Łucja Ciesielska
Rozmaitości literackie i biblioteczne nie zawsze poważne
* * *
"Myślę, że świat powoli osuwa się do rynsztoka, a my nic nie robimy, żeby temu zapobiec" powiada Harold Pinter, laureat literackiego Nobla w 2005 roku, którego otrzymał między innymi za odkrywanie: "przepaści pod codzienną gadaniną i wymuszanie wejścia do zamkniętych przestrzeni ucisku" (uzasadnienie jury). Pinter jest twórcą tzw. komedii zagrożenia (comedy of menace), obnażającej pozorność komunikacji między ludzmi i dramatyczną bezradność człowieka zarówno wobec świata zwenętrznego, jak i własnej podświadomości. Jak co roku pojawił się stały punkt przyznawania Literackiej Nagrody Nobla - zaskoczenie decyzją Akademii Szwedzkiej. Tym razem zaskoczeni zostali również czytelnicy i księgarze szwedzcy. Jest bowiem szwedzką i sztokholmską tradycją, że księgarze natychmiast po ogłoszeniu werdyktu wystawiają książki laureata na sprzedaż, a czytelnicy masowo je wykupują. Tym razem księgarze bezradnie rozkładali ręce. Na wszelki wypadek podam numery "Dialogu", w których znajdziecie Państwo teksty sztuk Harolda Pintera: "Urodziny Stanleya" ("Dialog" 1960, nr 10), "Samoobsługa" ("Dialog" 1961, nr 3), "Dozorca" ("Dialog" 1963, nr 2), Rocznica ("Dialog" 2000, nr 10), "Przyjęcie" ("Dialog" 1991, nr 12), "Światło księżyca" ("Dialog" 1993, nr 12), "Z prochu powstałeś" ("Dialog" 1996, nr 12), "Zdrada" ("Dialog" 1979, nr 5), "Dawne czasy" ("Dialog" 1972, nr 2), "Krajobraz" ("Dialog" 1969, nr 4), "Powrót do domu" ("Dialog" 1965, nr 12), "Kochanek" ("Dialog" 1966, nr 8), oraz "Pokój" ("Kwartalnik Artystyczny" 2005, nr 1).
Agencja ADiT (Sulejówek) zapowiada również na styczeń 2006 r. wydanie "Komedii zagrożeń" - pierwszego z trzech tomów antologii dramatów w tłumaczeniu Bolesława Taborskiego.
Strona domowa Harolda Pintera: http://www.haroldpinter.org/home/index.shtml
* * *
Nagrodę "Nowych Książek" za rok 2005 zespół redakcyjny przyznał Barbarze Skardze za tom esejów "Kwintet Metafizyczny".
Za książki roku 2005 "Magazyn Literacki" uznał: Pamięć i tożsamość Jana Pawła II, kalendarium pontyfikatu: "Jan Paweł II. Dzień po dniu", powieść Eustachego Rylskiego: "Warunek", z zagranicznych: "Cień Wiatru" Carlosa Ruiza Zafona.
10 stycznia tygodnik "Polityka" przyznał Paszporty Polityki za rok 2005 artystom młodym i już wybitnym, ale ciągle jeszcze rozwijającym się. Oto laureaci: Film - Przemysław Wojcieszek, Teatr - Jan Klata. (w grudniu w Warszawie odbył się przegląd spektakli autora -Klata Fest), Sztuki Wizualne - Robert Kuśmirowski, Muzyka Poważna - Rafał Blechacz Muzyka Popularna - Skalpel (Marcin Cichy, Igor Pugło), Kreator Kultury - Paweł Dunin-Wąsowicz (szef wydawnictwa -Lampa i Iskra Boża i redaktor naczelny czasopisma "Lampa", http://www.lampa.art.pl/index.html), Literatura - Marek Krajewski (za serię kryminałów "Śmierć w Breslau", "Koniec świata w Breslau"). Skoro już jesteśmy przy literaturze kryminalnej warto wspomnieć, że Sztylet Sztyletów przyznało Stowarzyszenie Pisarzy Literatury Kryminalnej Johnowi le Carre).
