Waldemar Tychek
Centrum Informacji
Miejskiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie

 

ZDĄŻYĆ Z INFORMACJĄ

 

Popyt na informację specjalistyczną będzie nieustannie rósł. To fakt. Obecny przełom cywilizacyjny jest jego motorem, a rozwój technologii informacyjnych oraz tempo, z jakim następuje dezaktualizacja zasobów informacyjnych powoduje, że potencjalni i rzeczywiści użytkow-nicy znajdują się w tzw. "niedoczasie informacyjnym". Ktoś, kto chce - lub z racji prowadzonej działalności bądź też wykonywanego zawodu - musi być na bieżąco, sam nie podoła. Nie jest w stanie nadążyć nie tylko za postępującymi lawinowo zmianami, ale i zidentyfikować te zasoby, które mogłyby zawierać interesujące go informacje. Dlatego też coraz częściej w strukturze przedsiębiorstw pojawiają się stanowiska, a nawet całe działy zajmujące się wyszukiwaniem informacji niezbędnych do konstruowania analiz i raportów służących podejmowaniu strategicznych dla firmy decyzji. Informacja przetworzona, syntetyczna, opracowanie tematyczne, itp. - to kierunek, który ma kolosalną przyszłość.

Spójrzmy zatem na typowe, a związane z działalnością gospodarczą potrzeby informacyjne, których - i to trzeba wyraźnie podkreślić - realizacja wymaga nie tylko dotarcia do określonych zasobów, ale ich stałego monitoringu.

INFORMACJE MAKROEKONOMICZNE
Rodzaj informacjiŹródła informacji
  1. Wzrost gospodarczy oraz jego tendencje
  2. Budżet państwa (dochody i wydatki)
  3. Stopy procentowe (NBP, bezrobocia)
Roczniki statystyczne; czasopisma zawierające dane dot. koniunktury; specjalistyczne portale oraz analizy i raporty przygotowane, np. przez instytuty (Instytut Badań nad Gospodarką), biura i instytucje rządowe (Kancelaria Sejmu)
INFORMACJE PRAWNE
  1. Podstawowe akty regulujące działalność gospodarczą
  2. Regulacje branżowe (sektorowe) - np. transport, budownictwo, itp.
  3. Regulacje UE mające znaczenie dla Jednolitego Rynku
Dzienniki Ustaw, Monitory Polskie, Dzienniki Urzędowe (resortowe), kodeksy wraz z komentarzami, orzeczenia sądów polskich w sprawach gospodarczych, administracyjnych, karnych i cywilnych, Dzienniki Urzędowe UE, orzeczenia ETS (np. dotyczące art. 28-30 TWE); czasopisma prawnicze
INFORMACJE BRANŻOWE
  1. Wielkości sprzedaży, produkcji i wyniki finanso-we firm działających w danym sektorze
  2. Wielkość rynku krajowego oraz możliwości eksportowe
Czasopisma branżowe; materiały konferencyjne; Monitor Polski "B", Monitor Spółdzielczy "B", Informacje Sądowo-Gospodarcze (obwieszczenia i komunikaty sądowe, KRS); informacje giełdowe (portale i czasopisma); roczniki statystyczne (a w tym regionalne); publikacje i bazy Izb Gospodarczych; biuletyny oraz poradniki Wydziałów Ekonomiczno-Handlowych Ambasad Polskich w różnych krajach
INFORMACJE DOTYCZĄCE PRODUKTU (USŁUGI)
  1. Specyfikacje techniczne oraz dokumenty i proce-dury związane z bezpieczeństwem i certyfikacją wyrobów i usług.
Normy (PN EN, IEC, ISO), dokumenty harmonizacyjne, aprobaty techniczne, wytyczne i komentarze publikowane w postaci zwartej,
INFORMACJE DOTYCZĄCE KONKURENCJI
  1. Udział w rynku poszczególnych firm (ich klienci, produkty, ceny, systemy dystrybucji)
  2. Sytuacja gospodarcza oraz wizerunek firm konkurencyjnych
Monitor Polski "B", Dziennik Urzędowy UOKiK, Informator Prawno-Gospodarczy, strony internetowe firm, czasopisma branżowe, raporty instytucji nadzoru-jących rynek oraz analizy ekspertów publikowane w biuletynach branżowych
INFORMACJE DOTYCZĄCE REKLAMY I PROMOCJI
  1. Rynek mediów (rodzaje, sposoby dotarcia, koszty)
Materiały reklamowe, targowe; czasopisma specjalistyczne; strony internetowe, wortale; informatory medialne

