OCENA DZIAŁALNOŚCI BIBLIOTEK PUBLICZNYCH
WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO ZA ROK 2000

 

Sieć biblioteczna. Baza Lokalowa

  19992000różnica
Biblioteki i ich filie miasto106104-2
wieś274265-9
razem380369-11
W tym filie miasto5653-3
wieś1831745-9
razem239227-12
Oddziały i filie biblioteczne miasto55550
wieś440
razem59590
W tym publiczno-szkolne miasto440
wieś5350-3
razem5754-3
W tym połączone z domami
kultury
 miasto4324-19
wieś9391-2
razem136115-21
W tym publiczno-szpitalne miasto76-1
wieś000
razem76-1
W tym publiczno-zakładowe miasto110
wieś000
razem110
Punkty biblioteczne miasto4439-5
wieś165129-36
razem209168-41

W roku 2000 sieć biblioteczna zmniejszyła się o 12 filii:
- filie zlikwidowane w 1999 r., ale działające jeszcze przez część tego roku, Biblioteka Publiczna w Gołdapi - Filia w Skoczach, Biblioteka Publiczna Gminy Grunwald - Filia w Stębarku, Gminna Biblioteka Publiczno-Szkolna w Kruklankach - Filia w Boćwince, Miejska Biblioteka Publiczna w Reszlu - Filia w Pieckowie,
- filie zlikwidowane w 2000 r.:

W wyniku zmian organizacyjnych - rozdzielenie biblioteki z Miejskim Ośrodkiem Kultury - powołano nową bibliotekę - Miejską Bibliotekę Publiczną w Olsztynie.

W dalszym ciągu zawieszone były:

Sieć punktów bibliotecznych zmalała w województwie o 41, w tym 5 w miastach, 36 na wsi.

Oddziały dziecięce i biblioteki dla dzieci

Sieć bibliotek dla dzieci i oddziałów dziecięcych pozostała bez zmian. W ciągu roku zawieszona była jedynie działalność Oddziału dla Dzieci przy Filii nr 6 MBP w Olsztynie.

Biblioteki publiczno-szkolne

Sieć bibliotek publiczno-szkolnych zmalała w ciągu roku o 3 - filie GBP Barciany w Windzie, Mołtajnach i Drogoszach przestały pełnić funkcje publiczno-szkolnych i zostały przekazane w całości do szkół, zlikwidowano filię w Boćwince - GBP Kruklanki i mimo zakazu ustawowego połączono z biblioteką szkolną filię Nawiadach (GBP Piecki). W dalszym ciągu w wielu przypadkach biblioteki przenoszone są do pomieszczeń szkolnych, łączone są księgozbiory, zbiory wypożycza pracownik szkoły; brak jednak decyzji formalnych o połączeniu stwarza pozory, iż nie są łączone biblioteki publiczne i szkolne. W 2000 r. do szkół przeniesiono m.in.:
- Filię w Bartągu (GBP Stawiguda) - biblioteka publiczna i szkolna pracują w tym samym pomieszczeniu, obsługiwane są przez pracownika szkoły, wyposażenie i księgozbiór - z biblioteki publicznej,
- Filię w Nowym Dworze (GBP Jedwabno) - przeniesiona do szkoły, koszt lokalu dzielony jest na pół.
W godzinach rannych działa jako biblioteka szkolna, w popołudniowych jako publiczna. Obsługuje ją pracownik szkoły.

Księgozbiory bibliotek publiczno-szkolnych liczyły na koniec 2000 r. 436 595 wol. Wpływ wyniósł 7 992 wol. Z bibliotek publiczno-szkolnych korzystało 17 578 czytelników, z czego 64,14% stanowili użytkownicy do lat 15. W porównaniu z rokiem poprzednim nastąpił spadek o 1 447 czytelników (w tym z powodu likwidacji 4 filii - 902 osoby). Największy spadek nastąpił w Filii MBP w Ełku - o 233 czytelników. Największy wzrost nastąpił natomiast w Lasecznie (gm. Iława) - o 121 oraz w GBP w Kruklankach - 114 osób.
Najwyższy procent czytelników do lat 15 w stosunku do ogółu czytelników odnotowano w bibliotekach w Czernikach - gmina Kętrzyn oraz w Radomnie - gmina Nowe Miasto Lubawskie (po 82,35%), w Łącznie - MBP w Morągu (82,33%).

Ogółem w bibliotekach publiczno-szkolnych dokonano 475 872 wypożyczenia książek i czasopism na zewnątrz i na miejscu (mniej o 29 927 w stosunku do roku ubiegłego, najwięcej z powodu odejścia z sieci 4 filii - 19 778). Największe spadki odnotowano w: GBP w Dywitach - o 3 866 wypożyczeń, w GBP w Kruklankach - o 3 445, Kłębowie (gm.Lidzbark Warminski - o 3 032). Największe wzrosty liczby wypożyczeń zarejestrowano w Rogiedlach (gmina Lubomino) - o 3 214, w Gawlikach Wielkich (gmina Wydminy) - o 3 006.