Również internauci wybrali najlepsze książki 2005 roku: najlepszą książką wybrany został "Dwukropek" Wisławy Szymborskiej (otrzymał 18,4% głosów), drugie miejsce przypadło w udziale "Żabie" Małgorzaty Musierowicz (17,8% głosów), na trzecim miejscu znalazła się "Stateczna i postrzelona", której autorką jest Monika Szwaja (8,22% głosów).
Wśród tytułów obcych najlepszy okazał się "Zahir" Paulo Coelho (zebrał 23,2% głosów), na drugim miejscu uplasowały się "Nowe przygody Mikołajka" autorstwa duetu Sempe&Goscinny (22,48% głosów), a na trzecim - "Cień wiatru" Carlosa Ruiza Zafona (13,88% głosów). Literatura niebeletrystyczna - tu bezkonkurencyjna była "Pamięć i tożsamość" Jana Pawła II (44,4% głosów). Zaszczytne drugie miejsce zajęła "Historia piękna" Umberto Eco (10,04% głosów), a na trzecim znalazła się książka Władysława Bartoszewskiego "Warto być przyzwoitym".
* * *
18 stycznia 2006 r. w Warszawie w wieku 90 lat zmarł ks. Jan Twardowski. Zdaniem krytyków, fenomen poezji księdza Twardowskiego polega na prostocie i mistrzowskim wyrażaniu tego, co dane jest mu intuicyjnie poznać. Jan Twardowski był poetą uśmiechu i niemal dziecięcej naiwności, czym zjednywał sobie czytelników, a jak sam mówił - czasem budził ich sumienia. Pytany o swoją twórczość, ksiądz Twardowski mówił: "Wszystko cokolwiek mi się udaje nie jest moją zasługą. Gdy patrzę na życie, odnoszę wrażenie, że korzystałem z ciągłej protekcji Pana Boga". Pozostawił nam obraz prostego i pięknego świata w którym obowiązują między innymi prawdy: Nie bój się, Nie sądź, Niekoniecznie na pewno.
* * *
Organizatorzy odbywającej się od siedmiu lat kołobrzeskiej Herbertiady i Maria Dorota Pieńkowska z warszawskiego Muzeum Literatury zwrócili się do ministra kultury z prośbą o ogłoszenie roku 2008 Rokiem Zbigniewa Herberta. 28 lipca 2008 r. minie dziesięć lat od śmierci Księcia Poetów.
* * *
O prawie osiem procent zostały zwiększone wydatki na kulturę w budżecie państwa na 2006 rok. Według ministra kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierza Michała Ujazdowskiego, jest to sukces jego resortu w pierwszych 100 dniach funkcjonowania rządu Kazimierza Marcinkiewicza.
Magdalena Ślusarska została powołana na stanowisko dyrektora Instytutu Książki. Strona internetowa http://www.instytutksiazki.pl - odnotowuje najważniejsze wydarzenia literackie i kulturalne (mapa wydarzeń) w Polsce i nie tylko. Prezentuje nowości i zapowiedzi wydawnicze oraz regularny serwis recenzyjny, a także ponad 100 biogramów polskich autorów współczesnych. Prezentuje też ponad 500 tytułów, fragmenty, eseje, adresy wydawnictw. Wszystko o polskich książkach - po polsku, angielsku i niemiecku.
