Wystąpienie Dyrektora Bibliotek powiatu Bornholm Jona Madsena
podczas międzynarodowej konferencji kończącej projekt
"Sieć partnerstwa i sieć informacji o UE na obszarach wiejskich w regionie Warmii i Mazur"
Olsztyn 30.05.2005 r.

 

Wyzwania stające przed bibliotekami publicznymi w społeczeństwie informacyjnym

W tym seminarium podsumowujemy rezultaty i kreślimy perspektywy naszych wspólnych wysiłków na polu bibliotek i informacji o Unii Europejskiej w Internecie.

Biblioteki publiczne uczestniczyły w rozwoju demokratycznego państwa dobrobytu. Jedno można powiedzieć, że bez wolnego i równego dostępu do informacji i wolności wypowiedzi, moglibyśmy mieć jakieś państwo i społeczeństwo, ale nie byłoby to państwo i społeczeństwo obywatelskie. W tym sensie publiczne biblioteki odgrywały i nadal odgrywają unikalną i centralną rolę w europejskiej historii: publiczne biblioteki pokazują prawdziwą twarz państwa. Ich istnienie jest wyrazem artykułu 19. "Uniwersalnej Deklaracji Praw Człowieka" Narodów Zjednoczonych: realizacją ludzkich praw "do poszukiwania, otrzymywania i wymiany informacji i myśli poprzez wszystkie media i bez względu na granice ".

Dzisiaj również skupiamy się na bibliotekach, ponieważ staje się coraz bardziej oczywiste, że wiedza jest decydującym konkurencyjnym czynnikiem w społeczeństwie informacyjnym. Wiemy, że ta wiedza jest pojedynczym najważniejszym czynnikiem rozwoju i utrzymywania demokratycznego państwa dobrobytu. Wszyscy tutaj jesteśmy świadomi, że publiczna biblioteka jest unikalnym źródłem wiedzy dla wszystkich obywateli. W oparciu o właściwą informację, możemy podejmować prawidłowe decyzje.

W społeczeństwie informacyjnym dostępny jest daleko większy potencjał wiedzy niż kiedykolwiek przedtem - wyzwaniem biblioteki jest zrobienie użytku z tego rosnącego potencjału. Sposób, w jaki zajmujemy się informacyjnymi i technologicznymi zmianami już oddziałuje na nasze prace i codzienne życie w prawie każdym aspekcie. Widzimy nowe przemysły, nowe rynki, nowe zawody i nowe kulturalne trendy pojawiające się cały czas.

W polu działania biblioteki jest perspektywa, że poprzez sieć więcej ludzi może uzyskać dostęp do większych ilości informacji szybszą i łatwiejszą drogą. To stanowi ogromny potencjał dla rozwoju i zamożności. I właściwie dla demokracji także.

Wyzwanie jest oczywiste - sprowadza się do utrwalenia klasycznej wizji biblioteki, w której informacja dostępna w bibliotece właściwie doda wartości do życia jej użytkowników i w której przywiązuje się wagę, by potencjał ten był właściwie realizowany. Struktura nadrzędna bibliotek powinna zmienić się, stosownie do nowych możliwości. Centralnym bibliotekom winno się powierzyć odpowiedzialność za rozwój umiejętności i konsultacje w tym zakresie na polach ich działania. Ale one też odgrywają coraz większą rolę w łączeniu w sieć wysiłku grup albo konsorcjów, w celu tworzenia nowych elektronicznych usług. Nic dziwnego, że stajemy ostatnio wobec rosnącej potrzeby zwiększenia współpracy między publicznymi bibliotekami. Skupiamy się silnie na rozwoju kompetencji na wszystkich poziomach i realizujemy programy, by wesprzeć nowe usługi, by zapewnić, że proces innowacji nie będzie zamierać.

Jestem przekonany, że dotychczas zobaczyliśmy zaledwie początek. Spostrzegamy rozwój nowych zawodowych ról i poświęcamy dużo wysiłku na nowe technologiczne możliwości, które są nam dane. Moim zdaniem, potrzebna jest nam znacznie ściślejsza współpraca między różnymi in-stytucjami i organizacjami.