Oczywiście podane wyżej zestawienie jest tylko przykładowym wykazem obszarów w strukturze działalności firmy, powodujących powstanie określonych potrzeb informacyjnych.

Gdyby dokładniej przeanalizować takie typowe potrzeby informacyjne każdego przedsiębiorstwa działającego w jakimkolwiek sektorze rynku, to okazałoby się, że właśnie umiejętność dotarcia do właściwych informacji, ich zdekodowanie i przetworzenie, a następnie wygenerowanie nowych informacji, istotnych dla egzystencji gospodarczej firmy, stanowi niejednokrotnie o swoistym to be or not to be całego przedsięwzięcia. To są właśnie te umiejętności informacyjne (information literacy)1, których podstawy każdy z wykształconych bibliotekarzy posiada. Czasami jednak, nie wiedzieć czemu, zapomina o nich, albo zachowuje się w kwestii tych umiejętności jak pan Jourdin z komedii Moliera "Mieszczanin szlachcicem", który z niejakim zdziwieniem dowiaduje się, że przez całe życie mówił prozą i nie wiedział o tym.

Dlatego, ażeby zerwać z kultywowanym przez lata całe obrazem bibliotekarza, jako typowego "podawacza książek" lub specjalisty od informacji... o zbiorach własnych, należy wykorzystać te podstawy i kształcić te umiejętności. Zdarzyć się bowiem może - i coraz częściej tak się zdarza - że wśród rodzajów informacji, jakich oczekują użytkownicy dla rozwiązania własnego problemu, informacja o zbiorach jest jedną z ostatnich.

Działalność informacyjna dotyczy głównie zawartości treściowej zasobów, znajomości treściowej dokumentów i analizy tej treści dla potrzeb rozwiązania problemu informacyjnego. Do realizacji tak sformułowanego celu służyć ma przecież automatyzacja działań biblioteczno-informacyjnych, a w dalszej konsekwencji zasadnicze uproszczenie prac związanych z gromadzeniem i formalnym opracowywaniem zbiorów na rzecz pogłębionego opracowania rzeczowego i zróżnicowania form udostępniania.

PROJEKT "ZDĄŻYĆ Z INFORMACJĄ"

W listopadzie ubiegłego roku, Miejska Biblioteka Publiczna uzyskała od Fundacji Bankowej im. Leopolda Kronenberga dofinansowanie na realizację projektu "Zdążyć z informacją". W ramach tego projektu, w Centrum Informacji Technicznej i Biznesowej Miejskiej Biblioteki Publicznej, zostały zakupione dodatkowe moduły do Systemu Informacji Prawnej LEX OMEGA - Prawo Europejskie, a mianowicie Informator Prawno-Gospodarczy oraz Serwis Budowlany. Dzięki pieniądzom z Fundacji, Centrum - jako jedyne miejsce w Olsztynie - zapewniło publiczny dostęp do uaktualnianych na bieżąco baz:

W ramach projektu uruchomiona została również nowa usługa MBP - Pogotowie Info. Usługa ta składa się z dwóch modułów adresowanych do czytelników zarejestrowanych w MBP oraz przedsiębiorców. Pytanie dotyczące problemu informacyjnego można złożyć, korzystając z formularza zamieszczonego na oficjalnej stronie MBP, Centrum Informacji oraz Punktu Informacji Europejskiej2:

