Anna Rau

 

Źródła informacyjno-bibliograficzne

Wybór nabytków WBP w Olsztynie

 

1. BEDNARSKI Zenobiusz Michał : Polacy na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Dorpackiego. - Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2002. - 174 s., [8] s. tabl. : il., faks., portr. ; 24 cm. Opracowanie historyczno-biograficzne na temat zagranicznych studiów lekarskich Polaków w dobie, kiedy napotykali oni trudności w zdobywaniu wiedzy w ojczyźnie, pozbawionej własnej państwowości. W okresie porozbiorowym szczególnym powodzeniem cieszył się wśród Polaków właśnie Uniwersytet Dorpacki, najbardziej liberalny w Rosji carskiej (m.in. studenci dorpaccy korzystali np. z prawa zrzeszania się w korporacje), z odmiennym, niemieckim językiem wykładowym. Napływ Polaków do Dorpatu zaczął się więc wkrótce po otwarciu uniwersytetu w 1802 r. i później stopniowo stale się powiększał, najliczniej studiowali oni zaś na Wydziale Lekarskim, który cieszył się bardzo dobrą opinią. Książka Z. Bednarskiego zawiera szczególnie cenną dla czytelników część biograficzną - wykaz studiujących tam Polaków - opracowaną przy pomocy Estońskiego Archiwum Historycznego. Jest to alfabetyczny spis nazwisk studentów wraz z krótkimi notami dotyczącymi ich życia i działalności naukowej. Część ogólna omawia założenie Uniwersytetu Dorpackiego, jego losy od okresu szwedzkiego do zakończenia pierwszej wojny światowej, jak również przejawy życia polskiej społeczności studenckiej, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów korporacji Konwent "Polonia". Na końcu opracowania znajdują się: wykaz skrótów polskich i angielskich, indeksy nazwisk oraz nazw geograficznych.

2. CHŁOSTA Jan : Słownik Warmii : (historyczno-geograficzny). - Olsztyn : Wydaw. "LITTERA", 2002. - 462 s. ; 24 cm. Wydana bardzo starannie książka adresowana do szerokiego grona odbiorców: dla miłośników regionu w aspekcie ściśle naukowym, jak również dla "tylko" zainteresowanych tą tematyką, czy poszukiwaczy ambitnej rozrywki czytelniczej. Słownik przybliża przeszłość Polski Północno-Wschodniej, jej władców, ludzi kultury i nauki, specyfikę i bogactwo kultury - nie do końca poznanej, więc i niedocenianej. Słownik zawiera wstęp - obszerny rys historyczny, dalej zaś alfabetycznie ustawione hasła dotyczące dawnej Warmii, jak też jej bytu w czasach współczesnych. Książka zawiera więc: biogramy (wyłącznie nieżyjących) Polaków i Niemców - mieszkańców regionu oraz osób, które w jakiś sposób zaznaczyły swoje miejsce na tych ziemiach, choć nie tu zostały zrodzone; podstawowe informacje geograficzne, opisy miast i wsi, informacje o stanie miejscowej hydrologii, faunie i florze, demografii, instytu-cjach oraz organizacjach, periodykach i wydawnictwach tak polskich jak i niemieckich, wreszcie o Olsztynie jako centrum historycznym - i rzeczywistym - regionu. Sam Autor we wstępie stwierdza, iż dobór haseł nie był pozbawiony subiektywizmu, lecz mimo tego "Słownik..." stanowi wyjątkowe kompendium zdystansowanej wiedzy na temat przeszłości i współczesnych stosunków etnicznych Warmii. Jest on zarazem pierwszym tego typu syntetycznym opracowaniem, zbudowanym na podstawie obszernej bibliografii polskiej oraz obcej, materiałów z archiwów, bibliotek i muzeów, oraz z czasopism naukowych rodzimych i obcych. "Słownik..." nazwać można więc pewnego rodzaju rejestracją dorobku naukowego o tematyce warmińskiej. Na końcu publikacji umieszczono wykaz skrótów bibliograficznych czasopism i wydawnictw ciągłych oraz spis haseł.