* * *
Kanał TVP Kultura będzie bezpłatnie rozpowszechniany w sieciach kablowych. Bardzo gorąco polecam.To tam można było zobaczyć np. adaptację teatralną "Rewizora" Mikołaja Gogola Jana Klaty, nagrodzonego Paszportem Polityki, w której zamiast realiów Rosji carskiej odnajdujemy atmosferę epoki gierkowskiej, a cytat: "Z kogo się śmiejecie? Z samych siebie się śmiejecie", pozostaje boleśnie aktualny. W niedzielę gośćmi TVP Kultura są wielkie osobowości świata literatury, muzyki, filmu, teatru i sztuki. Powroty do zapominanych dzieł z klasyki filmowej (np. ekspresjonizm niemiecki) i strefa alternatywna dla młodych twórców, klasyka muzyki poważnej i teledyski muzyki pop, tematyczne dni poświęcone sztuce innych narodów czy wybranych dziedzin oraz wiele innych wspaniałych programów. Po prostu warto mieć i oglądać.
* * *
W Ossolineum ukazał się 1 marca dwutomowy "Słownik Biograficzny Historii Polski" obejmujący 5 tys. biogramów zasłużonych Polaków ostatniego tysiąclecia, zmarłych do końca 2005 r. W słowniku znajdą się informacje o polskich politykach, osobach duchownych, nauczycielach, dziennikarzach, władcach, działaczach społecznych, artystach, ludziach teatru, filmu, naukowcach i cudzoziemcach żyjących w naszym kraju.
* * *
Machina - pismo popkulturalne powraca na rynek. Wydawcą magazynu "Machina" jest Platforma Mediowa Point Group. Prace nad budową nowego oblicza "Machiny" trwały od połowy 2005 r. Wraz z zakupem praw do wydawania tytułu podjęte zostały decyzje o relaunchu "Machiny" - pisma ukazującego się na rynku od 1996 roku i wydawanego nieprzerwanie do roku 2002. "Machina" powraca po czterech latach nieobecności na rynku. Obecnie w dystrybucji zamkniętej, w wyjątkowej niestandardowej ilości 30 000 egzemplarzy - przedpremierowy numer "Machiny" - zerówka jest bezpłatna i mogą zamówić ją wszyscy, którzy wejdą na stronę www.machina.net.pl, zalogują się i zostawią swoje dane. Na stronie internetowej do nabycia będzie 250 numerowanych zerówek "Machiny" - sygnowanych autografami twórców magazynu, które jako pierwsze zeszły z taśmy drukarskiej.
* * *
Na zakończenie takie tam (że zacytuję) PoPloty. Znany pisarz Paweł H. został oskarżony, że wraz z małżonką od 29 czerwca 2005 r. do 13 stycznia 2006 r. zakłócali ciszę nocną "poprzez granie na pianinie, tupanie i śpiewanie". No istne "Alternatywy 4", jeżeli można powołać się na ten wspaniały film. (doskonała strona o filmie: http://www.alternatywy4.blog.pl/).
* * *
Krakowska prokuratura potwierdza, że profesor UJ Stanisław S. przyznał się do kradzieży kilkudziesięciu inkunabułów z biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu i do sprzedaży ich części. Stanisław S. jest znanym historykiem średniowiecza, specjalistą od starodruków. Bardzo pomógł krakowskiej prokuraturze w śledztwach w sprawie kradzieży inkunabułów z Jagiellonki i klasztoru Kamedułów. Współpracował z prokuraturą przez kilka lat.
To informacja w ramach kroniki kryminalnej. Wiedza, wiedzą, pasje i namiętności sobie, ale i tak najważniejsza jest miłość (nawet i do starodruków ), ale tylko taka , która niczego nie żąda, zwłaszcza pieniędzy (i kartek na Walentynki - też).
Skoro o miłości (tym razem do literatury, Polski i tworzenia stron www), to może taki ciekawy przykład. Pan Roman Antoszewski prezentuje swoje dokonania na stronie: Polskie dzieła literackie w nowozelandzkich zasobach internetowych (wpisujemy w Google). Pełnotekstowe dzieła klasyków literatury (w tym "Pan Tadeusz" z ilustracjami Andriolliego), poezja emigracyjna, a nawet książka Stanisława Srokowskiego: "Miasta i ludzie Prus Wschodnich". Warto zobaczyć.
