Łucja Ciesielska
ROZMAITOŚCI LITERACKIE I BIBLIOTECZNE NIE ZAWSZE POWAŻNE
***
Nobel literacki czy polityczny? To pytanie towarzyszyło werdyktowi Królewskiej Akademii, bowiem właśnie tegoroczny Noblista, jako pierwszy Turek otwarcie poruszył na forum międzynarodowym temat uznania rzezi Ormian z początku XX wieku za ludobójstwo, za co w ojczyźnie wytoczono mu proces „za obrazę narodu tureckiego”. W Szwecji przyznanie literackiego Nobla Orhanowi Pamukowi wywołało bardzo pozytywne reakcje. Należy dodać, że Orhan Pamuk jest tam doskonale znany i ukazało się już kilka jego książek w szwedzkim przekładzie. Zgodnie z tradycją, księgarze szwedzcy zaraz po ogłoszeniu nazwiska kolejnego laureata Literackiego Nobla wykładają jego książki w witrynach. W ubiegłym roku spotkał ich i czytelników spory zawód – w Szwecji nie wydano drukiem ani jednej sztuki Harolda Pintera. W tym roku jest inaczej. W niemal wszystkich księgarniach kraju na eksponowanych miejscach leżą książki Orhana Pamuka, z ostatnio przełożoną powieścią Moje życie.
Orhan Pamuk
Data urodzenia: 1952-07-06
Miejsce urodzenia: Stambuł, Turcja
Strona www: http://www.orhanpamuk.net/
Życiorys
Pochodzący z Turcji, jeden z najwybitniejszych pisarzy europejskich, zdobywca wielu nagród literackich m.in. IMPAC. Jego książki przetłumaczono na ponad 30 języków na całym świecie.
Studiował architekturę i dziennikarstwo w Stambule i Columbia University w Nowym Jorku. Sławę przyniosły mu powieści historyczne: Biały Zamek (z wieloma wątkami polskimi), Nazywam się Czerwień oraz współczesna, polityczna Śnieg.
***
Laureatką Nagrody NIKE w 2006 roku została Dorota Masłowska i jej książka Paw królowej, wydana przez wydawnictwo „Lampa i Iskra Boża”.
W uzasadnieniu wygłoszonym przez przewodniczącego jury Henryka Berezę zwrócono uwagę między innymi na narrację, która: „w powieści-poemacie korzysta z pełnej wolności, która sztuce słowa przywraca jej przyrodzone prawa. Dzięki temu język i sztuka odzyskują u Masłowskiej swoje prawdziwe życie i pozwalają na pisarską kpinę z podejrzanych uroków kultury popularnej. Ceremonia wręczenia Nagrody odbyła się w Pałacu na Wodzie w warszawskich Łazienkach. Gościem specjalnym uroczystości był Salman Rushdie, autor Szatańskich wersetów.
W plebiscycie czytelników "Gazety Wyborczej" na najlepszą książkę z finalistek NIKE zwyciężył Dwukropek Wisławy Szymborskiej.
Nagrody jak zwykle, wywołały dyskusje, polemiki i bardzo dobrze, bo„sztuka jest jak wiara, jednego się boi – letniości” (Karolina Wojtasik), a cisza towarzysząca tym wydarzeniom byłaby zapowiedzią czegoś złego.
Kolejny tekst Doroty Masłowskiej trafia również na scenę. Debiutancką sztukę pisarki DWOJE BIEDNYCH RUMUNÓW MÓWIĄCYCH PO POLSKU reżyseruje w Teatrze Rozmaitości Przemysław Wojcieszek. Premiera 18 listopada. Twórcy teatralni chętnie sięgali po książki tegorocznej laureatki. Na scenę adaptowano WOJNĘ POLSKO-RUSKĄ POD FLAGĄ BIAŁO-CZERWONĄ i PAWIA KRÓLOWEJ. Teraz Masłowska na zamówienie warszawskiego teatru napisała sztukę o dwójce zagubionych ludzi, którzy po balandze przebierają się za Rumunów i zaczynają szalony rajd po Polsce. Udają żebraków i ludzi odrzuconych, ale wkrótce staje się jasne, że wyobcowania nie muszą wcale grać.
***
Pierwsza edycja literackiej nagrody Europy Środkowej Angelus za 2005 rok.
Jury wybrało finałową siódemkę nominowanych:
Mieczysław Abramowicz Każdy przyniósł, co miał najlepszego (Wydaw. „Słowo/Obraz/Terytoria”)
Jurij Andruchowycz Dwanaście kręgów (Wyd. „Czarne”)
Attila Bartis Spokój (Wydaw. „W.A.B.”)
Ruben Gallego Białe na czarnym (Wydaw. „Znak”)
Eustachy Rylski Warunek (Wyd. „Świat Książki”)
Luan Starova Czasy kóz (Wyd. „Oficyna 21”)
Uwe Timm Na przykładzie mojego brata (Wyd. „Czytelnik”)
Przez siedem tygodni nominowani autorzy będą prezentowani w sobotnio-niedzielnym wydaniu dziennika „Rzeczpospolita”, 2 grudnia poznamy laureata, który otrzyma 150 tysięcy złotych i statuetkę Angelusa autorstwa Ewy Rossano.
W skład jury, obok przewodniczącej Natalii Gorbaniewskiej, wchodzą: Stanisław Bereś, Julian Kornhauser, Ryszard Krynicki, Tomasz Łubieński, Krzysztof Masłoń i Andrzej Zawada.
