Irena Kaczyńska

 

Historia Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Węgorzewie

 

Węgorzewo jest niewielkim miastem położonym w północno-wschodniej Polsce, które prawa miejskie otrzymało 4 kwietnia 1571 roku. W 1821 roku miasto Węgorzewo stało się siedzibą powiatu, którym było do 31 maja 1975 roku. Do 1975 roku Węgorzewo należało do województwa olsztyńskiego, w latach 1975-1998 znalazło się w obrębie województwa suwalskiego. Ostatnia reforma administracyjna przypisała nas ponownie do województwa warmińsko-mazurskiego, ale zabrała nam status miasta powiatowego, należymy do powiatu giżyckiego.

Biblioteka węgorzewska powstała 21 maja 1948 roku jako Biblioteka Powiatowa, na koniec tego roku liczyła niewiele ponad 3000 wol., ze zbiorów korzystało 69 czytelników.

1 stycznia 1950 roku powstała w Węgorzewie Biblioteka Miejska, 16 lipca 1954 roku nastąpiło połączenie bibliotek węgorzewskich w PiMBP. Pierwszym jej kierownikiem była pani Eugenia Salska. Do końca 1976 roku Biblioteka nasza, tak jak i inne biblioteki w kraju, przechodziła różne transformacje, zmiany nazwy jak i zmiany kompetencji.

Od stycznia 1977 roku nastąpiła kolejna zmiana nazwy oraz zakresu działania naszej biblioteki, powstała Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna. W latach 1969-1990 biblioteką kierowała Pani Jadwiga Purkiewicz.
Obecną sieć bibliotek publicznych na terenie gminy Węgorzewo tworzy:

Siedzibą biblioteki węgorzewskiej do 1987 roku był niewielki lokal o powierzchni 131 m2.Rok 1987 był w historii biblioteki węgorzewskiej bardzo ważny, nastąpiła długo oczekiwana przeprowadzka do pięknych pomieszczeń w pokrzyżackim zamku. Powstały z prawdziwego zdarzenia czytelnie, o 373 wzrosła ilość czytelników, o ponad 10 000 ilość wypożyczeń.
W 1988 roku księgozbiór uzupełniany był w rekordowym tempie, wskaźnik zakupu został przekroczony dwukrotnie. Zanotowałyśmy 4 430 czytelników (w tym 1 539 w filiach) oraz 112 163 wypożyczeń (w tym 43 619 w filiach). Księgozbiór bibliotek liczył 83 057 wol.: w Węgorzewie 48 150 wol., w filiach 34 907 wol.

Na koniec 1987 r. w Węgorzewie mieszkało 10 892, a w gminie 6 873 osoby.

Poprawienie warunków lokalowych spowodowało nowy okres w naszej bibliotece, nastąpiła aktywizacja pracy oświatowej, odwiedzali nas znani ludzie: K. Gałczyńska, H. Piecuch, S. Kryska, T. Sołtan,A. Omilianowicz, T. Chudy, L. Mądzik, B. Nawrocka, W. Król. Czytelnicy Oddziału Młodzieżowego wraz z kierowniczką panią Zenoną Skowronek brali udział i uzyskali wyróżnienia w wielu konkursach ogólnopolskich np.: "Gdybym był malarzem i pisarzem", Świerszczykowym plebiscycie bibliotecznym, a także konkursie organizowanym przez "Płomyczek". Biblioteka nasza jako pierwsza w województwie suwalskim kupiła w 1988 roku magnetowid; projekcje filmów video cieszyły się rekordowym zainteresowaniem dzieci i młodzieży. W latach 19881-1990 placówka nasza zdobyła I miejsce w kategorii miejsko-gminnych bibliotek we współzawodnictwie p.h. "Biblioteka Roku" w województwie suwalskim.

Rok 1990 zapoczątkował kłopoty finansowe, M-GBP została placówką samorządową, wyraźnie zmniejszył się zakup nowości, w związku z brakiem chętnych do prowadzenia uległy likwidacji ostatnie punkty biblioteczne, odnotowano spadek wypożyczonych woluminów.

Nastąpiła redukcja zatrudnienia, obowiązków natomiast przybyło. Został zlikwidowany etat pracownika Działu GOiUZ, jego obowiązki przejęli pracownicy wypożyczalni i czytelni. Aby zdobyć dodatkowe fundusze na zakup książek pracownicy biblioteki zainicjowali szereg przedsięwzięć m.in. komis podręczników szkolnych, komis odzieży, mini księgarnię podręczników, kursy językowe, szycie ubranek dla lalek Barbie, wypożyczalnię kaset video. W 1991 roku dochody własne wyniosły 14 milionów zł, t.j. 3,6 % budżetu samorządowego, co w całości przeznaczono na zakup książek i kaset wideo.
Pozyskiwanie dodatkowych środków przeznaczanych w całości na cele statutowe stało się od dziesięciu lat koniecznością, ponieważ z roku na rok w budżecie gminy na kulturę rezerwuje się niezadowalającą ilość funduszy. W roku 1993 biblioteka zakupiła kserokopiarkę, dzięki której do tej pory zarabia. W 1994 roku rozpoczęto komputeryzację biblioteki, zakupiono dwa komputery, UPS, drukarkę. Bibliotekarki zaczęły mozolnie tworzyć własne bazy danych. W marcu 1995 rozpoczęto wprowadzanie opisów bibliograficznych książek do baz danych. Nowości wprowadzano z pełnym opisem, jednocześnie ze skróconym opisem pozostały księgozbiór.
W 1995 roku utworzono bazę czytelnik; katalog komputerowy na koniec 1995 roku zawierał 3 137 pełnych opisów i 15 207 niepełnych. 5 lipca 1995 roku jako pierwsza biblioteka publiczna w województwie suwalskim M-GBP zainstalowała sieć komputerową i sieciową wersję MAK-a. Dokupiono także dalsze dwa komputery. Mimo zrozumienia przez władze samorządowe potrzeb finansowych biblioteki zaczął działać system "krótkiej kołdry".
Samorządy przejęły niedoinwestowane szkoły podstawowe, na potrzeby biblioteki Rada Miejska zaczęła sukcesywnie zmniejszać środki. Mimo niesprzyjających warunków finansowych udało nam się w 1996 roku dokupić następny komputer i drukarkę oraz PB za lata 1985-1995 zapisane na CD-Rom. Dwóch pracowników ukończyło w Bibliotece Narodowej kurs obsługi systemu MAK, co pozwoliło na szybsze uzupełnienie istniejących baz i tworzenie nowych. Rosły też apetyty, zaplanowano terminale w wypożyczalniach i podłączenie do Internetu.