Za wszystkimi tymi wyzwaniami jest wspólny cel i pragnienie wzmocnienia demokracji w sensie udziału w niej obywatela oraz potrzeba politycznej debaty jako podstawy dla społecznego, politycznego i gospodarczego rozwoju. Tutaj potrzebujemy biblioteki, jako miejsca aktywnych spotkań i dostarczyciela rozszerzającego się swobodnego dostępu do informacji oraz bibliotekarzy, wspierających dialog i swobodne wykorzystanie informacji.

W europejskim kontekście coś już rzeczywiście robimy. Biblioteki zawsze miały obszerną międzynarodową orientację i jestem przekonany, że w przyszłości rozwijać się będzie technologiczna współpraca między europejskimi bibliotekami - wynikająca z czystej konieczności.

Ale chcę też podkreślić, że jest ogromne zapotrzebowanie na nowe sposoby odgrywania wiodącej roli w promowaniu informacji i wymianie kulturalnych wartości między europejskimi krajami. Myślę, że biblioteki mają unikalną rolę do odegrania na tym polu. My cieszymy się zaufaniem ludzi i żadne inne kulturalne instytucje nie mają tak wielu użytkowników jak my mamy. Łączymy kulturę, edukację, włączając w to trwającą całe życie naukę i publiczną informację. Możemy być dostępni w każdej chwili z każdego połączonego komputera. Jestem przekonany, że biblioteki mają potencjał oddziaływania daleko poza naszą obecną wyobraźnię - i powinniśmy zmierzać razem w tym kierunku. Wyzwaniem jutra jest zapewnienie swobodnego i nieograniczonego dostępu do każdej informacji, bez względu na to, co wcześniejsi polityczni liderzy mogliby o tym sądzić. Demokratyczna siła jutra polega na świadomości ludzi. Oni będą wiedzieli, jakiej informacji chcą i biblioteki będą wiedziały jak ją przekazać. Społeczeństwo informacyjne zaoferuje nowe możliwości pożądane przez europejskich obywateli i pozwoli im przyjąć aktywniejszą rolę w społeczeństwie. Jednakże, poszerzająca się przepaść między zasobnymi i ubogimi w informację może równie dobrze skończyć się społecznymi napięciami.

Dlatego też są potrzebne strategie:

Tradycyjnie, biblioteki publiczne dostarczały i dostarczają informacji. I jest ich ponad 50.000 w Unii Europejskiej. Ale czy dzisiejsze biblioteki są gotowe do tych nowych wyzwań jutra?

Naszą mocną stroną są:

Naprawdę, bardziej przedsiębiorcze europejskie biblioteki publiczne już przekonały miejscowych obywateli i polityków, że mogą zaoferować skuteczne usługi w odpowiedzi na zapotrzebowanie społeczeństwa informacyjnego. Ale większość publicznych bibliotek nadal wlecze się z tyłu. Aby podjąć wyzwanie, politycy muszą przedefiniować ich rolę i przyjąć strategie dla zmieniających się dzisiejszych wymagań.

Istnieją bariery na drodze do społeczeństwa informacyjnego. Głównymi barierami są: niewystarczająca polityczna świadomość, niewystarczające finansowanie, brak profesjonalnych szkoleń i niezmienność postaw. Podobnie, barierą może być brak konkretnych planów dla tworzenia sieci i nieodpowiednie techniczne wsparcie, by wprowadzić w życie nowe technologie. Wewnętrzne bariery są związane z profesjonalnym rozwojem. Profesjonalna strategia rozwoju jest potrzebna na narodowych, regionalnych i instytucjonalnych poziomach.

Nikt nie może przekroczyć wszystkich tych barier tak szybko jak moglibyśmy sobie tego życzyć. Ale przez wspólną pracę biblioteki są w stanie wskazać drogę do przyszłej strategii sieci. Jako że zasadniczo podzielamy te same wizje rozwoju naszych instytucji, podjęcie współpracy na polu szkolenia jest równocześnie krokiem logicznym i koniecznym.


Tak więc, dokąd zmierzamy?


