VIII. Komputeryzacja bibliotek

 

  1. Liczba bibliotek skomputeryzowanych* (w tym bibliotek powiatowych, miejskich, gmin-nych, filii)
Ogółem Biblioteka wojewódzka Biblioteki powiatowe** Biblioteki miejskie Biblioteki miejsko-gminne Biblioteki gminne Filie
117 + 46 filii = 163 (w tym 12 powiatowych) 1 12 (w tym WBP***)
(+ 12 bibliotek miejskich, miejsko-gminnych i gminych w ramach WPBP****)		 16 33 67 46

*Biblioteka skomputeryzowana - znajduje się w niej co najmniej jeden komputer. W województwie warmińsko-mazurskim nie ma biblioteki w pełni skomputeryzowanej, zaczęły albo są w trakcie automatyzacji - poszczególne biblioteki użytkują od 1 do 157 komputerów (WBP w Olsztynie posiada 171 komputerów, z tego 14 użycza placówkom terenowym).
**Biblioteki powiatowe -podpisane są porozumienia z powiatami na wykonywanie zadań biblioteki powiatowej (samodzielnie, bądź z innymi bibliotekami); w województwie warmińsko-mazurskim nie ma biblioteki pełniącej wyłącznie zadania biblioteki powiatowej.
***WBP w Olsztynie wykazywana jest dwukrotnie w niniejszej tabeli: jako biblioteka wojewódzka oraz jako biblioteka powiatowa.
****WBP w Olsztynie pełni rolę koordynatora działań WPBP (Wirtualnej Powiatowej Biblioteki Publicznej - dla powiatu olsztyńskiego ziemskiego) i jest wykazywana na formularzu K-03 w danych dla GUS. Porozumienia na realizację zadań WPBP ma podpisanych również 12 bibliotek powiatu olsztyńskiego. We wszystkich są komputery - uwzględniono je odpowiednio w kolejnych kolumnach.

Czynności podlegające komputeryzacji (w bibliotekach powiatowych, miejskich, miejsko-gminnych, gminnych)*

W bibliotekach powiatowych W bibliotekach miejskich, miejsko-gminnych i gminnych
- edycja tekstów
- prace graficzne
- nawigacja w internecie - księgowość
- kadry i płace
- ewidencja zbiorów (głównie książek, ale też ciągłych, zbiorów specjalnych i informacji regionalnej) - gromadzenie i akcesja druków zwartych i ciągłych
- inwentarze
- wydruk kart katalogowych
- edycja kodów kreskowych
- skontrum
- statystyka
- ewidencja czytelników
- wypożyczanie zbiorów
- udostępnianie wydawnictw multimedialnych
- szkolenia 		- edycja tekstów
- prace graficzne
- nawigacja w internecie
- księgowość
- kadry i płace
- ewidencja zbiorów (głównie książek, ale też ciągłych, zbiorów specjalnych i informacji regionalnej)
- gromadzenie i akcesja druków zwartych i ciągłych
- inwentarze
- wydruk kart katalogowych
- edycja kodów kreskowych
- skontrum
- statystyka
- ewidencja czytelników
- wypożyczanie zbiorów (książek)
- udostępnianie wydawnictw multimedialnych
- szkolenia

* Funkcje bibliotek powiatowych pełnią biblioteki miejskie, miejsko-gminne, gminne i wojewódzka. Dlatego czynności wymienione w obu kolumnach są jednakowe. Nie ma biblioteki, w której skomputeryzowane byłyby wszystkie wyżej wymienione czynności. Najczęściej poszczególne biblioteki zautomatyzowały tylko kilka czynności.

  1. Wykorzystywane oprogramowanie

Większość bibliotek, które już posiada przynajmniej jeden komputer dysponuje programem operacyjnym (Windows od 95 do XP), Officem (różne edycje), część posiada oprogramowanie antywirusowe (najczęściej NAVI). Większość jednostek głównych dysponuje komputerowym systemem bibliotecznym (najczęściej MAK). Jednostkowe biblioteki wykorzystują programy graficzne.

  1. Liczba bibliotek, w których nie podjęto żadnych prac w zakresie komputeryzacji i nie przewiduje się w najbliższym czasie.
Ogółem Biblioteka wojewódzka Biblioteki powiatowe* Biblioteki miejskie Biblioteki miejsko-gminne Biblioteki gminne Filie
98 - - - - - 98
  1. Liczba bibliotek z dostępem do Internetu (z podziałem na rodzaj łącza)
Ogółem światłowód Stałe łącze stałe miedziane DSL Neostrada SDI ISDN telewizja kablowa radiowe Modem zwykły łącze komutowane Ogółem dostęp do Internetu
Biblioteki główne i filie (356) 1 (2 węzły) 4 5 9 38 27 0 3 36 (124 węzły w) 122 bibliotekach i filiach*

* 2 biblioteki posiadają po dwa węzły w jednej placówce statystycznej: WBP 2 węzły światłowodowe, Iława (Iławskie Centrum Kultury, Sportu i Turystyki. Biblioteka Miejska) Neostradę i SDI.

