IV. Zbiory biblioteczne

Stan zbiorów bibliotekpublicznych województwa warmińsko-mazurskiego na koniec 2003 r. wynosił ogółem 5 615 946 jednostek ewidencyjnych tj. o 1 275 mniej niż w roku poprzednim w tym:

- wydawnictw zwartych   - 5 399 630 woluminów (-7 784),
- czasopism oprawnych   - 61 092 woluminów (- 2 522),
- zbiorów specjalnych   - 155 224 jednostki ewidencyjne (+9 031),
- w tym audiowizualnych   - 92 877 jednostki ewidencyjne (-966).

Księgozbiory bibliotek(wydawnictwa zwarte i czasopisma oprawne) liczyły 5 460 722 (-10 306), w tym w miastach 3 196 688 wol. (-1 483) i na wsi 2 264 034 wol. (-8 823).

W roku 2003 ubytkowano ogółem w województwie 157 504 wol., w tym 33 230 wol. to ubytki z selekcji - najczęściej zbiory zniszczone, zaczytane, nieaktualne, z kolei 10,87% to ubytki z powodu likwidacji placówek, głównie 3 filii wiejskich. Pozostałe ubytki to książki przekazane innym bibliotekom.

Ubytki w placówkach miejskich stanowiły 75 % wymienionej liczby.

W zakresie oprawy i konserwacji zbiorów wykonano niewiele prac. Z powodu braku środków finansowych we wszystkich bibliotekach województwa oprawiono jedynie 1 939 wol. książek i 1 619 wol. czasopism na ogólną kwotę 74 767 zł.

Struktura księgozbioru ogółu placówek bibliotecznych przedstawiona w procentach kształtuje się następująco:

- literatura piękna dla dzieci - 25,44% (-0,07 %),
- literatura piękna dla dorosłych - 40,03% (+0,06 %),
- literatura popularnonaukowa - 34,53% (+0,01%).

Zaznaczający się wzrost udziału literatury pięknej dla dorosłych i literatury niebeletrystycznej w strukturze księgozbiorów bibliotek wynika z rosnących potrzeb osób kształcących się oraz podnoszących kwalifikacje a także z potrzeby uzupełniania księgozbiorów o nowe tytuły wchodzące do kanonu lektur szkolnych.

W minionym roku statystyczny mieszkaniec województwa miał do dyspozycji średnio 3,82 wol. (+0,99) książek w bibliotece publicznej w tym w miastach 3,72 wol. (+0,10), na wsi 3,98 wol. (+0,09).

W przeliczeniu księgozbioru na jednego czytelnika uzyskano:

- w województwie - 19,17 wol. (-0,35),
- w miastach - 15,06 wol. (-0,33),
- na wsi - 31,14 (-0,16).

Cieszy fakt, że wiele bibliotek w minionym roku usunęło ze zbiorów książki zawierające informacje zdzaktualizowane, w złym stanie fizycznym i w tym kontekście malejący wskaźnik nie budzi niepokoju a świadczyć może jedynie o lepszym dostosowaniu księgozbiorów do lokalnych potrzeb.

Zbiory biblioteczne mają charakter dynamiczny, dlatego wymagają nieustannego dopływu nowych materiałów i "odpływu" materiałów starych. Biblioteka publiczna dotrzymując kroku zmianom postaci informacji i nowym metodom jej pozyskiwania powinna oferować szeroką gamę materiałów o różnej postaci, w ilości niezbędnej do zaspokojenia potrzeb i zainteresowań społeczności lokalnych.

Zbiorów specjalnych zgromadzono 155 224 jednostki ewidencyjne, z czego 92 877 stanowiły zbiory audiowizualne. Z ogółu stanu zbiorów specjalnych w województwie 98,6% znajduje się w miastach. Najwięcej w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Olsztynie, stanowią one 44,1% ogółu tego typu zbiorów w województwie.
Zasoby zbiorów audiowizualnych zmniejszyły się o 966 j. ew. stanowiąc nadal 59,8% ogółu zbiorów specjalnych.

W ostatnich latach przybywa w bibliotekach dokumentów elektronicznych, które są dopełnieniem zbioru książek, a w pewnych obszarach zastępują je będąc żywotną alternatywą dla form drukowanych. W 2003 roku wpłynęło 428 (+178) dokumentów elektronicznych w tym z zakupu 129 ogółem w bibliotekach na terenie województwa zgromadzono ich 922. Ewidencja zbiorów nieksiążkowych charakteryzowała się niespójnością i niestabilnością. Dzięki podjętej weryfikacji klasyfikacji dokumentów do określonych kategorii można mieć nadzieję, że w najbliższych latach jednolita ewidencja dokumentów nieksiążkowych usunie wszelkie wątpliwości i spowoduje udokumentowany wzrost stanu posiadania tego rodzaju zbiorów.

Wpływy, w tym zakup.

Do bibliotek publicznych w 2003 r. ogółem wpłynęło 161 165 jednostek ewidencyjnych zbiorów (+12 589), w tym 145 240 wol. książek (+4 360), 1 958 wol. czasopism oprawnych i 13 967 jednostek ewidencyjnych zbiorów specjalnych.

Przyrost wpływów - książek i czasopism oprawnych - zanotowno w 7 powiatach: braniewskim, ełckim, iławskim, nidzickim, oleckim, piskim, węgorzewskim oraz w mieście Elbląg gdzie na skutek reorganizacji przenoszono księgozbiory co musiało być zanotowane w inwentarzach bibliotecznych.

