Anita Romulewicz

 

Podsumowanie projektu „Bajka terapeutyczna – konferencje, wystawy,
spotkania z książką”

 

Biblioteka nazywana jest domem książki – to prawda, którą przekazuje się już małym czytelnikom. To w tej przestrzeni słowo pisane (choć nie tylko) żyje, pełniąc swoje magiczne zadania, przemawia do nas, a nie jest jedynie rezydentem z wdziękiem pokrywającym się kurzem. Niewielu dorosłych zdaje sobie sprawę z faktu, iż współczesna biblioteka to miejsce zgoła odmienne od tego, jakie stereotypowo tkwi w społecznej świadomości. Słowa takie jak audiobooki, digitalizacja czy infobrokering dowodzą ewolucji, jaką przechodzą „domy książki”. Dawniej świątynie, kryjące swe skarby w licznych tajemnych komnatach – dziś raczej galerie, tarasy, balkony – otwarte przestrzenie, na których książki pysznią się korzystając z dobrodziejstw marketingu i gdzie na przechodnia czekają wciąż nowe atrakcje.

Każdy odwiedzający Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Olsztynie (także poprzez jej stronę internetową) utwierdzi się w przekonaniu, iż jest ona właśnie takim nowoczesnym lokum, w którym jednocześnie umiejętnie korzysta się z szerokich możliwości dofinansowania własnych przedsięwzięć. Pozwala to bowiem na realizowanie owych „atrakcji” – projektów szeroko zakrojonych, trafiających do większej liczby zainteresowanych, i w których książka staje się prawdziwą bohaterką akcji. Od września do grudnia 2008 r. realizowano właśnie tego typu założenie, którego tematem przewodnim była bajka terapeutyczna. Misja rozpropagowania problematyki biblioterapii wśród rodziców i specjalistów pracujących z dziećmi objęła szereg działań, o których interesująco pisała S. Białecka¹. Kolejny etap projektu przyniósł natomiast promocję nowo wydanej książki Sylwii i Marka Samselskich „Baju baj patataj” oraz cykl spotkań z dziećmi w wieku przedszkolnym. Dziś już można podsumować rezultaty półrocznych zamierzeń oraz pokusić się o wyciągnięcie wniosków.

Projekt „Bajka terapeutyczna” realizowany był ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przyznawanych w sektorze promocji czytelnictwa. Oznaczało to przygotowanie cyklu zadań, które nie tylko popularyzowałyby konkretne tytuły książek, ale były swoistym perpetuum mobile w zakresie biblioterapii. Priorytetem stało się m.in. uświadomienie bibliotekarzom oraz nauczycielom ze szkół i przedszkoli, ale też i rodzicom, że praca z książką o funkcjach terapeutycznych nie powinna pozostawać domeną psychologów. Nie jest ważne bowiem, od kogo pochodzi inicjatywa, kto poleci młodemu czytelnikowi mądrą książkę, ważne natomiast, że zrobi to odpowiedzialnie i świadomie. Celem dodatkowym było również zachęcenie do podejmowania w tym zakresie samodzielnych działań.

O pomyślnej realizacji tych założeń świadczy wyjątkowe zainteresowanie problematyką środowisk nie tylko oświatowych, ale i studentów, placówek szpitalnych, towarzystw, stowarzyszeń działających na rzecz niepełnosprawnych. Zorganizowane w ramach projektu imprezy stały się również inspiracją dla innych instytucji. I tak np. zaplanowano kolejne konferencje o tematyce bajko- i biblioterapeutycznej, podjęto niezależne wystawy książek tematycznych, a także zorganizowano biblioteczny punkt książki terapeutycznej.

Biblioterapia jako dziedzina z pogranicza bibliotekarstwa i psychologii dysponuje samodzielnym warsztatem naukowym. Powstało już wiele opracowań fachowych na ten temat, na bieżąco ukazują się również artykuły w pismach branżowych – ale to zaledwie teoria. Zaledwie – gdyż biblioterapia to specyficzny obszar wiedzy, którego rację bytu wyznacza zastosowanie literatury pięknej w praktyce. Stąd ważnym elementem w przygotowaniu projektu był wybór materiałów źródłowych do bezpośredniej pracy z młodym czytelnikiem. Wśród zakupionych książek o tematyce biblioterapeutycznej 90% stanowiły właśnie pozycje dla dzieci i młodzieży, wartościowe zarówno pod względem merytorycznym jak i formalnym. W terapii książką nie bez znaczenia jest bowiem jakość atrakcyjnego tematu oraz czytelnej ilustracji.

Zakupione pozycje odbyły w ciągu pół roku ciekawą wędrówkę po licznych wystawach, prezentując się w różnych środowiskach: przedszkolach, bibliotekach, na konferencjach dla nauczycieli i bibliotekarzy. Okazały się też wzorcowym księgozbiorem wyłowionym spośród licznych wydawnictw o charakterze terapeutycznym dla dzieci i młodzieży. Ten biblioteczny zbiór specjalistyczny pozwolił, przede wszystkim rodzicom, dostrzec istnienie konkretnych tytułów będących nieocenioną pomocą w rozwiązywaniu sprecyzowanych problemów dziecięcego świata, jak np. strach, lęk, samotność, zazdrość czy trudności w relacjach z innymi. Świadomość istnienia książek „ratunkowych”, a przecież całkiem zwyczajnych, podnosi na duchu rodziców, nauczycieli, wychowawców, którzy wiedzą ponadto, że właśnie w bibliotece mogą otrzymać kompetentną pomoc.

Warto zatem postarać się, szczególnie w małych bibliotekach, aby pomóc książkom dotrzeć do właściwego odbiorcy i niezależnie od tematyki sprawić, by znalazły się one w żywym obiegu czytelniczym. Świat kreowany przez media, reklamy i promocje daje wiele atrakcyjnych możliwości – konferencje, wystawy, spotkania. Czy to możliwe w bibliotece? Tak, ale w bibliotece nowoczesnej, otwartej, w której książka nie tylko mieszka, ale inspiruje do działania i wszystkim pomaga.

¹S. Białecka, Wszystkim Bajka Pomaga, „VariArt” 2008, nr 1, s. 22.