Organizatorami nagrody są Miasto Wrocław oraz dziennik „Rzeczpospolita”.
Patronem medialnym jest TVP Kultura.
Patronat honorowy nad nagrodą objął Kazimierz Michał Ujazdowski, minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
***
Dobre Pomysły
W Krakowie powstaje Biblioteka Polskiej Piosenki, w której gromadzone będą informacje, teksty, nuty i nagrania utworów od przyśpiewek ludowych po hip-hop. Pomysłodawcą utworzenia biblioteki jest Waldemar Domański ze Stowarzyszenia Przyjaciół Polskiej Piosenki, które od dwóch lat na Rynku Głównym w Krakowie organizuje bardzo popularne wśród krakowian „Lekcje śpiewania”.
Z zasobów biblioteki będzie mógł skorzystać każdy, kto chce uzyskać informacje na temat autora tekstu, muzyki, aranżacji utworu, historii jego powstania czy ulubionego wykonawcy. Projektowany katalog będzie podzielony na tematy, style i gatunki muzyczne. – „Nie będziemy udostępniać samych nagrań i robić niczego, co mogłoby ocierać się o piractwo. Będzie to rodzaj platformy informacyjnej o polskiej piosence” – zaznacza Waldemar Domański.
Uchwałą Rady Miasta Krakowa Biblioteka z dniem 1 stycznia 2007 roku rozpoczyna swoją działalność (ul. św. Wawrzyńca 15)
Propozycja dr. hab. Stanisława Czachorowskiego (UWM) Bookcrossing w lesie http://czachorowski.blox.pl/2006/04/Bookcrosing-w-lesie.html
Internetowa Giełda Używanych Podręczników projekt realizowany w Krakowie: http://www.magicznykrakow.pl (zakładki-nasze miasto-edukacja) w Poznaniu http://www.city.poznań.pl/mim/strony/oświata/ oraz w Warszawie http://www.gielda-podrecznikow.pl/w-wa/
***
Warto przeczytać
Nr 2 kwartalnika Opcje poświęcony uwodzeniu. Bardzo ciekawe materiały nawiązujące do dzieł literackich, operowych, teatralnych i filmowych. Oczywiście Pierre Choderlos de Laclos i Niebezpieczne związki (oraz filmowa adaptacja Stephena Fredrasa z niezapomnianymi kreacjami Johna Malkovicha i Glenn Close), S. Kierkegaard Dziennik uwodziciela, wszechobecny J. Boudrillard z książką O uwodzeniu, oczywiście Giacomo Casanowa i wiele innych przykładów uwodzenia w dziełach literackich (Marai, Coetzee, Frisch, Jelinek, Oates) i operowych (Don Giovanni Mozarta) po ikonę popkultury Prince, czy uwodzenie hałasem. Czy dzisiaj temat ten jeszcze kogoś interesuje? Raczej tak skoro powstała strona internetowa, (czytając o tym przeżyłam doświadczenie w stylu: ja jakaś idiotka jestem („Brunet Wieczorową Porą” S. Bareja) bo potraktowałam tę informację jako przejaw autorskiej ironii), na której to adepci psychologii, NLP, hipnozy oraz sprzedaży zapewniają o skuteczności proponowanych strategii.To uwodzenie oczywiście nie ma nic wspólnego z ową tajemniczą i wysublimowaną grą w libertyńskich czasach a nawet istnieje obawa, że obiekt uwiedzenia z walkmenem (wokmenem) słuchając mini e booka wydawnictwa „Harlequin” (nowa oferta dla pań, którym brakuje czasu na czytanie… dłuższych opowiadań) po prostu nie usłyszy tych wszystkich czarownych słów opanowanych przez potencjalnego uwodziciela i nakład finansowy na naukę i wysiłek osobisty na nic, ale to już nie moje problemy. No właśnie, czy nie moje?
Ipsos: Ponad 40% Polaków nie czyta książek (za PAP)
41% Polaków nie przeczytało żadnej książki w ciągu ostatniego półrocza. Częściej czytają kobiety, osoby z wyższym wykształceniem, ludzie młodzi i osoby, którym w dzieciństwie czytali na głos rodzice - wynika z sondażu, jaki w środę przekazała firma badawcza Ipsos.
Jedną książkę przeczytało w minionych 6 miesiącach 12% respondentów, tyle samo co dwie książki, 3 książki – 9%, 4-5 książek 9%, 6-10 książek – 6%, a powyżej 10 książek – 10% badanych. Liczba czytających rośnie wraz z wykształceniem, a maleje wraz z wiekiem. Odsetek osób czytających spadł w ciągu ostatnich 2 lat o 6%, pozostał jednak niezmienny wśród osób z wykształceniem średnim i wyższym, w wieku od 15 do 18 lat oraz powyżej 59 lat.
Czytanie książek jest związane także z doświadczeniami z dzieciństwa: prawie połowa Polaków, która przeczytała w ciągu ostatniego półrocza minimum 6 książek, w dzieciństwie często słuchała książek czytanych na głos.
61% Polaków, którzy w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie przeczytali żadnej książki, nie słuchało w dzieciństwie głośnego czytania.
Badanie przeprowadzono w okresie pomiędzy 6 a 10 października br. na reprezentatywnej losowo-kwotowej grupie 1015 osób w wieku 15 i więcej lat.
Jesień, jesień, szaro, deszczowo – cóż jest lepszego od ciepłego kącika i książki?
