności, która głośno nagradzała wybrane filmy. Drugi dzień festiwalu upłynął pod znakiem spotkania z filmowcem i dokumentalistą, Jackiem Bławutem, który opowiadał o profesjonalnej sztuce filmowej.
Bieg ku czci Mikołaja Kopernika – Copernicus Run – odbył się na terenie przyległego do biblioteki parku i wystartowało w nim ponad 30 uczestników. Zasadą biegu było nie tylko pokonanie trzykilometrowego dystansu, lecz również przebranie. Dlatego na starcie biegu można było oglądać wiewiórkę, gajowego, przedstawicieli siedemnastowiecznej szlachty polskiej, kolorową muchę i inne postacie. Nagrody uczestnikom biegu wręczał pracownik biblioteki, przebrany za Mikołaja Kopernika oraz urocza pomocniczka, „odziana” w prawdziwy, średniowieczny strój. Impreza była na tyle ciekawa i niekonwencjonalna, że w roku 2010 odbędzie się po raz kolejny i tym razem uczestnicy pobiegną ulicami Olsztyna. Pomoc przy organizacji Copernicus Run zadeklarował już olsztyński Urząd Miasta.
Początek lipca 2009 r. upłynął pod znakiem muzyki, ponieważ do konkursu o nazwie „PlanetaFest” stanęło 18 młodych zespołów, wykonujących różnego typu utwory muzyczne. Nie brakowało muzyki rockowej, bluesa i muzyki folk. Drogą eliminacji wyłoniono 10 najlepszych amatorskich „kapel”, które rywalizowały ze sobą w atrium biblioteki. Jury – w którym zasiedli muzycy zespołów „Harlem” i „Big Day” oraz dziennikarze muzyczni „Gazety Olsztyńskiej” – jednogłośnie przyznali I miejsce zespołowi „TransSexDisco”, który zachwycił na scenie nie tylko bardzo dobrym poziomem muzycznym i wokalnym, ale również dynamiką i układem choreograficznym. Impreza cieszyła się tak dużym powodzeniem, że w roku 2010 nabierze jeszcze większego rozmachu. Biblioteka miejska podpisała bowiem umowę z Miejskim Ośrodkiem Kultury w Olsztynie, na podstawie której festiwal zostanie przeniesiony do amfiteatru przy zamku.
Wszystkie imprezy kulturalne, odbywające się w Planecie 11 mają na celu nie tylko dostarczenie rozrywki i odpowiedniej porcji pozytywnej energii, lecz również aktywizację klientów biblioteki i zachęcenie ich do odwiedzania placówki tak często, jak to możliwe. Załoga Planety 11 wychodzi z marketingowego założenia, że dobry klient to stały klient i obok typowych zadań bibliotecznych, stara się stworzyć w placówce namiastkę centrum kulturalnego, by każdy znalazł coś dla siebie i by Planeta 11 utrzymała standard modelowej biblioteki dla młodych, wymagających klientów.
Powstanie Planety 11 w znacznej mierze przyczyniło się do rozwoju kulturalnego i społecznego młodych ludzi w Olsztynie. Tendencja ta zostanie niewątpliwie utrzymana, gdyż miłe słowa, jakie napłynęły do biblioteki w dniu piątych urodzin (3 września 2009 r.), motywują do organizacji jeszcze ambitniejszych przedsięwzięć.