Wiesława Borkowska-Nichthauser

 

Nowy Stary Ratusz

 

Na ukończeniu są prace remontowe i modernizacyjne starego ratusza. Wkrótce mieszkańcy naszego miasta i województwa będą korzystali ze wszystkich zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej (ponad 300 tys., z tego około 200 tys. w starym ratuszu), elektronicznego systemu wypożyczeń (program MAK, format USMARC). Będą mieli do dyspozycji katalogi i kartoteki tradycyjne oraz zautomatyzowane bazy: KATALOG WBP, bazy działu Informacyjno-Bibliograficznego - regionalną WM1 (w programie ISIS oraz w MAK-u), informacji ogólnej INFO, FILM (w programie ISIS), BR (bibliografia regionalna w programie MAK w formacie USMARC od 2001 roku). Wszystkim użytkownikom placówki stworzono także możliwość korzystania z internetu. Biblioteka w starym ratuszu stanie się ważną częścią wojewódzkiego centrum informacyjno-bibliograficznego. Będzie udostępniała szerokiej grupie użytkowników komputerowe bazy krajowe m.in. Przewodnik Bibliograficzny, Bibliografię Zawartości Czasopism, Bibliografię Wydawnictw Ciągłych, Słownik Języka Haseł Przedmiotowych,

LEX oraz bazy własne ze szczególnym uwzględnieniem kompletnych zbiorów dotyczących województwa warmińsko-mazurskiego. Zmieniony, teraz jak nowy stary ratusz został wyposażony w wartościowy sprzęt elektroniczny, regały biblioteczne, w tym kompaktowe, odpowiednio zaprojektowane meble dostosowane do pomieszczeń bibliotecznych, samoobsługowe kserokopiarki, nowoczesny sprzęt introligatorski. Wykonana modernizacja, ważnego w mieście i województwie obiektu bibliotecznego, pod względem wyposażenia oraz bazy lokalowej przybliżyła Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Olsztynie do standardów europejskich.

	Zanim osiągnięto taki efekt wymagało to niezwykłego zaangażowania ze strony władz zwierzchnich, dyrektora Romana Ławrynowicza oraz pracowników biblioteki. Na ten temat można byłoby napisać obszerną monografię. W czasie, kiedy wykonywane były prace adaptacyjne i remontowe ratusza czytelnikom stwarzano warunki korzystania z różnego typu usług bibliotecznych. Znaczącą część zbiorów udostępniały: Wypożyczalnia Główna, Czytelnia Czasopism, Czytelnia Książek oraz Dział Informacyjno-Bibliograficzny. Dopiero wówczas, gdy do określonych pomieszczeń wkraczały ekipy budowlane i nie było możliwości prowadzenia wypożyczeń oraz udzielania informacji, bo część książek i czasopism oprawnych przewieziono do magazynów Archiwum Państwowego, na pewien okres zamykano określone działy. Bibliotekarze wykonywali wówczas prace niezbędne
przy dostosowaniu biblioteki do zautomatyzowanego systemu wypożyczeń: przeprowadzali selekcję zbiorów, naklejali na książki kody paskowe, uzupełniali bazę KATALOG, tworzyli bazę czytelników i wypożyczeń, bazy bibliograficzne.
Był to bardzo ważny okres zmian dla instytucji i jej pracowników. Czas remontu głównego obiektu wykorzystano na odpowiednie dostosowanie zbiorów do wszelkich wymogów, głównie użyteczności i zautomatyzowanego udostępniania. Ten czas wykorzystano także na przeszkolenie bibliotekarzy, a następnie praktyczne zastosowanie ich umiejętności w obsłudze różnego typu programów komputerowych.
W wyniku reorganizacji instytucji nastąpiły zmiany lokalizacji niektórych działów i oddziałów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, t. j.: Działu Gromadzenia i Opracowania Zbiorów, Oddziału Literatury Zagranicznej oraz Introligatorni. W starym ratuszu docelowo zlokalizowano takie komórki organizacyjne jak: Dział Informacyjno-Bibliograficzny, Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów, Wypożyczalnię Główną z Wypożyczalnią Międzybiblioteczną, Czytelnię Główną oraz Introligatornię.

	Wypożyczalnia Główna (parter) Zgromadzono w niej około 140 tys. zbiorów, w tym ponad 11 tys. w językach obcych. Podstawowym jej zadaniem jest udostępnianie literatury naukowej i popularnonaukowej z różnych dziedzin wiedzy, głównie nauk humanistycznych: historii, teorii literatury, piśmiennictwa o regionie Warmii i Mazur, nauk społeczno-politycznych, wydawnictw z zakresu literatury pięknej polskiej i obcej oraz zbiorów obcojęzycznych. Literatura naukowa i popularnonaukowa stanowi ponad 55% ogółu zbiorów wypożyczalni. Literatura piękna, w tym w językach obcych udostępniana będzie w systemie wolnego dostępu do półek, w wypożyczalni na parterze budynku. Literaturę z innych dziedzin wiedzy przechowywaną w magazynie na pierwszym piętrze czytelnik otrzyma bezpośrednio od bibliotekarza w określonym czasie, w zależności od natężenia ruchu czytelników.
W Wypożyczalni Głównej prowadzone są również wypożyczenia międzybiblioteczne dla bibliotek, instytucji i czytelników. Na zamówienie sprowadza się z innych bibliotek materiały, z których można korzystać tylko na miejscu w czytelni.
Czytelnię Główną tworzą Czytelnia Książek oraz Czytelnia Czasopism. Jej użytkownikami są przede wszystkim osoby studiujące, podnoszące kwalifikacje zawodowe oraz uczniowie gimnazjów i szkół średnich. W okresie zintensyfikowanych wypożyczeń w Czytelni Głównej odnotowywano ponad trzy tysiące odwiedzin miesięcznie.
Czytelnia pracuje w systemie magazynowym, dlatego niekiedy czas oczekiwania na książki i czasopisma oprawne, szczególnie w dniach gdy statystyka odwiedzin jest bardzo wysoka, może osiągnąć jedną godzinę. Można jednak zostawić rewersy a książki będą "czekały" na zamawiającego do następnego dnia

