Anna Rau

 

SUBIEKTYWNA RELACJA TRENERA Z POBYTU NA BORNHOLMIE I W RÓWNEM, CZYLI KRÓTKI RYS NA TEMAT POLSKO-DUŃSKO-UKRAIŃSKIEJ WSPÓŁPRACY PODCZAS REALIZACJI PROJEKTU
„REALIZUJEMY PRAWO DO INFORMACJI”

 

Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie jest jedną z ważniejszych placówek kulturalnych miasta oraz regionu, której najważniejszym osiągnięciem było znalezienie sposobu na przekształcenie się – z tzw. tradycyjnej biblioteki – w nowoczesne centrum informacji i aktywizacji społeczności lokalnej. WBP zainicjowała podobne zmiany w sieci bibliotek publicznych województwa (poprzez działania w ramach prjektów: PLACCAI – „Biblioteki publiczne jako centra kultury i informacji”, BIL – „Baza Informacji Lokalnej”, PULMAN – „Zaawansowana Sieć Aktywizacji Bibliotek Publicznych”, czy BIS – „Biblioteczna Informacyjna Sieć Szkoleniowa”). Z racji takiego doświadczenia WBP stała się nominalnym administratorem i koordynatorem działań w kolejnym projekcie pod nazwą „Realizujemy prawo do informacji”, a de facto realizatorem zorganizowania w czterech ukraińskich bibliotekach publicznych okręgu Rówieńskiego tzw. PIAP-ów, czyli bezpłatnych publicznych punktów dostępu do Internetu. To miejsca, gdzie można korzystać z wszelkich dobrodziejstw Globalnej Sieci Informacji, a także ze sprzętu biurowego, skanera, drukarki oraz (co jest równie ważne) z pomocy przeszkolonych bibliotekarzy i wolontariuszy. PIAP-y spełniają trzy funkcje: usługową (możliwość skorzystania z Internetu oraz urządzeń biurowych), informacyjną (wyszukiwanie i przetwarzanie informacji dotyczących np. ofert pracy, dostępnych funduszy, praw człowieka, Unii Europejskiej) oraz szkoleniową (miejsce prowadzenia szkoleń). Doświadczenie wynikające z funkcjonowania PIAP-u w olsztyńskiej WBP potwierdza ponadto, iż w takim miejscu każdy z użytkowników – tych jeszcze „początkujących” w świecie wirtualnym – może spokojnie i bez pośpiechu skorzystać z komputera oraz Internetu oraz rozszerzyć swoje umiejętności w tym zakresie.

PIAP-y przyczyniają się również do rozpowszechniania tzw. treści publicznych, czyli np. propagują strony lokalnych urzędów, co z kolei zachęca internautów do poszukiwań informacji o regionie czy korzystania z miejscowych usług on-line. Jednym słowem PIAP-y realizują założenia europejskiego programu budowy społeczeństwa informacyjnego i obywatelskiego. Dla bibliotekarzy jest ważnym, iż takie bezpłatne punkty dostępu do Internetu zwiększają w lokalnej społeczności zainteresowanie bibliotekami.

Współpraca pomiędzy Obwodem Rówieńskim a Regionem Warmińsko-Mazurskim trwa już 13 lat i została zapoczątkowana 8 listopada 1994 r. podpisaniem umowy o przyjaźni i współpracy między Obwodem Rówieńskim Ukrainy, a Województwem Olsztyńskim Rzeczypospolitej Polskiej, natomiast współpraca Obwodu Rówieńskiego z Samorządem Województwa Warmińsko-Mazurskiego została zapoczątkowana przez Marszałka Województwa w 2000 r. – 9 grudnia Andrzej Ryński oraz Mykoła Petrowycz Sroka (Szef Obwodowej Administracji Państwowej) podpisali umowę o współpracy. Konkretne początki projektu „Realizujemy prawo do informacji” sięgają 2005 roku, obchodów Roku Ukraińskiego w Polsce (14-17 października) oraz wizyty w Olsztynie 4-osobowej delegacji władz Obwodu Rówieńskiego (30 listopada-1 grudnia 2006 r.) gdzie (na zasadzie wzajemności) delegacja z Warmii i Mazur oraz z Bornholmu odwiedziła (21-24 maja 2006 r.) Obwód Rówieński, i zaprezentowała m.in. możliwości rozwoju dwóch rejonów ukraińskich Ostroga i Dubna, jak też uzgodniła szczegóły współpracy pomiędzy bibliotekami z obydwu regionów. Partnerzy omówili m.in. zasady wspólnej realizacji projektu pt. „Biblioteki jako centra informacji o Unii Europejskiej” oraz zobowiązali się do współpracy w przekazywaniu doświadczeń rolnikom z Ukrainy w korzystaniu ze środków pomocowych, w tym także unijnych, skierowanych na rozwój obszarów wiejskich.