Zbliżając się do końca tego projektu, wydaje mi się, że jesteśmy nadal na samym początku procesu, którego znaczenie może rosnąć w przyszłości. Jesteśmy szczęśliwi, że możemy podzielić się z Wami naszymi doświadczeniami i jesteśmy szczególnie szczęśliwi, gdyż wydaje się, że polubiliście szkolenia, które mieliście dotychczas. Mój wniosek jest jasny: jest podstawa dla kontynuowania i owocnej współpracy między bibliotekami naszych regionów. Chciałbym zacytować Pana Blaira, brytyjskiego Premiera, kiedy spytano go jak on będzie podnosił brytyjskie standardy skoro obiecał to w swej kampanii wyborczej. Pan Blair powiedział: "Zasadniczo potrzebujemy trzech rzeczy: edukacji, edukacji i jeszcze raz edukacji".

Taka jest też sytuacja bibliotek stających wobec wyzwań społeczeństwa informacyjnego. Nasz projekt pokazuje ogromny potencjał, jaki tkwi w rozwoju kompetencji naszego personelu. Gorąco zalecam, byśmy dalej podążali tą drogą. Współpraca poszerza nasze horyzonty i przynosi nowe doświadczenia. To też pozwala nam czuć, że bierzemy aktywny udział w tworzeniu informacyjnego społeczeństwa jutra.

Organizacja sieci znaczy 1 + 1 pracujący niezależnie i ramię w ramię, nie 1 jako podwładny i 1 w roli szefa, jak u jakichś urzędników, ale po prostu w relacji partnerów. Skutek łączenia w sieć daje efekt synergii wykorzystujemy tu formułę, 1 + 1 + 1 + 1 = 5.

Tworzenie sieci, dla projektu międzynarodowej współpracy może być wielką radością. Jest tylko jedno ograniczenie, do czego ten projekt może zostać użyty - i to jest ograniczenie twojej własnej wyobraźni. Współpraca i dzielenie nowych doświadczeń z nowymi kolegami może też być dużą frajdą - i to może też bardzo rozszerzyć twoje horyzonty. Właśnie dlatego regionalne biblioteki Warmii i Mazur oraz Bornholmu podpisały porozumienie współpracy w ramach ogólnego porozumienia między regionami. Chcemy podtrzymywać naszą współpracę dla korzyści obu stron, wzmacniając wzajemnie swoje kompetencje po prostu poprzez wspólną pracę. Przeto określiliśmy pole naszej współpracy do 3 tematów z jasnym naciskiem na wymianę edukacji i szkolenie członków załóg. Przyszłość jest nasza - i przyszłość zaczyna się teraz.


Tłumaczenie: Andrzej Marcinkiewicz

 

Speech by Library Director Jon Madsen, Bornholm, Denmark

 

WThe challenges of the public library in the information society

In this seminar we are summing up the results and drawing the perspectives of our common efforts in the field of libraries and European Union information on the Internet.

The public libraries have participated in the development of the democratic welfare state. One could say that without free and equal access to information and the freedom of expression, we might have a state and a society, but it would not be the people's state and society. In that sense the public libraries have played and play a unique and central role in European history: The public libraries show the true face of the state. Their existence is the expression of article 19 in the United Nations´ Universal Declaration of Human Rights: The expression of the people's right "to seek, receive and impart information and ideas through any media and regardless of frontiers".

Today we also focus on libraries because it becomes more and more obvious that knowledge is the crucial competitive factor in the information society. We know that knowledge is the single most important factor in developing and maintaining a democratic welfare state. As everybody here is aware, the public library is a unique source of knowledge for all citizens. With the right information, we can make the right decisions.

In the information society a far greater knowledge potential is accessible than ever before - the challenge of the library is to make use of this growing potential. The way in which we deal with information and technology changes is already affecting our jobs and daily lives in nearly every aspect. We see new industries, new markets, new jobs and new cultural trends popping up all the time.

In the library field the perspective is that via networks more people may get access to larger amounts of information in a quicker and easier way. This represents an immense potential for growth and wealth. And actually for democracy as well.

The challenge is obvious - it is to secure the classical library vision: that the information available in the library will actually add value to the lives of the users and to take care that the potential is actually realised. The superstructure of the libraries should be changed according to the new possibilities. The central libraries are entrusted with the responsibility for skills development and consultancy in their service areas. But they do also increasingly play a role in the networking effort among groups or consortias to create new electronic services. No wonder that we are facing a growing need for more cooperation between the public libraries these days. We focus strongly on competence development on all levels and we run programmes to support new services to ensure that the innovation process will not dry out.