Z zakupu przybyło 55 945 wol. książek to jest o 3 452 wol. więcej niż w 2002 roku.

Nakłady na zakup książek oraz średnia cena książki w latach 1999-2003

Znamienitym jest fakt, że biblioteki w 26 gminach miejskich i 44 gminach wiejskich przeznaczyły więcej funduszy na zakup książek do swoich placówek.

Ogółem w województwie zakupiono 55 945 wol. za 1 086 002 zł;

Zakup stanowił 38% ogółu rocznych wpływów. Nadal bibliotekarze wykazują dużą aktywność w pozyskiwaniu zbiorów otrzymując je nieodpłatnie od wydawnictw, towarzystw naukowych, prywatnych sponsorów lub pozyskując w drodze konkursów zostając ich laureatem. Na szeroką skalę w miastach zaawansowana jest akcja zbierania dobrowolnych sum składanych przez czytelników na zakup nowości.

Wskaźnik zakupu na 100 mieszkańców w województwie, jak również w mieście to 4 wol., na wsi - 3 wol. (-1 w porównaniu z rokiem poprzednim),

W mieście utrzymany został wskaźnik ubiegłoroczny 4 wol. natomiast na wsi nadal katastrofalnie maleje zakup książek - 3 wol. na 100 mieszkańców. Zła sytuacja finansowa wielu placówek wiejskich powodowała, że niewielkie kwoty przeznaczano na zakup nowości, które trafiały tylko do biblioteki gminnej. Taki stan ma miejsce kolejny już rok nie wydaje się realne to, iż sprawnie funkcjonujący system wymiany książek miedzy bibliotekami na terenie gminy może rozwiązać ten problem.

Struktura zakupu książek w 2003 r.

Biblioteki w miastach odnotowały 131 085 wpływów jednostek ewidencyjnych, w tym książek z zakupu 36 863 wol.(+5 238), biblioteki wiejskie - 30 080 wpływów jednostek ewidencyjnych, w tym książek z zakupu 19 082 wol.(- 1 786).

Zakup był niższy od normy: w województwie o 201 149 wol., w miastach o 117 806 wol., na wsi o 83 343 wol.

Stosunkowo wysokie wskaźniki zakupu książek uzyskały:

  1. biblioteki miejskie z: Białej Piskiej (14), Kisielic (13), Olecka (10), Giżycka, Morąga (po 9), Iławy, Nowego Miasta Lubawskiego, Olsztynka (po 8), Górowo Iławeckiego, Miłomłyna, Tolkmicka, Zalewa (po 7),
  2. biblioteki wiejskie z gmin: Rozogi (19) Pozezdrze (17), Lubomino, Wieliczki (po 13), Stawiguda (10), Banie Mazurskie, Purda (po 9), Braniewa, Łukta, Markusy, Rybno (po 8), Godkowo, Jedwabno, Kruklanki, Świątki (po 7).

Wskaźnik zakupu książek w powiatach

Do bibliotek wiejskich w gminach: Barczewo, Dobre Miasto, Kolno, Małdyty, Milejewo, Pisz, Reszel, Ryn, Susz nie pozyskano zbiorów z zakupu.

Wskaźnik zakupu 0 (zakup od 0 do kilkudziesięciu woluminów książek w ciągu roku) odnotowano w bibliotekach:

Niestety wskaźnik zakupu od 0-3 wol. uzyskało ponad 54% (+2,4%) bibliotek w województwie, 42,9% w mieście (- 4,0%), 59,2% na wsi (+5,7%).

Nakłady na zakup książek w przeliczeniu na 100 mieszkańców w roku sprawozdawczym przedstawiały się następująco:

- w województwie - 76,03 zł (+7,03 zł),
- w miastach - 89,45 zł (+13,67 zł),
- na wsi - 55,77 zł (-2,96 zł).

Przeciętna cena książki w porównaniu z rokiem poprzednim w województwie wzrosła o 0,10 zł i wynosiła 19,41 zł: w placówkach miejskich 20,85 zł (-0,35 zł), wiejskich - 16,63 zł (+0,19 zł).

W 2003 r. zaprenumerowano ogółem 4 182 (-283) egzemplarzy czasopism, w tym w miastach 2 616 (-207), na wsi 1 566 (-76).

Nakłady na prenumeratę w przeliczeniu na 100 mieszkańców wyniosły odpowiednio:

- w województwie - 37,83 zł (+1,00 zł),
- w miastach - 45,83 zł (+0,97 zł),
- na wsi - 25,74 zł (1,09 zł).

W 2003 r. nie prenumerowały ani jednego tytułu biblioteki: w mieście Młynary oraz na wsi biblioteki gminy Dobre Miasto, Gronowo Elbląskie, Kolno, Lidzbark Welski, Małdyty, Milejewo, Młynary, Olsztynek, Orneta, Płoskinia, Ryn, Sorkwity, Susz, Węgorzewo, Wieliczki.

Kolejny już rok pozbawieni są możliwości czytania i wypożyczania prasy mieszkańcy gmin wiejskich Dobre Miasto, Gronowo Elbląskie, Kolno, Lidzbark Welski, Milejewo, Młynary, Olsztynek, Orneta, Płoskinia, Ryn, Sorkwity, Susz, Wieliczki.

Wiele bibliotek, udostępniało tylko czasopisma pochodzące z darów.

cofnij