Drugim ważnym uczestnikiem prac wokół projektu o prawie do informacji jest Centralna Biblioteka Bornholmu. Współpraca tej placówki z WBP w Olsztynie rozpoczęła się w styczniu 2003 roku, gdy dyrektorzy obu instytucji spotkali się w Stolicy Warmii i Mazur na Forum Trzech Partnerów, zorganizowanym przez władze administracyjne Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Wyspy Bornholm i Obwodu Kaliningradzkiego. Zainicjowano wówczas wspólne przygotowanie i realizację projektów „Regionalna informacja w Internecie” (2003-2004) oraz „Sieć partnerstwa i sieć informacji o Unii Europejskiej na obszarach wiejskich w regionie Warmii i Mazur” (2004-2005).

Zadania związane z realizacją projektu „Realizujemy prawo do informacji” zostały ściśle podzielone: wszystkie uczestniczące w nim placówki zobowiązały się do skoordynowania działania projektu oraz zorganizowania wizyty studyjnej bądź szkolenia na terenie swojego kraju, wypromowania projektu oraz (co równie ważne) przygotowania planów dalszej współpracy. Ponadto WBP miała skoordynować współpracę między wszystkimi partnerami projektu i w końcu zmonitorować oraz podsumować działania projektowe.

Początkowa część projektu rozpoczęła się w połowie października przeszkoleniem ukraińskich bibliotekarzy do prowadzenia regionalnych centrów informacji o Unii Europejskiej – i tak 11.10 b.r. dziesięcioro ukraińskich liderów z bibliotek w Równym, Dubnie, Kostopilu i Ostrogu przyjechało na wyjazd studyjny do Olsztyna, aby przez trzy dni uczestniczyć w intensywnych szkoleniach i panelach dyskusyjnych podczas których zaprezentowano rozwiązania organizacyjne sieci bibliotek publicznych w województwie warmińsko-mazurskim, pt. „Ważniejsze projekty realizowane przez WBP w Olsztynie jako źródło dobrych doświadczeń” przybliżające działalność olsztyńskiej placówki, jej współpracę z zagranicą oraz charakterystykę realizowanych projektów. Aby multidziałalność polskich bibliotek publicznych została rzeczywiście „unaoczniona”, goście z Ukrainy odbyli kształcące warsztaty w bibliotekach Olsztyna: w Starym Ratuszu WBP, w Planecie 11 oraz w „Abecadle” (MBP Olsztyn). Każda z tych placówek prezentuje odmienny profil ukierunkowany na konkretnego odbiorcę: studenta, starszego ucznia oraz dziecko w wieku młodszym. Czas spędzony w olsztyńskich bibliotekach przybliżył więc gościom działania placówek, ich wyposażenie i usługi dostosowane do zapotrzebowań czytelniczych.

Następnego dnia szkolenie obejmowało kolejne bloki tematyczne: zasoby informacyjne WBP w Olsztynie (bibliografie, bazy danych, program informacji prawnej Lex) i sposoby realizowania misji informacyjnej przez WBP (trener Anna Rau) oraz wykorzystanie Internetu jako źródła informacji – ćwiczenia praktyczne (Adrianna Walendziak, Anna Rau). Kolejnym punktem łączącym teorię z praktyką była wizyta studyjna w niedawno otwartym olsztyńskim Multicentrum (MBP Olsztyn). Zasoby i sprzęt naukowy oraz dostosowanie do potrzeb kształcenia i rozwoju zainteresowań młodego czytelnika.