Na 1 czytelnika w województwie, w omawianej sieci, liczba wypożyczeń wyniosła średnio 27,07 wol. Najwyższy współczynnik odnotowano w Rogiedlach (gmina Lubomino) - 114,58, w Łankiejmach (gmina Korsze) - 67,60, w Kwiecewie (gmina Świątki) - 59,54.

Biblioteki połączone z domami kultury

Sieć bibliotek i filii działających w strukturze domów kultury ulega ciągłym zmianom. W roku 2000 w strukturę domów kultury włączonych było 45 jednostek organizacyjnych (20 w miastach, 25 na wsi). Nie słabnie proces rozłączeń i połączeń bibliotek z domami kultury oraz likwidacji filii, których placówki macierzyste działają wspólnie z domami kultury.

W 2000 r. wyłączono ze struktur domów kultury biblioteki MGBP w Korszach oraz Miejską Bibliotekę Publiczną w Olsztynie. Połączono natomiast Biblioteki w: Pieniężnie, Rynie, Kurzętniku i Lelkowie. W Olecku podjęto decyzję o zwiększeniu samodzielności biblioteki wchodzącej w strukturę Oleckiego Centrum Kultury i nie jest już ona działem, ale nosi nazwę: Miejska Biblioteka Publiczna w Olecku.

Przekształcenia te odbywają się nie zawsze zgodnie z obowiązującymi przepisami, często bez zachowania określonych terminów i bez zasięgnięcia opinii Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej.

Biblioteki publiczno-szpitalne

W 2000 r. zlikwidowano bibliotekę publiczno-szpitalną w Ostródzie. W dalszym ciągu zawieszone pozostają: filia w Braniewie oraz filia w Iławie. Ogółem sieć na koniec roku wynosi 6 bibliotek publiczno-szpitalnych.
Księgozbiory tych bibliotek liczyły w 2000 r. 28 126 wol. W ciągu roku księgozbiory wszystkich filii wzbogaciły się tylko o 144 wol. Ogółem w bibliotekach publiczno-szpitalnych w 2000 r. zarejestrowano 1 182 czytelników, tj. o 720 mniej niż w roku ubiegłym. Czytelnicy dokonali 19 447 wypożyczeń czyli o 10 748 mniej niż w roku poprzednim. Największy spadek wypożyczeń nastąpił w Filii w Działdowie - o 3 278.

Biblioteki publiczno-zakładowe

W sieci jako publiczno-zakładowa funkcjonowała jeszcze Biblioteka Regionalnego Ośrodka Kultury w Olsztynie, została ona jednak zlikwidowana z początkiem 2001 r.

Biblioteki publiczno-szpitalne i publiczno-zakładowe są w coraz gorszym stanie i w zasadzie następuje ich powolne "wymieranie".

Zmiany lokalowe oraz wyposażenie bibliotek samorządowych

Zmiany lokali, modernizacje:

- MBP w Olsztynie - po wyłączeniu biblioteki ze struktury ośrodka kultury, decyzją Rady Miejskiej otrzymała zaadaptowane do potrzeb pomieszczenia wbudynku przy ul. Rodziewiczówny 1,2. Filia nr 13 otrzymała również dodatkowe pomieszczenie na czytelnię. Ogółem powierzchnia na obsługę merytoryczną zwiększyła się o 30 m2,
- MGBP Węgorzewo - biblioteka otrzymała nowy lokal po zlikwidowanym przedszkolu (dotychczas mieściła się w zamku). Obecnie powierzchnia biblioteczna liczy 555 m2 (więcej o 171 m2). Budynek przebudowano i dostosowano do potrzeb tego typu placówki. Ponadto jej filie publiczno-szkolne w Radziejach i Węgielsztynie przeniesione zostały do budynków szkół,
- MGBP w Nidzicy - oddział dla dzieci przeniesiono z pomieszczeń o powierzchni 85 m 2 (II piętro), do pomieszczeń o powierzchni 72 m2, z czytelnią dla dzieci z 24 miejscami, przystosowaną do różnego rodzaju prac,
- CKiST MBP w Iławie - Filia nr 2 otrzymała nowy zmodernizowany lokal o powierzchni 86 m2 (dotychczas 33 m2). Jest to zmiana korzystna, lokal mieści się przy głównej ulicy blisko przystanku 3 osiedli mieszkaniowych, 2 szkół podstawowych i gimnazjum, - MGBP w Zalewie - księgozbiór Filii w Borecznie przewieziono do szkoły, do pomieszczeń o powierzchni 100 m2 (dwie klasy lekcyjne); Filię w Jerzwałdzie przeniesiono z budynku szkolnego do innego pomieszczenia,
- MBP Morąg - filię w Jurkach przeniesiono do nowego lokalu w tym samym budynku, o powierzchni o 8 m2 mniejszej niż dotychczas,
- MGBP w Dobrym Mieście - Filię w Orzechowie przeniesiono do mniejszych pomieszczeń w szkole,
- MBP w Braniewie - zawieszona Filia w szpitalu otrzymała lokal o powierzchni 16 m2, dzięki temu będzie mogła wznowić działalność w 2001 r.,
- biblioteki gminy Bartoszyce - Biblioteka Publiczna w Rodnowie została przeniesiona do mniejszego lokalu w budynku poszkolnym; Biblioteka Publiczna w Galinach mieszcząca się również w budynku poszkolnym uzyskała większe pomieszczenie (80 m2),
- GBP gminy Nowe Miasto Lubawskie z siedzibą w Gwiździnach - bibliotekę główną przeniesiono do większego lokalu (97 m2);
-Filię w Jamielniku do budynku po szkole (100 m2); Filię w Bratianie do lokalu przejściowego o powierzchni 40 m2 - docelowo filia będzie się mieścić w budowanym gimnazjum,
- GBP w Lubominie - Filia w Rogiedlach - otrzymała nową lokalizację w budynku szkoły,
- GBP w Jonkowie - Filia we Wrzesinie - obecnie mieści się w innym - mniej korzystnym - pomieszczeniu szkolnym.