3. PŁOSKI Zdzisław : Komputer, internet - słownik szkolny. - Wrocław : "Europa", cop. 2001. - 649 s. : rys. ; 15 cm. Wybór aktualnej terminologii informatycznej, wyselekcjonowanej pod kątem przydatności, popularności i wzbudzenia zainteresowania czytelników. Zbiór zwięzłych, napisanych przystępnym językiem haseł wraz z synonimami i odsyłaczami, kierującymi do definicji zbiorczych lub pokrewnych (przy jednoczesnym utrzymaniu - przynajmniej w większości przypadków - porządku alfabetycznym słownika). Ich kategorie można uszeregować według następującego klucza: pojęcia ogólne, specjalistyczne, opisy czynności, hasła problemowe, nazwiska i nazwy firm związanych z przemysłem informatycznym, skróty i nazwy klawiszy oraz niektórych typowych operacji lub instrukcji, terminy "historyczne", żargonowe oraz slang, nazwy z dziedzin informatycznych - przyczynkowe lub tylko pokrewne. Każdy z wyżej wymienionych terminów należy już do kultury i historii współczesnego społeczeństwa informatycznego. Hasłami są częstokroć nazwy potoczne, a używane w nowym, często abstrakcyjnym znaczeniu. W słowniku można również odnaleźć liczne określenia z żargonu lub slangu informatycznego i słowa potoczne - definicje jednak z reguły znajdują się przy nazwach uznanych za oficjalne. Ze względu na liczbę pojęć funkcjonujących wyłącznie w wersji oryginalnej, czyli po angielsku, przy większości terminów w niniejszym słowniku podano ich odpowiedniki obcojęzyczne.

4. RUSSO Ada Pavan : Tajemna wiedza Egiptu. - Łódź : Wydaw. "Ravi", 2002. - 121, [1] s. : il. ; 21 cm. Słownik przybliżający w bardzo ciekawy i pobudzający wyobraźnię sposób kulturę starożytnego Egiptu: panteon bogów oraz mity, związane z nimi rytuały (a co za tym idzie obyczajowość), architekturę, astronomię, pismo i symbolikę graficzną oraz malarstwo. Zarys wierzeń koncentruje się przede wszystkim na życiu pośmiertnym oraz roli czynności magicznych, stanowiących centrum egipskiej religii - książka przedstawia więc amulety, rytuały śmierci i odrodzenia, starożytne teksty i formuły "mocy", świętą astrologię, znaczenie energii i pozafizycznych sił reprezentowanych przez bogów. Wiedza starożytnego Egiptu uważana jest za fundament współczesnych ćwiczeń ezoterycznych, za pomoc w drodze wewnętrznej ewolucji, jednakże książka Russa, to nie tylko podręcznik dla zainteresowanych wiedzą tajemną, lecz również narzędzie dla poszukujących wiedzy, które pomaga lepiej zrozumieć tę starożytną, obcą nam cywilizację. "Tajemna wiedza..." nie może być uznana za podręcznik, zawiera jednak wprowadzenie historyczne, terminy w języku egipskim, spis dynastii królewskich, opis egipskich jednostek terytorialnych wraz ze stolicami - może więc stanowić źródło wiedzy dla grupy mniej wymagających czytelników.

5. SNOCH Bogdan : Mała encyklopedia Częstochowy. Częstochowa : Towarzystwo Przyjaciół Częstochowy, 2002. - 208 s. : il. (w tym kolor.), fot., m. ; 31 cm. Encyklopedyczne usystematyzowanie wiedzy o tym słynnym polskim mieście, ważne również w podtrzymaniu pamięci i tradycji związanych z Częstochową. Przystępne i poręczne, zawierające - w porównaniu z dotychczasowymi publikacjami - szereg nowo opracowanych tematów (często wręcz ciekawostek, typu: "miasto w Polsce Ludowej", "...na znaczkach pocztowych", "epidemie", "częstochowski >krwawy poniedziałek<"). Hasła obejmują w sposób tematyczny problematykę dziejów, rozwoju społeczno-gospodarczego, terytorialnego i demograficznego, różnych dziedzin nauki, kultury i techniki związanych z miastem. Każde z haseł (również biograficznych) to zbiór starannie wyselekcjonowanych informacji, część z nich zaś ma charakter wieloczłonowy lub przekrojowy (chronologia dziejów, bankowość, Częstochowa w literaturze, itp.). Książkę współtworzą wizerunki miasta z trzech okresów XX w. - widokówki z pierwszej dekady wieku ze zbiorów Muzeum Częstochowskiego, prace fotografika T. Lewandowskiego z lat 60-tych i 70-tych oraz współczesne fotografie L. Pilichowskiego. Książka niezbędna dla wszystkich, którzy chcą lepiej poznać Częstochowę - jej tradycje, kulturę i współczesność.