W ostatnim dniu polskiej części szkoleń (13.10.07) Waldemar Tychek, pracownik działu Informacyjno-Bibliograficznego, przekazywał gościom wiedzę na temat specyfiki funkcjonowania placówki specjalistycznego rodzaju, czyli Punktu Informacji o UE, następnie zaś przybliżał materiał związany ze zbiorami „użytkowymi” bibliotek publicznych (normami i patentami oraz ich wykorzystaniem, jak też metodami udostępniania). Tego samego dnia w godzinach popołudniowych nastąpił drugi etap projektu, czyli wyjazd studyjny do Rönne (Bornholm w Danii – 14-18.10.2007 r.), w który (bardzo już zgrana) grupa ukraińsko-polska „rzuciła się” z niekłamanym entuzjazmem...

Po długiej podróży samochodowej przez Polskę oraz fragment Niemiec i po doświadczeniu wojażu morskiego promem z Sassnitz bibliotekarze wkroczyli w spełnioną wizję Rzeczywiście Nowoczesnego Bibliotekarstwa, Bornholm bowiem może się poszczycić nie tylko rzeczywiście urokliwymi krajobrazami, gościnnością mieszkańców, czy znakomitym stanem środowiska naturalnego. Organizacja sieci bibliotecznej w Danii zadziwia sprawnością, funkcjonalnością i rzeczywiście nowatorskimi rozwiązaniami godnymi XXI wieku. Goście polsko-ukraińscy dowiedzieli się o tym zarówno dzięki wykładom prowadzonym przez miejscowych pracowników w Bibliotece w Rönne, jak i dzięki wizytom studyjnym w poszczególnych placówkach duńskich. W pierwszym dniu (15.10.07) część teoretyczną przedstawili Niels Andersen, Kierownik Regionalnego Oddziału UE, oraz Birthe Christensen, Kierownik Oddziału dla dorosłych Regionalnej Biblioteki w Rönne, w wystąpieniach „Polityka informacyjna Unii Europejskiej” oraz „Wprowadzenie do duńskiego systemu bibliotecznego”. Następująca po tym wycieczka zadowoliła oczekiwania uczestników zarówno pod względem turystycznym (atrakcja w postaci słynnych ruin zamku Hammershus) jak i zawodowym (biblioteka publiczna w Allinge – oprowadzeniu przewodniczyła kierownik placówki Louise Clausen).

Biblioteka w Allinge to pojedynczy budynek z czerwonej cegły w samym centrum miejscowości. Jako że była to pierwsza biblioteka, którą polsko-ukraińscy goście odwiedzili, zadziwiła ich niezwykle wyczuwalnym klimatem nawiązania przyjaźni z czytelnikiem. Taka atmosfera panuje zresztą we wszystkich bibliotekach Bornholmu. Placówkę w Allinge charakteryzuje komfortowo swobodny dostęp do licznych zbiorów – przy jednoczesnym zachowaniu miejsc wyciszenia niezbędnych dla odpowiedniego delektowania się lekturą: tak więc liczne i bardzo kolorowe woluminy znajdują się nie tylko na regałach, ale i na specjalnych stojakach – w kolorowych pudłach, mini-regałach i półkach z dostępem z każdej strony. Wzrok użytkownika biblioteki przyciąga różnorodność wszechobecnych kolorów, które wręcz uderzają – żywe, pobudzające, intensywne – obecne w wystroju wnętrza, obrazach, na obiciach krzeseł oraz miękko wyściełanych mini-kanap, na zachęcających okładkach książek (Polska co prawda nie musi mieć kompleksów w kwestiach edytorstwa, jednakże strona graficzna wielu duńskich woluminów wzbudziła autentyczny zachwyt estetyczny polskich gości). Wystrój takiego miejsca, jakim jest biblioteka, tak bardzo epatujący kolorami, wzbudza uczucia pozytywne, a u dzieci – kształtuje poczucie estetyki i przyciąga. Novum dla obserwatorów z zagranicy był automat samoobsługowy do wypożyczania książek, czyli swoisty „rejestrator stanu konta użytkowników oraz przepływu woluminów” – zamontowany w ścianie ekran połączony z czytnikiem kodów na książkach plus miniklawiatura.

