Hanna Okońska, Aneta Świder-Pióro
Warmińsko-Mazurska Biblioteka Pedagogiczna w Olsztynie

 

„Na przerywistej linii egzystencji” – Herbertowska lekcja poezji

 

Rok 2008 upłynął pod znakiem Zbigniewa Herberta. W Warmińsko-Mazurskiej Bibliotece Pedagogicznej w Olsztynie od października do grudnia trwała „Herbertowska lekcja poezji” realizowana wspólnie z Wojewódzką Biblioteką Publiczną. W wydarzeniach koncentrujących się wokół postaci jednego z najwybitniejszych polskich poetów uczestniczyło około 1300 osób - zwłaszcza młodzieży, nauczycieli i bibliotekarzy, do których projekt był adresowany. Uczestnicy „Herbertowskiej lekcji poezji” mogli obejrzeć wystawę, spektakl Teatru „Nieskromnego”, a także uczestniczyć w konferencji i zajęciach edukacyjnych poświęconych twórczości poety.

Ekspozycja „Na przerywistej linii egzystencji’ - Herbertowska lekcja poezji ukazała wątek egzystencjalny w twórczości artysty w kontekście tradycji kultury, sztuki i filozofii. Podkreśliła bardzo silnie obecną w liryce Herberta świadomość kruchości i „przerywistości” trwania – trwania człowieka przede wszystkim, ale również i tego, co ze światem ludzkim nierozłącznie związane - przedmiotów i dzieł sztuki. „Żelaznej konieczności przemijania”, „nieubłaganemu tykaniu zegarów”, naturze obojętnej wobec ludzkiej słabości przeciwstawione zostały wartości nadające sens istnieniu – głęboko rozumiane cierpienie, współczucie oraz ratowanie tradycji przed działaniem „niszczących żaren czasu”. Zawarta w utworach Herberta myśl wpleciona została w ikonografię korespondującą z zaproponowanym tematem. Większość autorów ukazywanych poprzez wystawę dzieł, czy też konkretne dzieła, zasugerował sam poeta, nawiązując i (nierzadko!) powracając do nich w swych tekstach. Tak jest w przypadku malarstwa holenderskiego, flamandzkiego, twórczości Giotta, Cézanne’a, Holbeina, Gauguina, obrazów Grupy Krakowskiej, czy też wreszcie dzieł artystów starożytnych. Ukazane na wystawie myśli, słowa i obrazy połączyły szkice wykonane przez samego Zbigniewa Herberta.

W przestrzeni tak przygotowanej ekspozycji odbywały się zajęcia dla młodzieży, która poszukiwała w myśli poety wspólnoty ludzkiego doświadczenia. W centrum rozważań znalazły się ponadczasowe ludzkie problemy, wątpliwości i najistotniejsze egzystencjalne pytania. Rozmowa z uczniami była pewnego rodzaju eksperymentem – próbą spojrzenia na człowieka i na jego dzieła, dzieła sztuki, z Herbertowskiej perspektywy.

Kontynuacją „Herbertowskiej lekcji poezji” była listopadowa konferencja dla nauczycieli, bibliotekarzy i studentów polonistyki, której szeroka formuła połączyła różne punkty widzenia – herbertologów, dydaktyków i młodzieży. W pierwszej części konferencji wystąpili autorzy znanych książek poświęconych Herbertowi: prof. Marek Adamiec z Uniwersytetu Gdańskiego zaprezentował referat „Przedmioty i współczucie” z perspektywy „małego serca”, natomiast Andrzej Franaszek, redaktor Tygodnika Powszechnego, w wystąpieniu pt. „Z ostatniego peronu wszechświata” opowiedział o późnych wierszach poety. Część panelową konferencji rozpoczął premierowy spektakl „Gry z PC” w reżyserii Barbary Juszkiewicz. Teatr „Nieskromny” działający przy II LO w Olsztynie zaprezentował własne – oryginalne i zaskakujące spojrzenie na teksty Herberta. Referat dr. Jacka Krawczyka z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego „Dyskretna mowa poezji, czyli jak czytać, by usłyszeć (na podstawie twórczości Zbigniewa Herberta)” zainicjował dyskusję na temat pracy dydaktycznej nauczyciela polonisty z tekstami poety. W dyskusji wzięli udział nauczyciele z Torunia, Ostródy i Olsztyna.

Mamy nadzieję, że „Herbertowska lekcja poezji” i związane z nią wydarzenia zachęciły uczestników, zwłaszcza młodzież, do głębszego poznania twórczości poety.

Projekt, nad którym honorowy patronat sprawował Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego, zrealizowany został w ramach Programu „Herbert” ogłoszonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.