Dr Teresa Brzeska-Smerek
Moderator konferencji

 

„Bajka terapeutyczna”
Konferencja zorganizowana przez WBP w Olsztynie 24 września 2008 r.

 

  1. Znaczenie bajek, baśni. Poglądy na ich rolę od Platona po Bettelheima:
    • Platon (IV w. p.n.e.): „... dzieci pierwej stykają się z bajkami nieźli z gimnastyką”;
    • sceptycyzm pedagogów wobec bajki, baśni w czasach od II-iej poł. XVII w. po wiek XIX;
    • zmiana poglądów pod wpływem psychologii rozwojowej;
    • stanowisko wiedeńskiej psycholog Ch. Bühler (Das Märchen und die Phantasie des Kindes, Lipsk 1918);
    • badania S. Baleya na gruncie polskim w l. 20-tych XX w. (O wpływie bajki na osobowość dziecka);
    • K. Czukowski, O prawo do bajki (w: Od dwóch do pięciu, Moskwa 1825);
    • B. Bettelheim: „Baśń to elementarz, z którego dziecko uczy się czytać we własnym umyśle...” (Cudowne i pożyteczne..., wyd. amer. 1975, 1976, przekł. pol. 1985);
    • I. Osuchowska, Wykorzystanie bajek i baśni w psychoterapii dzieci i młodzieży (w: Baśń i dziecko..., Warszawa 1978).
  2. Kompensacyjna i terapeutyczna funkcja bajek i baśni. Od ludowej bajki magicznej, przez adaptacje i baśnie literackie, do bajki terapeutycznej.
  3. Zapowiedź referatu prof. Marii Molickiej: Rola narracji w rozwoju dziecka.
    Wypowiedź bardzo erudycyjna i znacznie wykraczająca poza formalny temat. Po wskazaniu bogatego stanu badań referentka skoncentrowała się właśnie na terapeutycznym oddziaływaniu baśni i bajki magicznej. Są to przecież gatunki narracyjne. M. Molicka odcina się wszakże od psychoterapii opartej na założeniach psychoanalitycznych (B. Bettelheim, I. Osuchowska) i podkreśla swą cognitywną postawę. Krótka dyskusja.
  4. Referat dr Iwona Zachciał z UG: Wpływ bajki terapeutycznej na rozwiązywanie problemów dzieci i młodzieży
    Interesujący referat prezentujący głównie efekty opisane w prowadzonych przez referentkę pracach magisterskich, a prowadzonych w różnych środowiskach, m.in. w domu dziecka i wśród bezdomnych.
  5. Aleksandra Kissiel z Gdańskiego Wydawnictwa Psychologicznego w referacie pt. Bajka terapeutyczna na rynku wydawniczym przedstawiła konkretne dokonania edytorskie GWP, wzbogacając prezentacje materiałem wizualnym.

Po przerwie kolejne referaty:

  1. O Bajce terapeutycznej w pracy logopedy mówiła Sylwia Grodzka-Samselska ze Szczytna, a jej mąż, Marek Samselski, przedstawił ich własne dowcipne teksty (rymowane i śpiewane) przeznaczone do pracy z dziećmi i zaprezentował profesjonalne nagranie CD kilku utworów.
  2. Anna Tarnowska omówiła Wykorzystanie bajki terapeutycznej na przykładzie pracy z dziećmi 6-letnimi w Przedszkolu nr 13 w Olsztynie. Zostały przy tym zaprezentowane plastyczne prace dzieci, świadczące o ich „odczytaniach” i przeżyciach.
  3. Marta Franaszczuk-Truszkowska z Gdańskiego Ośrodka Biblioterapeutycznego poprowadziła warsztaty oparte na bajce M. Molickiej Zuzi-Buzi, a poświęcone Rozwiązywaniu problemu samotności dziecka.
  4. Maria Jończyk-Zegler z Oddziału dla Dzieci i Młodzieży WBP w Olsztynie przedstawiła komunikat o planowanym projekcie Bajka jest dobra na wszystko.
  5. Résumé:
    To właśnie tytuł zapowiadanego projektu może służyć podsumowaniu konferencji. Bajka istotnie jest dobra na wszystko i „służy” dziecku, a także i starszym odbiorcom w wielu sytuacjach życiowych i stanach psychicznych. Byle – jak to napisała na forum jedna z internautek – zachować umiar i nie zapominać o baśni magicznej. Bajka terapeutyczna, bowiem – przy jej przydatności praktycznej w doraźnych działaniach pedagogicznych i psychologicznych – nie może w pełni zastąpić baśni w jej wielorakich odmianach, gdyż to baśnie poprzez magię i symbole odwołują się do najgłębszych warstw ludzkiej psychiki. Zarówno jednostkowej, jak i zbiorowej. Do archetypów, które nie uświadamiane (zwłaszcza przez dzieci) pozwalają wszakże zachować naszą ludzką tożsamość. Zbyt daleko idące urealnianie i „udydaktycznianie” bajek może zubożyć dziecko. Nie da się i nie należy sprowadzać bajki, baśni tylko do jednej funkcji – dydaktycznej (edukacyjnej, wychowawczej) czy terapeutycznej. Dzieci bowiem – jak to ktoś powiedział (kto?) – są mądrzejsze niż się nam dorosłym wydaje. A może mądrzejsze od nas, dorosłych?

cofnij