Długi dzień zakończył się powrotem do biblioteki w Rönne i wykładem z prezentacją pt. „Elektroniczne zasoby w duńskich bibliotekach publicznych” autorstwa Ketty Fuglsbjerg. Jednak wieczorny odpoczynek w urokliwym hotelu „Skovly” (wystrój rustykalno-nostalgiczny, 200 m do morza, rozległy kompleks leśny) zadowolił wymagania nawet najbardziej wytrawnych podróżników.

Kolejny dzień był dość wyczerpujący – motyw przewodni szkolenia to temat „Zdecentralizowany dostęp do Internetu w każdej lokalnej społeczności – rzeczywistość w bibliotekach publicznych na Bornholmie” i pod takim też kątem bibliotekarze polsko-ukraińscy przyglądali się specyfice duńskich bibliotek. Podróż ta – dosłownie wszerz i wzdłuż wyspy – przedstawiła grupie chyba wszystkie możliwe walory krajobrazowe Bornholmu: równiny rolnicze, wzniesienia, poszarpane brzegi morskie i lasy. Wizyty w aż czterech bibliotekach pozwoliły na rzeczywiste porównanie rozległości funkcji i usług duńskiego bibliotekarstwa. Pierwszą odwiedzoną tego dnia placówką była ta umiejscowiona w Hasle (prezentacja Jona Madsena). Polaków zadziwiło niezwykłe połączenie dwóch instytucji użyteczności publicznej, czyli urzędu oraz biblioteki, w jednym budynku. Goście mogli zaobserwować, jak pracownik urzędu kompetentnie pomaga użytkownikom w dopełnieniu jakichś kwestii urzędowych, a jednocześnie może też w międzyczasie obsłużyć czytelników. Samo rozwiązanie przestrzenne wnętrza budynku także przypomina o jego dwufunkcyjności: połowa pomieszczenia zawiera meble oraz przedmioty niezbędne w urzędzie, a drugie to „zwyczajna” biblioteka, ze zmniejszonym co prawda, ale nadal licznym księgozbiorem i dostępem do stanowisk komputerowych. Polsko-ukraińscy bibliotekarze dowiedzieli się m.in. o kolejnej ważnej kwestii, iż księgozbiory bibliotek Bornholmu są mobilne: po kilku latach użytkowania w konkretnej placówce część zbiorów wycofuje się, a na to miejsce dostarcza nowości. Jako że każdą z pozycji można zamówić i otrzymać w dowolnej bibliotece Bornholmu (na zasadzie wypożyczeń międzybibliotecznych) żaden dostęp do „starych zbiorów”- magazynowych nie jest ograniczony.

Kolejną zwiedzaną biblioteką była filia dziecięca w Aakirkeby (oprowadzenie Lise-Lotte Sorensen, Kierownik Biblioteki). Goście usłyszeli m.in., jakimi sposobami placówka przyciąga uczniów, aby chętnie przychodzili po szkole lub w czasie wolnym odrabiać lekcje, spotykać się z przyjaciółmi, korzystać z internetu i zabaw komputerowych oraz oczywiście czytać. Naocznie można było też zaobserwować, jak bardzo udane są działania biblioteki – w jej pomieszczeniu było bardzo wielu młodych (rozbawionych bądź skupionych) czytelników, a samo wnętrze jak zwykle nowoczesne i bogato wyposażone, wręcz zachęcało do korzystania z różnorakich zbiorów – tradycyjnych, elektronicznych, muzycznych i rozrywkowych. Wszędzie też (kolejna cecha wszystkich bibliotek Bornholmu) na ścianach umieszczono prace plastyczne uczniów oraz obrazy miejscowych artystów. W tym miejscu można podkreślić kolejną specyficzną cechę duńskich miejsc publicznych – wszędzie zauważa się wielki nacisk na promocję piękna, wartości i niepowtarzalności regionu. W tym celu bezpłatnie rozpowszechnia się (rozwiesza, wykłada, rozdaje) ulotne dokumenty i informacje (plakaty, foldery i zakładki) nt. wszelkich przejawów przedsiębiorczości oraz działań kulturalnych Bornholmczyków. Wszędzie też można znaleźć bezpłatne materiały informacyjne z zakresu polityki i działań Unii Europejskiej.