Czytelnia Książek (pierwsze piętro) Aktualny stan zbiorów liczy ponad 42 tysiące woluminów. Są to książki naukowe, popularnonaukowe, encyklopedie, słowniki, wydawnictwa z różnych dziedzin wiedzy, głównie nauk humanistycznych: historii, nauk społeczno-politycznych, teorii literatury. W księgozbiorze znajdują się zarówno nowości wydawnicze jak i ciekawa reprezentacja wydawnictw XIX-wiecznych. Gromadzona jest literatura dotycząca naszego regionu, w tym także w języku niemieckim oraz literatura związana z historią Kresów. Znaczący zbiór stanowią wilniana. Integralną część Czytelni Książek, oddzieloną szklaną ścianą, stanowi sala komputerowa wyposażona w 10 stanowisk komputerowych z dostępem do internetu, z podstawowymi programami umożliwiającymi pisanie prac oraz prowadzenie różnego typu szkoleń.

Czytelnia Czasopism (parter) Dysponuje ponad 15 tys. woluminów czasopism oprawnych oraz około 300 tytułami czasopism bieżących: regionalnych, literackich, społeczno-politycznych. Podstawowy zbiór stanowią czasopisma naukowe i popular-nonaukowe z różnych dziedzin wiedzy m.in. poświęcone tematyce ekologicznej, Unii Europejskiej, informaty-ce. W zbiorach Czytelni Czasopism znajdują się także komplety czasopism literackich i kulturalnych sprzed 1939 roku.: "Wiadomości Literackie", "Bluszcz", "Tygodnik Ilustrowany", "Chimera".

Dział Informacyjno-Bibliograficzny. Informatorium (pierwsze piętro) Księgozbiór liczący ok. 5 tys. wol. obejmuje w wyborze bibliografie narodowe i specjalne, słowniki, encyklopedie, informatory oraz inne źródła informacji. Prowadzona jest tu wszechstronna działalność informacyjna na podstawie księgozbioru, kartotek tradycyjnych - zagadnieniowych, osobowych, regionalnych oraz baz elektronicznych - nabytych i własnych. Korzystający z Działu Informacyjno-Bibliograficznego uzyskają informację o zbiorach WBP i innych bibliotek, pomoc w doborze wybranej literatury, informacje bibliograficzne i rzeczowe. Do istotnych prac działu należy gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie informacji o piśmiennictwie dotyczącym regionu Warmii i Mazur, opracowywanie "Bibliografii Warmii i Mazur".
Ponadto ważnym źródłem informacji są Dokumenty Życia Społecznego (dżs), których zgromadzono ponad 33 tys. jednostek (więcej informacji w artykule Barbary Stanisławczyk "Dokumenty Życia Społecznego w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Olsztynie.
Znaczącą rolę spełnia także Punkt Informacji Europejskiej, dzięki któremu można dotrzeć do różnego typu źródeł dostarczających wiedzy o Unii Europejskiej.

Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów (drugie piętro) Dokonuje opracowania formalnego i rzeczowego zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, prowadzi ewidencję wpływów i ubytków, tworzy centralny komputerowy katalog zbiorów. Zajmuje się również technicznym przysposobieniem zbiorów do udostępniania. Pracownicy działu prowadzą szkolenia dla bibliotekarzy województwa warmińsko-mazurskiego w zakresie gromadzenia i opracowania zbiorów.

Przyjęty model biblioteki, która mieści się w starym ratuszu będzie bliski tzw. "bibliotece hybrydowej". To znaczy takiej, która będzie realizowała typową działalność statutową (gromadzenie, opracowywanie, udostępnianie zbiorów, organizowanie różnego typu spotkań, wystaw, promowanie szeroko pojętej kultury) oraz takiej, która będzie nieustannie dążyła do zapewnienia dostępu do jak najszerszej i szybkiej informacji. Spełniamy w znacznym stopniu wymagania stawiane wobec współczesnych bibliotek określone przez czołowych przedstawicieli bibliotek europejskich. Wielokrotnie podkreślali oni w swoich wystąpieniach, że demokracja i społeczeństwo obywatelskie to zadania dla nowoczesnej biblioteki publicznej, tzn. takiej, która prowadzi wspierające się wzajemnie usługi zarówno w zakresie informacji cyfrowej, jak i tradycyjnej, tworzy pomosty pomiędzy bibliotekami wirtualnymi a tradycyjnymi, oferuje wsparcie użytkownikom ze strony profesjonalnie wykształconych bibliotekarzy.