Usługa Pogotowie info składa się z dwóch modułów:

  1. POGOTOWIE INFO 1 Adresowany do wszystkich naszych zarejestrowanych czytelników zainteresowanych najbardziej aktualnymi danymi i dostępem do informacji z dziedzin szeroko rozumianej techniki i biznesu, a w tym m.in.: prawa, bankowości, ekonomii, organizacji i zarządzania, rynków kapitałowych, polityki gospodarczej, itp.
    2. Numer karty czytelnika
    Imię i nazwisko
    Twój e-mail
    Treść pytania

  2. POGOTOWIE INFO 2 Adresowany głównie do przedsiębiorców i osób zajmujących się obsługą podmiotów gospodarczych (doradcy, rzeczoznawcy, eksperci, konsultanci, projektanci, itp.). Również pracownicy naukowi, studenci i nauczyciele mieszczą się w tej grupie. Moduł ten będzie obsługiwał zagadnienia wymagające dłuższych poszukiwań oraz tych związanych z problematyką integracji europejskiej oraz Jednolitym Rynkiem Europejskim. [ZADAJ PYTANIE...]

Stopień trudności zadawanych pytań był, jak to zwykle bywa w takich przypadkach, bardzo zróżnicowany. Począwszy od rodzajów kursów dla studentów (organizowanych pod auspicjami Komisji Europejskiej), poprzez struktury agrarne w Chinach, Czechach i we Włoszech, a skończywszy na wymaganiach dotyczących znakowania jaj kurzych przeznaczonych do konsumpcji, systemów zabezpieczenia społecznego w krajach UE, dopuszczalnych zanieczyszczeń w paszach dla zwierząt, wymagań dla grzejników łazienkowych i certyfikacji lasów.

Jak wynika z przedstawionych wyżej propozycji, kwestią zasadniczą w działalności informacyjnej jest głównie dostęp do odpowiednich źródeł oraz formy udostępniania informacji. Wykorzystanie informacji z uaktualnianych na bieżąco źródeł stwarza pewność, że podjęte w oparciu o nie decyzje mają solidną podstawę. Z kolei forma wykorzystania drogi elektronicznej zarówno w przypadku poczty e-mail, jak i późniejszego kontaktu w celu przesłania materiałów informacyjnych bądź zaproszenia do odwiedzin, stwarza szczególną formę kontaktu sprawiającego, że użytkownik ma poczucie osobistego zainteresowania jego problemem ze strony bibliotekarza.

Na zakończenie jeszcze jedna refleksja. Otóż, faktem jest, że zbiory o charakterze publicznym mogą równocześnie służyć celom komercyjnym. W tym przypadku nie uregulowana jest kwestia, np. korzystania z wiedzy i umiejętności bibliotekarza w zakresie realizacji konkretnego problemu informacyjnego. Praktycznie wygląda to tak, że działalność ta jest wykonywana w ramach obowiązków służbowych. Natomiast aneksja rezultatów pracy bibliotekarza przez osoby i prywatne firmy, a następnie, po przetworzeniu tych informacji, ich sprzedaż w postaci gotowego produktu (raportu, analizy, opracowania, itp.) powinna, w moim przekonaniu, wiązać się z odpłatnością taką, jakie wnosi się w przypadku każdej usługi doradczej czy konsultingowej. Co zatem z tym fantem zrobić? A może rozwiązania należałoby szukać w określeniu tzw. "koszyka podstawowych usług", jakie przysługiwałyby każdemu w ramach publicznego (bezpłatnego) dostępu?

1Szersze ujęcie tematu kształtowania umiejętności informacyjnych, a w tym: określenie problemu, rozpoznanie potrzeb oraz budowa strategii wyszukiwania informacji (oczywiście w kontekście praktyki stosowanej w Centrum Informacji) - o ile będzie takie zapotrzebowanie - ukaże się w następnym numerze "Bibliotekarza".

2Strona internetowa http://www.mbp.olsztyn.pl/pogotowie.php

cofnij