Remonty i adaptacje pomieszczeń

Ogółem 25 jednostek dokonywało prac remontowych w zajmowanych pomieszczeniach.

Oddano Bibliotece Elbląskiej do użytku dwie kamieniczki, których odbudowa trwała od 1995 r. Placówka uzyskała dodatkową powierzchnię: 1 467 m2, w tym 200 m2 powierzchni magazynowej. Magazyny są klimatyzowane, będą w nich przechowywane XIX i XX wieczne książki odzyskane po 53 latach z depozytu w Toruniu.

W Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Olsztynie w dalszym ciągu trwają prace nad adaptacją budynku Starego Ratusza (część południowo-wschodnia).

W MBP w Szczytnie wyremontowano sanitariaty oraz czytelnię i wypożyczalnię dla dorosłych. Dokonano zmiany ustawienia księgozbiorów w celu zwiększenia wygody użytkowników. W oddziale dla dzieci dotychczasowy magazyn przekształcono w czytelnię i wypożyczalnię dla najmłodszych, urządzono tam również scenę. Dotychczasowa czytelnia oddziału pełni obecnie funkcje wypożyczalni z czytelnią dla młodzieży gimnazjalnej.

Inne biblioteki dokonywały remontów w zakresie: bieżącego malowania, podnoszenia estetyki pomieszczeń, adaptacji lokali dla potrzeb użytkowników niepełnosprawnych, wymiany lub montażu instalacji elektrycznych, alarmowych, sieci komputerowej, telefonicznych, a także ogrzewania, wymiany okien, dachów, podłóg.

Wyposażenie

W ubiegłym roku stan wyposażenia bibliotek nie zwiększył się znacząco. Najczęściej kupowany był sprzęt komputerowy, meble pod komputery, wyposażenie biurowe, sprzęt audio video, kserokopiarki (4 biblioteki), rzadziej meble biblioteczne (wymieniano pojedyncze meble lub dokupowano nowy drobny sprzęt).

Pracownicy bibliotek

W bibliotekach publicznych województwa warmińsko-mazurskiego na stanowiskach merytorycznych zatrudnione było 714 osób (mniej o 10 w stosunku do roku ubiegłego) - w tym 428 w mieście (mniej o 2 pracowników), na wsi 286 osób (mniej o 8).
Pracownicy merytoryczni zatrudnieni byli na 635,57 etatu przeliczeniowego, w tym 413,96 w mieście, 213,59 etatu na wsi.
Wykształcenie pracowników merytorycznych kształtuje się następująco:

 ogółem   w mieście  w na wsi
2000 r. różnica
z 1999 r.
2000r.różnica
z 1999 r.
2000 r. różnica
z 1999 r.
  wyższe 24,10 +3,90 32,20 +380 11,90 +3,70
  średnie i policealne 71,60 -4,10 67,30 -3,40 78,00 -5,00
  poniżej średniego 4,360 +0,20 0,50 -0,40 10,10 +1,30

Zbiory biblioteczne

Stan zbiorów bibliotek publicznych województwa warmińsko - mazurskiego na koniec 2000 r. wynosił ogółem 5 677 371 jednostek ewidencyjnych (-69 437 w porównaniu z rokiem poprzednim), w tym:

wydawnictw zwartych  5 447 742 woluminy (-73 642)
czasopism oprawnych  1 355 woluminów (+754)
zbiorów specjalnych  178 274 jednostki ewidencyjne (+3 451)
w tym audiowizualnych  144 298 jednostek ewidencyjnych (459)

Księgozbiory bibliotek (wydawnictwa zwarte i czasopisma oprawne) liczyły 5 499 097 wol. (-72 888), w tym w miastach 3 189 635 wol. (-25 331), na wsi 2 309 462 wol. (-47 557).

W roku 2000 ubytkowano ogółem w województwie 123 163 wol. (75,1 % wymienionej liczby stanowiły ubytki w placówkach miejskich).
Do zmniejszenia stanu księgozbioru bibliotek publicznych przyczyniły się niskie zakupy nowości wydawniczych, systematycznie prowadzona selekcja zbiorów zniszczonych, zdezaktualizowanych, zagubionych oraz likwidacja filii.