Wizyta w placówce bibliotecznej w Nexo (prowadzenie – kierownik Jesper Fink) pozostawiła kolejne niezapomniane wrażenia. Goście dowiedzieli się (rozległe, z – jak zwykle – bogatym księgozbiorem, automatami do samodzielnego wypożyczania zbiorów, bramkami elektronicznymi w drzwiach) o imponującej współpracy z miejscowymi seniorami, gdyż ta właśnie grupa użytkowników stanowi priorytet biblioteki. Ludzie starsi uczestniczą w zajęciach kształcąco-aktywizujące, w czym pomaga m.in. imponująca, profesjonalnie wyposażona, oddzielona przestrzennie pracownia komputerowa. Kolejną interesującą sprawą był „regał samodzielnego odbioru zamówionych pozycji” – gdzie pod swoim numerem można odbierać (i oczywiście samodzielnie wypożyczyć przy pomocy automatu) zamówione książki, płyty oraz filmy (bibliotekarze przywożą je z innych filii na Bornholmie). Korzystanie z wszelkich usług bibliotecznych na terenie Bornholmu jest bezpłatne, czyli również zapisanie się, uzyskanie karty oraz korzystanie ze sprzętów i zbiorów na miejscu.

Kolejnym punktem programu był długi spacer po urokliwym mieście Gudhjem. Miejscowy punkt biblioteczny tak zafascynował jak i „przeraził” gości – to spełniony koszmarny sen bibliotekarza: biblioteka, która nie potrzebuje pracowników! Czytelnicy odwiedzając placówkę, sami wykonują wszelkie operacje związane z wypożyczeniem książek (znowu niezbędne samoobsługowe automaty); oczywiście pracownicy sieci bibliotecznej Bornholmu dojazdowo stale monitorują, czy w filii wszystko jest w porządku i reagują na ewentualne potrzeby użytkowników. Miejsce zachęcające (jak zwykle) ilością książek oraz wolnym dostępem do stanowisk komputerowych. Pod koniec lat osiemdziesiątych władze Gudhjem chciały zamknąć bibliotekę ze względu na jej nierentowność przy tak małej liczbie mieszkańców (obecnie ok. 800 osób) – jednak ich żywiołowy protest zapobiegł tej likwidacji: jednym z argumentów protestacyjnych było zdanie, iż stały pobyt w mieście nie byłby autentycznie komfortowy, gdyby nie było w nim biblioteki...

Po powrocie do Rönne miał miejsce dalszy ciąg wykładów – czyli „Nauka przez całe życie i informacja elektroniczna: nowe funkcje dla biblioteki publicznej” (Ketty Fuglsbjerg – trener – i Jon Madsen), zakończony szczegółowym zwiedzaniem goszczącej bibliotekarzy placówki. Centralna Biblioteka w Rönne to miejsce imponujące zarówno metrażem jak i wyposażeniem. Jest niezwykle komfortowym i nowoczesnym miejscem pracy i wypoczynku (przy lekturze, na stanowiskach komputerowych, na otwartym powietrzu w bibliotecznym ogrodzie – z oczkiem wodnym i kolekcją imponujących, egzotycznych drzew). Biblioteka posiada też salę konferencyjno-wykładową ze sprzętem audiowizualnym oraz z pianinem.