  1. Liczba bibliotek udostępniających internet czytelnikom (warunki korzystania)
  Nie udostępniają internetu czytelnikom Udostępniają internet czytelnikom Odpłatnie Nieodpłatnie Razem j. główne + filie*
1 2 3 4 5 6=2+3
Jednostki główne 17 100** 17 100 117
Filie 210 9 1 9 219
RAZEM (jednostki główne i filie) 227 109 18 109 336

Warunki korzystania:

*wartości w kolumnie 6 nie równają się sumie arytmetycznej z kolumn 4 i 5, bowiem w tych samych placówkach jednocześnie udostępniany jest Internet odpłatnie i nieodpłatnie. Jest to tendencja narastająca. W dalszym ciągu większość bibliotek udostępnia internet użytkownikom z zewnątrz nieodpłatnie (w dużej mierze w wyniku wymagań projektu BIS - Biblioteczna Informacyjna Sieć szkoleniowa). Coraz częściej jednak wyodrębnia się godziny, albo grupy czytelników, kiedy/którzy mają udostępniany Internet odpłatnie (w granicach 1 - 6 zł za godzinę).
** W 9 jednostkach głównych brak jest dostępu do Internetu, jedna jednostka główna (MBP Olsztyn nie prowadzi udostępniania w swojej siedzibie (tylko w filiach).

  1. Dostęp do innych urządzeń telekomunikacyjnych w bibliotekach (poczta elektroniczna, Telnet, inne - wymienić jakie).
    • poczta elektroniczna - dosyć powszechnie i zazwyczaj bez ograniczeń.,
    • telnet i ftp sporadycznie i głównie dla pracowników,
    • komunikatory internetowe (najczęściej GG, ale też inne chaty) rzadko bez ograniczeń.
  2. Najczęściej wykorzystywane bazy danych przez bibliotekarzy i czytelników (krótka charakterystyka).*
    • Bazy własne
      • Katalog zbiorów (głównie książek, ale też czasopism, zbiorów specjalnych oraz informacji regionalnej)
      • Bibliografia regionalna
      • Rejestr czytelników
    • Bazy pozyskane
      • BN: PB

* Z wyjątkiem WBP żadna z biblioteka nie posiada wszystkich wymienionych baz jednocześnie.

  1. Źródła finansowania automatyzacji: budżet, wypracowane środki, inne źródła (wymienić jakie).

Najczęściej automatyzacja finansowana jest z budżetu biblioteki. W 59 bibliotekach automatyzacja finansowana była z projektu BIS (budżet państwa - Kontrakt wojewódzki). W nielicznych przypadkach biblioteki pozyskują środki finansowe z własnych projektów lub od sponsorów prywatnych.

  1. Pomoc biblioteki wojewódzkiej oraz bibliotek powiatowych w procesie automatyzacji (krótko omówić).

WBP w Olsztynie wspomaga biblioteki:

Biblioteki powiatowe otrzymują bardzo niewielkie fundusze z powiatów przeznaczone na działalność "powiatową". Zazwyczaj więc ich pomoc dla terenu ogranicza się do udzielania konsultacji indywidualnych podległym merytorycznie bibliotekom, wzbogacania księgozbioru, który może być udostępniany w ramach wypożyczeń międzybibliotecznych. Sporadycznie biblioteki powiatowe organizują w swoich siedzibach szkolenia, których uczestnikami są również biblioteki z ich powiatu. Wyjątkiem jest WPBP - Wirtualna Powiatowa Biblioteka Publiczna w powiecie ziemskim olsztyńskim, której działanie jest znacznie szersze, ale też odznacza się szczególną specyfiką ze względów organizacyjnych. Więcej informacji pod adresem: http://www.wbp.olsztyn.pl/wpbp/.

  1. Trudności i przeszkody w rozwoju informatyzacji bibliotek.

Większość bibliotek widzi potrzebę rozpoczęcia bądź rozwoju automatyzacji w swojej placówce, natomiast nie planuje wydatkowania w tym celu żadnych środków ze względu na słabą kondycję finansową gmin. Dzięki projektowi BIS nie ma już biblioteki w naszym województwie (jednostki głównej), w której nie byłoby żadnego komputera.

Większość gmin naszego województwa podpisało już deklaracje przystąpienia do planowanego przez WBP w Olsztynie projektu "KISS - Sieć: Kultura Informacja Sukces - Sieć. Punkty dostępu do internetu w bibliotekach publicznych Warmii i Mazur". Wszystkie gminy naszego województwa zadeklarowały przystąpienie do projektu "Ikonka" i w większości zaproponowały bibliotekę publiczną jako lokalizację planowanych tam czytelni internetowych. Jednak krótkie terminy, w jakich gminy zobowiązane bywają do dostarczania kolejnych części dokumentacji, powodują że nie wszystkie gminy potrafią sprostać wymaganiom. Wiele gmin ma trudności z dokładnym zrozumieniem informacji o możliwościach uczestnictwa w projektach, które mogą przyczynić się do rozwoju automatyzacji w bibliotekach. Zazwyczaj przyczyną jest niedostateczna wiedza zarówno wśród bibliotekarzy, jak i urzędników. Dotyczy to informatyki (najczęściej w bibliotekach brak informatyków) oraz problematyki związanej z pozyskiwaniem środków pomocowych.

 

cofnij