Struktura księgozbioru ogółu placówek bibliotecznych przedstawiona w procentach kształtuje się następująco:

literatura piękna dla dzieci 26,02 % (-0,13 %)
literatura piękna dla dorosłych  40,18 % (-0,05 %)
literatura popularnonaukowa 33,80 % (+0,18 %)

W minionym roku na 100 mieszkańców w województwie warmińsko-mazurskim przypadało średnio 375,05 wol. książek (-5,46), w tym w miastach 361,76 (-3,62), na wsi 395,08 (-8,19 ).

W przeliczeniu księgozbioru na jednego czytelnika uzyskano :

w miastach   14,05 wol. (-0,45)
na wsi   31,39 (+0,70)
w województwie   18,30 wol. (-0,37)

W bibliotekach publicznych województwa zgromadzono 178 274 (+3 451) jednostki ewidencyjne zbiorów specjalnych, z czego 144 298 (+459) stanowiły zbiory audiowizualne. Z ogółu stanu zbiorów specjalnych w województwie 98,7% znajduje się w miastach. Najwięcej w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Olsztynie, której zbiory stanowią 50,7% ogółu zbiorów specjalnych zgromadzonych w województwie warmińsko - mazurskim.

Wpływy, w tym zakup

Do bibliotek publicznych w 2000 r. ogółem wpłynęło 118 035 jednostek ewidencyjnych (-5 581), w tym 111 070 wol. książek (-3 763), 1 481 wol. czasopism oprawnych i 5 484 jednostki ewidencyjne zbiorów specjalnych.
We wpływach uwzględniono dotację celową Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach której zakupiono 12 810 j. ew. na sumę 315 000 zł., w tym 12 751 wol. książek i 59 j. ew. zbiorów specjalnych.
Niezwykle cenne zbiory książek XIX i XX wiecznych, w ilości 11 477 wol., wpłynęły do Biblioteki Elbląskiej. Są to zbiory oddane przed 53 laty w długoterminowy depozyt Bibliotece Uniwersytetu Toruńskiego.

Z zakupu przybyło 59 283 wol. książek (-16 018). Stanowiło to 50,2 % ogółu zbiorów, które pozyskały
placówki biblioteczne.
Biblioteki w miastach odnotowały 81 527 wpływów jednostek ewidencyjnych, w tym książek z zakupu 35 766 wol.(-12 011), biblioteki wiejskie - 36 508 wpływów jednostek ewidencyjnych, w tym książek z zakupu 23 517 wol.(-4 007).

Wskaźnik zakupu zbiorów w przeliczeniu na 100 mieszkańców w województwie warmińsko-mazurskim w 2000 r. wynosił 4 wol. (na takim samym poziomie w mieście i na wsi).
Stosunkowo wysokie wskaźniki zakupu książek uzyskały:
a) biblioteki miejskie z: Białej Piskiej (17), Korsz (16), Miłomłyna (11), Gołdapi, Górowa Iławeckiego (po 10), Biskupca (pow. olsztyński), Giżycka, Mikołajek, Orzysza (po 9)
b) biblioteki wiejskie z gmin: Stawiguda (19), Jedwabno (16), Lubomino (14), Nowe Miasto Lubawskie (14), Pozezdrze (13), Wieliczki (11), Braniewo, Ełk, Korsze, Kruklanki (po 10), Markusy (9).
Wskaźnik zakupu 0 (zakup od 0 do kilkudziesięciu woluminów książek w ciągu roku) odnotowano w bibliotekach wiejskich z gmin: Dobre Miasto, Kalinowo, Kętrzyn, Miłakowo, Morąg, Olsztynek, Pieniężno, Płoskinia, Ryn, Sorkwity, Susz, Wegorzewo.
Wskaźnik zakupu od 0-3 wol. uzyskało 47,6 % bibliotek w województwie (32,7 % w mieście, 55,1 % na wsi). Zakup był niższy od normy: w województwie o 204 642 wol., w miastach o 122 939 wol., na wsi o 81 703 wol..

Nakłady na zakup książek w przeliczeniu na 100 mieszkańców w roku sprawozdawczym przedstawiały się następująco:

ogółem w województwie  65,60 zł (-10,78 zł)
w miastach  72,45 zł (-14,50 zł)
na wsi   55,27 zł (-5,19 zł)

Przeciętna cena książki w porównaniu z rokiem poprzednim w województwie wzrosła o 1,37 zł. i wynosiła 16,22 zł: w placówkach miejskich 17,86 zł.(+1,85zł), wiejskich - 13,74 zł.(+0,90zł.).
Zakupów nowości wydawniczych biblioteki dokonywały głównie w wydawnictwach, dużych hurtowniach, księgarniach miejscowych oraz Oddziale Hurtowego Zaopatrzenia w Książki Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie. Z oferty Oddziału korzystały biblioteki różnych sieci, ale głównie publiczne.

