Goethe‑Institut od ponad pięćdziesięciu lat realizuje zadania, których celem jest popularyzacja niemieckiej kultury i języka, zarówno wśród obcokrajowców w Niemczech, jak i poza granicami kraju. Organizacja powstała w 1951 r. funkcjonuje jako sieć stu czterdziestu siedmiu instytutów działających w osiemdziesięciu trzech krajach, w tym również w Polsce. W ramach swojej działalności Instytut przeprowadza kursy i egzaminy językowe, opracowuje międzynarodowe standardy nauczania języka niemieckiego oraz materiały dydaktyczne, kształci lektorów, organizuje różnorodne wydarzenia kulturalne oraz oferuje wszechstronną informację o Niemczech. Goethe‑Institut w Polsce, reprezentowany przez jednostki w Warszawie i Krakowie, współpracuje z szerokim gronem instytucji partnerskich: bibliotek, uniwersytetów, towarzystw i stowarzyszeń kulturalnych oraz szkół językowych, by ze swoją ofertą docierać do jak największej liczby odbiorców. W ramach kooperacji powstają niemieckojęzyczne zbiory biblioteczne i multimedialne, centra egzaminacyjne i ośrodki kształcenia.
Po wielu latach istnienia w Olsztynie Centrum Egzaminacyjnego Goethe‑Institut przy Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim i Medioteki Języka Niemieckiego przy Warmińsko-Mazurskim Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli oraz współpracy Instytutu z Fundacją „Borussia” przyszedł czas na Bibliotekę Niemiecką, która powstała w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Olsztynie. Stolica Warmii i Mazur przyłączyła się tym samym do istniejącej od prawie dwudziestu lat sieci Bibliotek Niemieckich w Polsce, w skład której wchodzą Poznań, Wrocław, Katowice i Szczecin.
Olsztyńska Biblioteka Niemiecka została oficjalnie otwarta 25 maja 2009 r. Uroczystość uświetniła obecność konsula generalnego Niemiec, Joachima Bleickera oraz dyrektora Goethe‑Institut w Warszawie, dra Martina Wälde. Tego samego dnia odbyło się również spotkanie autorskie z Arturem Beckerem, niemieckim pisarzem pochodzącym z Bartoszyc, który prezentował powieść „Kino Muza”, pierwszą swoją książkę przetłumaczoną na język polski, inaugurującą najnowszą serię wydawniczą „Borussi” pt. „RE‑MIGRACJE”. Niewątpliwą atrakcją był również całodzienny pobyt w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej akcji Deutsch‑Wagen‑Tour, popularyzującej naukę języka niemieckiego wśród uczniów oraz najnowsze materiały dydaktyczne.
Główny zrąb olsztyńskiej kolekcji dostępnej w Bibliotece Niemieckiej stanowi najnowsza beletrystyka, albumy poświęcone sztuce, fotografii i architekturze niemieckiej oraz szeroki wybór płyt CD z muzyką i książki mówionej. Uzupełnieniem zbiorów są podręczniki, leksykony i encyklopedie, informujące o Niemczech współczesnych oraz ich najnowszej historii i literaturze. Kolekcja ta jest propozycją skierowaną przede wszystkim do osób znających język niemiecki, zainteresowanych poszerzaniem swojej wiedzy o naszym zachodnim sąsiedzie. Dostępna w niej literatura naukowa i popularnonaukowa może służyć zarówno studentom i uczniom w przygotowaniu prac semestralnych i referatów, jak również nauczycielom jako pomoc w opracowaniu zajęć dydaktycznych i testów egzaminacyjnych z zakresu krajoznawstwa i literatury współczesnej.
Zbiór beletrystyki dostępnej w Bibliotece Niemieckiej to głównie nowości księgarskie wydane po 2000 roku. Wraz z wystawą „Książki, o których się mówi” przygotowaną przez Goethe‑Institut prezentuje on szerokiemu gronu odbiorców współczesne życie literackie, najnowsze nurty i zjawiska oraz przybliża tematy poruszane przez niemieckojęzycznych twórców. To, co do niedawna było dostępne tylko dla nielicznych, od teraz może mieć każdy niemieckojęzyczny mieszkaniec Olsztyna i województwa warmińsko-mazurskiego.
Efektem współpracy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie oraz Goethe‑Institut w Warszawie jest nie tylko powstanie Biblioteki Niemieckiej. Umowa partnerska zakłada również wspólną organizację różnorodnych przedsięwzięć kulturalnych - wystaw, spotkań autorskich, seminariów. Jeszcze przed otwarciem Biblioteki Niemieckiej, w styczniu 2009 r. w Olsztynie gościła wystawa „Książki, o których się mówi”, która prezentuje najnowsze publikacje niemieckojęzyczne, zarówno beletrystykę, jak również eseistykę i literaturę naukową, opatrzone recenzjami z prominentnych gazet i czasopism. Natomiast we wrześniu 2009 r. wszyscy odwiedzający Wojewódzką Bibliotekę Publiczną będą mieli okazję podziwiać wystawę książek ph. „Foto‑Szene Deutschland”, przybliżającą niemiecką fotografię współczesną.
Biblioteka Niemiecka w Olsztynie istnieje również w świecie wirtualnym. Utworzono stronę internetową (http://www.wbp.olsztyn.pl/programy/goethe), która jest źródłem informacji o zbiorach dostępnych w kolekcji, godzinach i zasadach udostępniania oraz imprezach kulturalnych organizowanych w ramach współpracy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Goethe‑Institut w Warszawie.