Ostatni dzień na Bornholmie bynajmniej nie potraktował ulgowo uczestników warsztatów duńskich – wykłady nawiązywały do tematyki z dni poprzednich: „Umiejętne używanie informacyjnych zasobów Internetu w duńskich i polskich bibliotekach publicznych; koncepcja trenera trenerów” (Jon Madsen) oraz „Doświadczenie na polu używania Internetu w duńskich i polskich bibliotekach – perspektywy projektowej współpracy z Ukrainą” (Ketty Fuglsbjerg, Lea Wolffbrandt, Jon Madsen). Ostatnia już wycieczka, popołudniowa, pozwoliła poznać Svaneke – miasto z popularną wieżą ciśnień oraz godnym polecenia produktem regionalnym (cukierki ;)) Svaneke posiada również ciekawą bibliotekę (prezentacja: kierownik Niels Larsen), w której na parterze mieści się tradycyjna placówka ze zbiorami oraz miejscami pracy przy komputerach, zaś na piętrze odbywają się różnorakie zajęcia z zakresu rękodzieła artystycznego, m.in. tkactwa. Biblioteka w Svaneke stanowi potwierdzenie wspólnej wszystkim takim placówkom w Danii multicelowości, czyli dostosowaniu instytucji użyteczności publicznej do różnorakich (często zaskakujących) potrzeb wszystkich potencjalnych użytkowników. Biblioteki po uprzednim zmonitorowaniu miejscowego środowiska niejako „wyprzedza” ich, wychodzi z inicjatywą różnorakich działań i stanowi centrum cementujące i aktywizujące lokalną społeczność. Zbiory wszystkich obejrzanych na Bornholmie bibliotek są multi-obfite i multi-zróżnicowane: od wszelakich typów książek, przez dokumenty elektroniczne, filmy DVD, gry komputerowe i płyty CD z muzyką po czasopisma. W każdej z filii są przyjazne dzieciom miejsca z zestawem zabawek oraz gier planszowych. Kolejna cecha duńskich bibliotek to mobilność – zarówno w znaczeniu metaforycznym jak i dosłownym. Pracownicy służby bibliotecznej nie pracują bynajmniej tylko w jednej „rodzimej” placówce, lecz przemieszczają się – albo ze względu na chwilowe potrzeby, albo wręcz stale, gdyż grafik ich dyżurów uwzględnia pracę w kilku punktach bibliotecznych. Obrazem takiej idei pracy jest nawet wyposażenie wnętrz – biurka, stoliki, półki, koszyki na kółkach ;).

Podsumowanie wizyty na Bornholmie nastąpiło podczas uroczystej kolacji w Skovly – wtedy też padło wiele słów podziękowań oraz powstały liczne pomysły na temat dalszej współpracy.

Po powrocie do ojczyzny Polacy mogli trochę odpocząć, zaś ich koleżanki z Ukrainy przeprowadziły we własnych „przyszłych PIAP-ach” szkolenia trenerskie – w czym łącznie uczestniczyło dwudziestu bibliotekarzy. Wkrótce potem jednak olsztyńscy pracownicy WBP zaczęli przygotowywać się do dłuższych warsztatów, które niezadługo (12-17.11) miały się odbyć w Równem na Ukrainie.

Olsztyńscy trenerzy dotarli do Równego 11.11.07 r. późnym popołudniem, wykłady zaczęły się już następnego dnia i każdy przeszkolił łącznie dwudziestu bibliotekarzy z czterech wcześniej wymienionych bibliotek – Państwowej Okręgowej Biblioteki w Równem oraz Centralnych Rejonowych Bibliotek Miast Dubno, Kostopil i Ostrog. Całość tematyki warsztatów była spójna poprzez klamrę hasła projektu „Dzięki demokracji pełny dostęp do informacji”.

Dyrektor WBP Andrzej Marcinkiewicz przedstawił temat „Rola bibliotek publicznych w budowaniu społeczeństwa informacyjnego i baz informacji lokalnej” na podstawie siatki elementów planu strategicznego WBP w budowaniu społeczeństwa informacyjnego w regionie. Uczestnicy warsztatów poznali możliwości i znaczenie takiej bazy informacji regionalnej dzięki praktycznym ćwiczeniom wprowadzania danych do Bazy Informacji Lokalnej Równego, Ostroga, Kostopila i Dubna.

Z kolei Adrianna Walendziak zajęła się tematyką „Nowoczesnej biblioteki jako centrum informacji, edukacji i rozrywki (na przykładzie działalności WBP w Olsztynie)”, jednym słowem omawiała zarówno kwestie związane z Internetem (dostęp publiczny jako jedna z nowoczesnych funkcji biblioteki oraz teoria stworzenia dobrej strony internetowej – na przykładzie olsztyńskiej strony www), jak i rolę informacyjną, szkoleniową oraz rozrywkową współczesnej biblioteki (prezentacja na przykładzie środowiska olsztyńskiego – WBP i MBP Olsztyn - Planety 11, „Abecadła”). Ukraińscy bibliotekarze usłyszeli więc o nowoczesnych metodach pracy z czytelnikiem i animacji czytelniczej. Drugi blok tematyczny zajęć obejmował teorię funkcjonowania państwa demokratycznego.