W 2000 r. zaprenumerowano ogółem 4 810 (-976) egzemplarzy czasopism, w tym w miastach 2 743 (-861), na wsi 2 067 (-115).
Nakłady na prenumeratę w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniosły odpowiednio:

ogółem  29,18 zł (-1,92 zł)
w miastach   32,95 zł (-3,95 zł)
na wsi   23,51 zł (+1,13 zł)

Są biblioteki, które posiadają tylko czasopisma pochodzące z darów: miasto Susz, wsie gmin Dobre Miasto, Gronowo Elbląskie, Lidzbark, Markusy, Milejewo, Młynary, Olsztynek, Pieniężno.

Czytelnictwo

W 2000 r. w bibliotekach publicznych województwa warmińsko-mazurskiego zarejestrowano:

w województwie  300 571 czytelników (+2 049 więcej niż w 1999 r.)
w miastach  226 992 (+5 271)
na wsi 73 579 (-3 222)

W tym do lat 15:

w województwie   104 175 (-3 738) - 34,7% ogółu czytelników (-1,5%)
w miastach 64 515 (-1 627) - 28,4% ogółu czytelników w miastach (-1,4%)
na wsi 39 660 (-2 111) - 53,9% ogółu czytelników na wsi (-0,5 %)

Największy spadek i wzrost liczby czytelników w województwie ilustruje tabela

 WZROSTSPADEK
MIASTO1. Elbląg+254 1. Mrągowo-322
2. Ostróda+2319 2. Ełk-211
3. Nidzica+470 3. Biskupiec (pow.olszt.)-211
WIEŚ 1. Rychliki+170 1. Barciany-769
2. Iława+156 2. Małdyty-300
3. Purda+140 3. Morąg-246

Wzrost liczby użytkowników bibliotek publicznych w porównaniu do roku poprzedniego odnotowano w 53,1% gmin miejskich i 39,8% gmin wiejskich.
Wskaźnik społecznego zasięgu książki, czyli procent czytelników do ogółu mieszkańców wyniósł:

w województwie  20,5% (+0,1%)
w miastach   25,8% (+0,6%)
na wsi  12,6% (-0,6%)

Najwyższy wskaźnik osiągnęły miasta: Tolkmicko (42,2%), Kisielice (37,5%), Miłomłyn (37,1%), Reszel (36%), Ryn (35,5%), Biskupiec pow. olsztyński (32,1%), Olsztyn (31,4%) oraz gminy wiejskie: Dubeninki (28,7%), Lelkowo (27,6%), Banie Mazurskie (26,2%), Lubomino (25,5%), Braniewo (24,4%), Płoskinia (22%), Rozogi (21,1%).
Najniższy miasta: Ruciane-Nida (10,8%), Susz (15,2%), Frombork (16,6%), Pasym (16,8%), gminy wiejskie: Młynary (1,3%), Pieniężno (2,6%), Kurzętnik (2,9%), Sępopol (3,6%), Susz (4,4%), Gołdap (4,6%), Dobre Miasto (4,8%), Giżycko (5,7%).
Czytelnicy do lat 15 stanowią już od lat najliczniejszą grupę czytelniczą. W 2000 r. w województwie stanowili oni 34,7% ogółu czytelników, w tym w miastach 28,4%, a na wsi aż 53,9%. Jednak w 2000 r. nastąpił duży spadek liczby czytelników do lat 15 (w miastach: -1 627; na wsi: -2 111).
Największy procent czytelników do lat 15 w stosunku do ogółu użytkowników zarejestrowano w gminach wiejskich:Olsztynek (80,1%), Pisz (75%), Grodziczno (74%), Górowo Iławeckie (71,6%).

Wypożyczenia książek i czasopism na zewnątrz w roku sprawozdawczym kształtowały się następująco:

w województwie   5 545 807 (-62 376)
w miastach 3 756 954 (+31 346)
na wsi   1 788 853 (-93 722)

Największy wzrost i spadek wypożyczeń na zewnątrz ilustruje tabela

 WZROSTSPADEK
MIASTO1. Elbląg+44460 1. Ełk-12189
2. Olsztyn+16116 2. Węgorzewo-8536
3. Ostróda+6550 3. Gołdap-8513
WIEŚ 1.Działdowo+5346 1. Barciany-16879
2. Ełk+4324 2. Piecki-12045
3. Lubomino+3607 3. Biskupiec (pow. nowomiejski)-7086
4. Wydminy+2979 4. Kruklanki-6693

Wzrost wypożyczeń na zewnątrz odnotowano w 42,9% gmin miejskich i 36,7% gmin wiejskich.

Struktura wypożyczeń książek i czasopism na zewnątrz przedstawia się następująco:

 w wojewodztwiew miastachna wsi
literatura piękna dla dzieci30,1% (-0,9%)*22,5% (-0,7%) 46,2% (-0,1%)
literatura piękna dla dorosłych43,9% (-0,2%) 43,9% (-0,3%)32,5% (-0,8%)
literatura popularnonaukowa26% (=1,1%) 28,2% (+1%)21,3% (+1)
ogółem wypożyczenia 100%100% 100%

*(...)różnica do roku 1999.