Rok 2000 był dla nas znowu rokiem przełomowym i bardzo pracowitym. Dwie filie biblioteczne: w Radziejach i w Węgielsztynie zmieniły swoją lokalizację, znalazły miejsce w szkołach podstawowych, natomiast biblioteka węgorzewska z pomieszczeń zamkowych przeniesiona została do zaadaptowanego na te cele budynku po zlikwidowanym przedszkolu.

Obecny lokal biblioteki jest większy od zajmowanego na zamku o 280 m2 i liczy 844 m2. W związku z przeprowadzką udało nam się pozyskać sporo dodatkowych środków na doposażenie biblioteki. W nowym lokalu zainstalowano instalację alarmową i przeciwpożarową, budynek jest monitorowany przez firmę ochroniarską. Wreszcie spełniło się trochę bibliotekarskich marzeń, od 3 stycznia 2001 roku posiadamy dostęp do Internetu poprzez SDI oraz stanowisko internetowe dla czytelników. Posiadamy także terminal katalogowy przeznaczony dla czytelników, którzy bez pomocy bibliotekarza mogą się zapoznać ze zbiorami, mamy tam wpisane wszystkie książki, bazy poszczególnych komórek są ze sobą połączone.

Oddział dla Dzieci przeprowadził pierwsze scontrum księgozbioru przy pomocy komputera.

Obecnie dysponujemy 9 komputerami, do pełni szczęścia potrzeba nam jeszcze siedem.

Podsumowując - od lat sieć bibliotek na terenie naszej gminy jest niezmieniona. Zmieniają się tylko warunki lokalowe i wyposażenie. Obecnie dwie filie wiejskie mieszczą się w szkołach, które w ten sposób zaczęły partycypować w kosztach utrzymania wiejskich bibliotek publiczno-szkolnych. Do tej pory finansowanie obciążało prawie w całości budżet biblioteki, mimo że ponad 60% czytelników filii to dzieci do lat 15. W stosunku do końca lat osiemdziesiątych spada czytelnictwo na wsi, częściowo jest to spowodowane zmniejszonym zakupem nowości, likwidacją punktów bibliotecznych, w większości zaś migracją ludności wiejskiej do miast. Na przestrzeni tych lat ludność gminy zmniejszyła się o 1000, natomiast liczba mieszkańców Węgorzewa wzrosła o ponad 1000. Zmieniły się także proporcje czytelników, biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania. W roku 1988 czytelnicy wiejscy stanowili ponad 22% mieszkańców wsi natomiast obecnie stanowią tylko 12%. W tym samym czasie % czytelników w mieście prawie się nie zmienił, mimo przeprowadzki w ubiegłym roku i braku dostępu do biblioteki przez prawie dwa miesiące, utrzymuje się na niezmienionym poziomie i oscyluje od wielu lat granicach 25%.

Kadra pracująca w naszych bibliotekach od lat jest ustabilizowana, ogółem pracuje w Węgorzewie siedem osób w działalności podstawowej i trzy osoby łącznie na dwóch etatach obsługi i administracji. W każdej filii pracuje po jednej osobie na etacie łączonym opłacanym od września 2000 przez M-GBP i oświatę. Cztery osoby w węgorzewskiej bibliotece mają ukończone studium bibliotekarskie, jedna wyższe studia bibliotekarskie, jedna jest technikiem informatykiem, jedna absolwentem LO. Jedna osoba uzupełnia wykształcenie - II rok, licencjat - marketing i zarządzanie. W filiach dwie osoby posiadają średnie wykształcenie, jedna jest nauczycielem po SN.
Dwie osoby legitymują się trzydziestoletnim stażem pracy w M-GBP, dwie ponad dwudziestoletnim, dwie piętnastoletnim, tylko dwie pracownice mają staż mniejszy niż 5 lat.

Na koniec 2000 roku księgozbiory naszych bibliotek liczyły łącznie 88 959 wol., z czego 56 469 wol. w Węgorzewie. W czytelniach udostępniamy 56 tytułów czasopism, posiadamy także niewielki zbiór materiałów audiowizualnych.

Mimo dużego zaangażowania w pozyskiwanie funduszy z zewnątrz ciągle borykamy się z ich niedoborem, inwestując w komputeryzację - mieliśmy mniej środków na zakup nowości. Dobrze się więc stało, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zaczęło nam pomagać. Mam nadzieję, że pomoc nie będzie jednorazowa.

Myślę, że biblioteka nasza prawidłowo spełnia wyznaczoną jej przez nowe czasy rolę, że dążymy w dobrym kierunku, utworzenia z naszej biblioteki centrum zapewniającego wszechstronny dostęp do informacji dla wszystkich mieszkańców naszej gminy.

cofnij