Waldemar Tychek przybliżał tematykę zastosowania zaawansowanego języka zapytań w wyszukiwarkach internetowych (od wyszukiwania prostego do zastosowań języka zapytań z operatorami boole’owskimi), kwestie budowy strategii wyszukiwawczych (m.in. standardy umiejętności informacyjnych oraz przygotowanie dobrej prezentacji w MS Power Point), jak też elementy socjotechniki w praktyce bibliotekarskiej.

Anna Rau przeprowadziła cykl spotkań pt. „Wpływ makro-procesu integracji europejskiej na skalę mikro – biblioteka i jej użytkownik w nowych czasach na przykładzie rozwoju i działalności WBP w Olsztynie”. Przybliżyła więc swoim słuchaczom sposoby pełnego udzielania informacji przez olsztyńską placówkę, a – w tym procesie – konkretną realizację europejskiego programu Life Long Learning. Ukraińscy bibliotekarze poznali również kierunek zmian zachodzących w Polsce po akcesji do UE i związane z tym dostosowanie funkcji polskiej biblioteki do nowych wyzwań europejskich. Ciekawym elementem tych spotkań były opinie samych uczestników warsztatów na temat przyszłego miejsca Ukrainy w Unii Europejskiej – ich plany, wizje i oczekiwania.

Niezależnie od tematyki „treningów” plan zajęć dla wszystkich trenerów oraz ukraińskich bibliotekarzy codziennie był bardzo podobny: od 9.00 do mniej więcej 17.45 polscy trenerzy wraz ze swoimi słuchaczami wspólnie pracowali na zajęciach warsztatowych. W tym czasie spożywali też wspólnie obiady, aby się coraz bardziej integrować i coraz lepiej poznawać kuchnię ukraińską. We wtorek, prócz „zwyczajnych” warsztatów, miało miejsce bardzo ważne dla całego projektu spotkanie negocjacyjne w sprawie zakupu sprzętu i oprogramowania komputerowego dla miejscowych PIAP-ów. W środę (14.11.07) plan dnia trochę się zmienił: prócz krótkiego porannego spotkania wykładowego uczestnicy warsztatów odbyli wizytę studyjną w jednej z siedzib przyszłych PIAP-ów, czyli w Ostrogu. Od czwartku plan dnia znów stał się niewzruszony – aż do soboty, i było to dosyć wyczerpujące, jednak Polacy wyjeżdżając bardzo żałowali jednego: iż nie zobaczą kolejnych etapów projektu – szkoleń dla bibliotekarzy w PIAP-ach, prowadzone przez ukraińskich trenerów, szkoleń dla ukraińskich wolontariuszy oraz przede wszystkim sfinalizowanej dostępności PIAP-ów dla użytkowników zewnętrznych.

Pisząc ten artykuł jeszcze nie wiemy, jaki finał uwieńczy ten tak rozległy i pełen rozmachu projekt, to znaczy, czy szkolenia w PIAP-ach, prowadzone przez ukraińskich trenerów wraz z miejscowymi wolontariuszami, udały się (z pewnością tak!), jak przebiegła instalacja nowego sprzętu i oprogramowania oraz w jaki sposób zakończy się finalne spotkanie w Równem podsumowujące projekt. Skoro jednak serwisy internetowe partnerów polsko-ukraińskich aż „parują” od informacji i wzajemnej korespondencji, ulotki poszły w teren i rozpropagowały akcję, a zaangażowane lokalne i regionalne media aktywnie dopomogły rozpowszechnić zasady powszechnego i równego prawa do informacji... – można mieć nadzieję, iż projekt rzeczywiście wpłynie pozytywnie na wyrównanie szans między mieszkańcami małych miast a ludnością obszarów wielkomiejskich w dostępie do Internetu i usług świadczonych drogą elektroniczną.