W porównaniu z rokiem ubiegłym odnotowano następujące zmiany:

Wypożyczenia czasopism na zewnątrz stanowią 7,8% (+0,6% w porównaniu z rokiem 1999) ogółu wypożyczeń książek i czasopism w województwie.
Największy procent wypożyczeń czasopism w stosunku do ogółu wypożyczeń na zewnątrz odnotowano w miastach: Sępopol (32,1%), Miłomłyn (26%), Barczewo (22,7%), Lubawa (21,6%) oraz w gminach wiejskich: Kozłowo (39,5%), Barczewo (36,6%), Pasłęk (25,7%), Łukta (25,5%).
Najmniej wypożyczeń czasopism w stosunku do ogółu udostępnionych na zewnątrz woluminów zarejestrowano w miastach: Orneta (0,0%), Ełk (0,3%), Susz (0,5%), Ruciane Nida (0,6%) oraz w gminach wiejskich: Kurzętnik, Świętajno (pow. olec.-gołdap.) - (0,0%); Ełk (0,2%); Sorkwity (0,6%); Kruklanki, Budry (0,8%); Kowale Oleckie (1,6%); Milejewo (2%); Lidzbark Warmiński (2,9%). W 10,9% bibliotek województwa warmińsko-mazurskiego w 2000 r. nie zaprenumerowano ani jednego tytułu czasopisma.
Ogółem w województwie wypożyczono na zewnątrz 169 878 jednostek ewidencyjnych zbiorów specjalnych (-2 985 w stosunku do 1999 r.) w tym audiowizualnych - 168 134 (-4 080).
Liczba wypożyczeń książek i czasopism na miejscu kształtowała się następująco:

ogółem w województwie  1 909 466 (+168 848)
w miastach  1 523 324 (+154 782)
na wsi   387 385 (+15 309)

Największy wzrost i spadek wypożyczeń na miejscu w województwie ilustruje tabela

 WZROSTSPADEK
MIASTO1. Olsztyn+57392 1. Lubawa-6297
2. Ostróda+21475 2. Kętrzyn-6072
3. Elbląg +15231 3. Dobre Miasto-2645
4. Orzysz +15003 4. Węgorzewo-2371
WIEŚ 1. Kozłowo+5607 1. Srokowo-5223
2. Korsze+4676 2. Lubawa-2988
3. Iława+2738 3. Dywity-2649
4. Morąg+2390 4. Dźwierzuty-2568

Ogółem wzrost odnotowano w 61,2% gmin miejskich i 52% gmin wiejskich.
W roku sprawozdawczym aktywność czytelnicza użytkowników (liczba wol. na 1 czytelnika) wyniosła:

wypożyczenia na zewnątrz:

w województwie  18,45 wol. (-0,34)
w miastach  16,55 wol. (-0,25)
na wsi   24,50 wol. (-0,20)

wypożyczenia na miejscu:

w województwie  6,36 wol. (+0,50)
w miastach  6,67 wol. (+0,53)
na wsi   5,36 wol. (+0,42)

Wskaźnik aktywności czytelniczej środowiska (liczba wol. na 100 mieszkańców) wynosi:

wypożyczenia na zewnątrz:

w województwie  378,23 wol. (-4,75)
w miastach  426,11 wol. (+2,69)
na wsi   306,02 wol. (-16,08)

wypożyczenia na miejscu:

w województwie  130,31 wol. (+ 11,45)
w miastach  172,77 wol. (+ 17,24)
na wsi   66,27 wol. (+ 2,61)

Wskaźnik obrotu książki w województwie wynosi 1,07 wol. (+0,02).

Popularyzacja czytelnictwa i bibliotek

Biblioteki prowadziły różne formy działalności kulturalnej i oświatowej. Jednak w wielu bibliotekach, głównie gminnych, prace popularyzacyjne ograniczały się do organizacji wystaw okolicznościowych poświęconych twórcom literatury lub ważnym wydarzeniom, rocznicom i obchodom z różnych dziedzin życia, organizacji drobnych konkursów, gier, zabaw w czasie ferii zimowych i wakacji. Prace popularyzatorskie o szerszym zasięgu organizowały głównie biblioteki miejskie i miejsko-gminne.
Do najpopularniejszych imprez bibliotecznych należały:

1. Konkursy:

2. Spotkania

3. Wystawy:

4. Inne formy pracy:

Najczęstsza tematyka działań bibliotek to bieżące wydarzenia wynikające z kalendarza rocznic, w tym roku szczególnie związane z obchodami Roku Reymontowskiego. W związku z tym tematem biblioteki realizowały głównie tradycyjne formy: wystawki, konkursy, insce-nizacje. Ciekawą propozycję - cykl imprez związanych z Rokiem Reymontowskim przygotowała Miejska Biblioteka Publiczna w Braniewie: przeprowadzono konkurs "Władysław Reymont 1867-1925" (podczas wręczenia nagród odbyła się degustacja potraw wiejskich), przygotowano ekspozycję książek W. Reymonta. Odbyła się także Biesiada Literacka II pt. "Jak drzewiej w Lipcach bywało", której towarzyszyła wystawa "Wnętrze izby chłopskiej z końca XIX wieku". Młodzież licealna wykonała inscenizacje fragmentów "Chłopów". Filia w Radostowie (MGBP Jeziorany) przygotowała inscenizację "Wesele Boryny", którą zaprezentowano lokalnej społeczności, władzom miasta i gminy oraz przedstawicielom mediów.