I am convinced that so far we have only seen the beginning. We observe the development of new professional roles, and we are spending a lot of effort on the new technological possibilities that are given to us. My point is that a much closer cooperation between different institutions and organisations is needed.

Behind all these challenges there is a common objective and desire to strengthen democracy in the sense of citizen participation and political debate as the foundation for social, political and economic development. Here we need libraries as the active meeting place and to provide extended free access to information and librarians to support the dialogue and the free use of information.

In a European context we are doing something already. Libraries have always had a broad international orientation, and I am convinced that there will be a growing technological cooperation between the European libraries in the future - arising out of sheer necessity.

But I want to stress that there is an immense need for new ways of playing a proactive role in promoting information and cultural values between the European countries. I think that libraries have a unique role to play in this field. We are trusted by people, and no other cultural institutions have as many users as we have. We link culture, education, including lifelong learning and public information. We can be reached at any time from any connected computer. I am convinced that the libraries have a potential for impact far beyond our present imagination - and we should go for it together. The challenge of tomorrow is to ensure free and unrestricted acces to any information, regardless of what the political leaders of yesterday might think about that. The democratic power of tomorrow lies with the knowledge of the people. They will know what information they want, and the libraries will know how to give it to them. The information society will offer new opportunities for prosperity and will allow European citizens to take a more active role in society. However, a widening gap between the information rich and the information poor could well result in social tension. Strategies are therefore needed

Traditionally public libraries have provided the answers. And there are more than 50.000 of them in the European Union. But are the libraries of today up to these new challenges of tomorrow? In our favour, we have

Indeed, Europe´s more enterprising public libraries have already convinced local citizens and politicians that they can offer efficient services in answer to the demands of the information society. But most public libraries are still lagging behind. To take up the challenge, they must redefine their role and establish strategies for today´s changing requirements.

There are barriers on the way to the information society: main barriers are insufficient political awareness, inadequate funding, lack of professional training and unchanging attitudes. Similarly, there may be a lack of concrete plans for networking and inadequate technical support to implement new technologies. Internally, the barriers are related to professional development. A professional strategy for development is needed at national, regional and institutional levels.

Nobody can cross all these barriers as quickly as we might wish. But by working together libraries are able to show the way towards a future network strategy. As we basically share the same visions for the development of our institutions, cooperation in the field of training is at the same time the logic step and the necessary step to be taken.


So where do we go from here?


Coming to the end of this project, it seems to me that we are still at the very beginning of a process which may grow in importance over the years to come. We are happy to share some of our experiences with you, and we are especially happy to find that you seem to like the training you have got so far. My conclusion is clear: There is a basis for a continuing and fruitful cooperation between the libraries of our regions. I would like to quote Mr. Blair, the British Prime Minister, when he was asked how he would raise the British standards as he had promised in his election campaign. Mr. Blair said: "Basically we need 3 things: education, education and education". This is also the situation of the libraries facing the challenge of the information society. Our project shows the huge potential that lies in competence development of our staff. I strongly recommend that we keep on going this way. Cooperation widens our horizons and brings new experiences. It also makes us feel that we are taking an active part in creating the information society of tomorrow.

Network organisation means 1+1 working aside, not 1 on 1 working top-down, and the relations between the participants is not that of a boss and some clerks, but simply a relation of partners. The effect of networking is synergy that developes out of the formula called 1+1+1+1=5.

Creating a network for international cooperation project can be big fun. There is only one limit to what can be done - and that is the limit of your own imagination. Working and sharing new experiences with new collegues can also be big fun - and it can also broaden your horizons a lot. That is why the regional libraries of Warmia-Mazury and Bornholm have just signed a cooperation agreement within the frame of a general agreement between the regions. We both want to keep on with our cooperation for the benefit of both of us, strengthening each others competences simply by working together. So we specified the fields of our cooperation into 3 topics with a clear emphasis on exchange of education and training of staff members. The future is ours - and the future is starting now.

Jon Madsen

cofnij