Biblioteki i oddziały dla dzieci

W województwie warmińsko - mazurskim działały: 4 biblioteki dziecięce i 55 oddziałów, w tym 4 na wsi (GBP w Baniach Mazurskich, GBP w Biskupcu, GBP w Grodzicz-nie, GBP w Kozłowie). W Olsztynie pracowały 3 biblioteki i 8 oddziałów, co stanowi 18,6% ogółu jednostek działających w województwie.
Ogółem w omawianych bibliotekach i oddziałach na koniec 2000 r. zarejestrowano 57 037 czytelników (mniej o 977 w porównaniu z rokiem ubiegłym), w tym do lat 15 - 49 388 (mniej o 1 253), którzy stanowili 86,6% ogółu użytkowników.

Wypożyczono 1 172 773 woluminy książek - o 29 366 więcej w stosunku do 1999 r. Wzrosła liczba wypożyczanej literatury popularnonaukowej. Zarejestrowano 419 853 wypożyczenia, co stanowi 35,8% ogółu wypożyczonej literatury (+3,6% w stosunku do 1999 r.).
Statystyczny czytelnik wypożyczył w 2000 r. 20,6 wolumina. Najwyższy wskaźnik aktywności czytelniczej w oddziałach odnotowały BPMiG we Fromborku (55); GBP w Ko-złowie (47); Filia nr 17 w MBP w Olsztynie (43); MBP w Reszlu (43); MBP w Górowie Iławeckim (42); BPMiG w Tolkmicku (40); MGBP w Korszach (38); BPMiG w Orzyszu (32); MBP w Braniewie (31); BPMiG w Olsztynku (31). Wskaźnik wzrósł ogółem w 34 placówkach, spadł w 25. Spadła liczba czytelników w 32 bibliotekach (54% ogółu bibliotek i oddziałów dla dzieci) oraz wypożyczeń w 29 bibliotekach (49%).

Aktualny stan komputeryzacji bibliotek

Biblioteki publiczne województwa warmińsko-mazurskiego w końcu roku 2000 użytkowały 152 komputery. Znajdowały się one w 37 jednostkach organizacyjnych obejmujących biblioteki.

Sprzęt, oprogramowanie i sieci komputerowe w poszczególnych bibliotekach samorządowych województwa olsztyńskiego na koniec 2000 r.

Lp.LokalizacjaLiczba komputerówGłówne systemy / programy
1Dział IM4Novell
Windows 95
Word,Excel,Acces
Corel
Adobe Photoshop 4.0
własny program statystyczny K03
MAK, ISIS,SOWA
Internet
1aPracownia komputerowa10Novell
Windows 95
Word,Excel,Acces
Corel
MAK, ISIS,SOWA
Internet
1bSerwerownia5Novell
Linux
Internet
2Dział Zbiorów Specjalnych1Novell
Windows 95
Word,Excel,Acces
MAK, ISIS,SOWA
Internet
3Sekretariat1Novell
Windows 95
Word
4Kadry1Novell
Windows 95
Word,Excel,Acces
MAK, ISIS,SOWA
Internet
5Księgowość2Novell
Windows 95
Word,Excel,Acces
MAK, ISIS,SOWA
Internet
6Dział OA1Windows 3,11
Word
7Archiwum2 
8Dział IB8Novell
Windows 95
Word (bazy bibliograficzne
Biblioteki Narodowej)
ISIS (bibliografia, baza
ogólnoinformacyjna
SOWA skanowanie dokumentów
życia społecznego
9Dział GOZ4Novell
Windows 95
Word,Excel
MAK (katalog druków zwartych
bazy bibliograficzne Biblioteki Narodowej
gromadzenie i akcesja książek
inwentarze) SOWA (akcesja książek
katalog centralny
inwentarze-za lata 1995-1999
akcesja czasopism 1995-)
SKONTRUM
10Oddział Literatury
Dzaieciecej i Młodzieżowej
0Novell
Internet
Praca z dziećmi
11Hurtownia1SOOT (obsługa hurtowni książek)
Windows 95
Word,Excel,
Razem 46

WBP kontynuowała realizację programu "Komputerowe szkolenia wyjazdowe", na który otrzymała grant z Open Society Institute Budapest.
W 2000 roku WBP rozpoczęła realizację projektu "Computer, English, Internet", na który otrzymała grant z Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności w ramach programu "English Teaching 2000" realizowanego przez Polską Fundację Dzieci i Młodzieży.

PodregionPowiatSieć- biblioteki
i filie ogółem
Mieszkańcy na 1 bibliotekę
lub filię
Czytelnicy na 1 bibliotekę
lub filię
Powierzchnia
biblioteczna w m2
Liczba komputerów
w działalności bibliotecznej
Zatrudnienie
Liczba zatrudnionych
w działalności bibliotecznej
W tym z kwalifikacjami
bibliotekarskimi
Podregion 35 elbląski1. braniewski163072577133822311
2.działdowski232933598144213215
3.elbląski212749437196112721
4.iławski214333776172583422
5.nowomiejski172584400125712519
6.ostródzki293519678251994629
7.miasta elbląg111181932943208147659
Podregion 36 olsztyński1. bartoszycki183607638219472819
2.kętrzyński212850577260894026
3.lidzbarski1628355511150612521
4.mrągowski1337126121179220415
5.nidzicki9352460484701913
6.olsztyński4525344514440136340
7.szczycieński242984570214223618
8.miasta Olsztyn228217247543535610693
Podregion 37 ełcki1. ełcki1365931111115962216
2.giżycki2335567062529124229
3.olecko-gołdapski134535779155072214
4.piski144270651119212816
Razem województwo369388779239149152714496
Średnio na województwo w Polsce378427381157980b.d.1130721

Programy pomocowe, projekty realizowane w bibliotekach

W ostatnich latach biblioteki naszego województwa coraz częściej korzystają z propozycji różnego typu fundacji wspierających kulturę. Korzyści są dwojakiego rodzaju: biblioteka, która otrzyma dofinansowanie może zaproponować użytkownikom nowego rodzaju ofertę, a poza tym propozycja ta z reguły jest bardzo interesująca tematycznie i przemyślana, ponieważ biblioteki starają się wykazać dużą pomysłowością, żeby zainteresować fundację swoim oryginalnym pomysłem. Najczęściej dofinansowywane są projekty mające na celu rozszerzenie usług bibliotek przy pomocy automatyzacji biblioteki i zapewnieniu czytelnikom dostępu do Internetu.

Wiele projektów inicjuje Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie, uczestniczą w nich biblioteki publiczne z terenu województwa. W 2000 r. realizowane były m.in.:

W 2000 r. najciekawsze inne programy realizowały biblioteki:

Krótkie podsumowanie

Zmiany pozytywneZmiany negatywne
1. Wyłączenie 20 bibliotek i filii ze struktur łączonych.
2.Znacząca poprawa bazy lokalowej w 4 placówkach bibliotecznych.
3. Wzrost danych liczbowych w porównaniu z rokiem poprzednim o :
- 5 271 czytelników w miastach,
- 154 782 wypożyczenia książek i czasopism na miejscu w miastach oraz o 15 309 na wsi,
- 31 346 wypożyczeń książek i czasopism na zewnątrz w miastach
4. Podwyższanie kwalifikacji zawodowych przez 86 pracowników, w tym 48 w zakresie bibliotekarstwa, bibliotekoznawstwa.
5. Utrzymanie na dobrym poziomie działalności popularyzatorskiej.
6. Wzbogacenie zbiorów bibliotecznych, głównie popularnonaukowych z dotacji celowej MKiDN.
7. Opracowywanie przez bibliotekarzy róż-nego typu projektów, dzięki którym wzbogacane są fundusze bibliotek oraz rozszerzane ich działania.
8. Przeszkolenie przez pracowników WBP 899 bibliotekarzy w różnych formach dokształcania zawodowego, w tym w obsłudze systemów komputerowych.
9. Wzbogacenie placówek bibliotecznych w sprzęt komputerowy.
10. Inicjowanie nowoczesnych rozwiązań w realizacji zadań bibliotek powiatowych-Wirtualna Powiatowa Biblioteka Publiczna.
1. Zmniejszenie sieci bibliotek publicznych w województwie warmińsko-mazurskim o 11 bibliotek i filii, w tym 9 na wsi.
2. Ograniczanie działalności bibliotek wskutek różnorodnych zmian organizacyjnych, takich jak:
a) włączenie w inne struktury ( 4 placówki),
b) przenoszenie księgozbiorów filii bibliotecznych do szkół ,
c) zmniejszenie zatrudnienia pracowników merytorycznych o 10 osób, w tym 8 na wsi,
d) skracanie czasu pracy bibliotek publicznych, szczególnie na wsi.
3. Zmniejszenie danych liczbowych w porównaniu z rokiem poprzednim o:
- 3 222 czytelników na wsi,
- 3 738 czytelników do lat 15 w województwie, w tym 2 111 na wsi,
- 93 722 wypożyczenia książek i czasopism na wsi,
- 976 tytułów prenumeraty czasopism bieżących, w tym 861 w miastach,
- 16 018 wol. zakupu książek, w tym o 12 011 wol. w miastach,
- 1 wol. wskaźnika zakupu zbiorów w województwie (w przeliczeniu na 100 mieszkańców). Na koniec
2000 roku w mieście i na wsi wynosił 4 wol.- najniższy od dziesięcioleci.
- 14,5 zł nakładów na zakup książek w miastach (w przeliczeniu na 100 mieszkańców)
oraz o 5,19 zł na wsi.

cofnij