Łucja Ciesielska

Rozmaitości literackie i biblioteczne nie zawsze poważne

Nagrody... Nominacje... "Każdy, kto chce mieć własne zdanie, powinien... przeczytać".

16 Maja ogłoszono nominacje do Nagrody Literackiej NIKE, we wrześniu ogłoszona zostanie finałowa siódemka a w październiku zwycięzca odbierze nagrodę (100 tys. zł).

Oto nominowani:

Bronisław Baczko: "Hiob mój przyjaciel. Obietnice szczęścia i nieuchronność zła" (PWN/Tom esejów filozoficzno-historycznych).
Wojciech Bonowicz: "Tischner" (ZNAK/Barwna biografia ks. Józefa Tischnera).
Janusz Głowacki: "Ostatni cieć" (CZYTELNIK/Groteskowo-katastroficzny obraz współczesnej Ameryki).
Agnieszka Graff: "Świat bez kobiet" (W.A.B./Szkice pisane z perspektywy feministycznej).
Jacek Łukasiewicz: "Herbert" (WYD. DOLNOŚLĄSKIE/Biografia wybitnego poety Zbigniewa Herberta).
Marek Nowakowski: "Empire" (TWÓJ STYL/Stylizowana na tanią, brukową opowieść o powojennych przedmieściach Warszawy).
Joanna Olczak-Ronikier: "W ogrodzie pamięci" (ZNAK/Wspomnienia o kolejach losów rodziny żydowskiej).
Marian Pankowski: "W stronę miłości" (BIBLIOTEKA NARODOWA/Skandalizujące opowiadania o starości, uczuciach i literaturze).
Marcin Świetlicki: "Czynny do odwołania" (CZARNE/Książka poety - frontmena - prezentera pełna prawdziwie mocnych wierszy).
Olga Tokarczuk: "Gra na wielu bębenkach" (RUTA/Zbiór opowiadań kryminalnych, magicznych i (prawie) politycznych).
Manuela Gretkowska: "Polka" (W.A.B./Pierwszy w Polsce dziennik ciąży zakończony narodzinami nowej Polki).
Julia Hartwig: "Nie ma odpowiedzi "(SIC!/Tom wierszy bogaty w obrazy przemijania).
Karolina Lanckorońska: "Wspomnienia wojenne (ZNAK/Niecodzienna codzienność okupacji sowieckiej).
Krystan Lupa: "Labirynt" (W.A.B./Książka wypełniona wspomnieniami najgłośniejszego polskiego reżysera teatralnego).
Tadeusz Różewicz: "Nożyk profesora" (WYD.DOLNOŚLĄSKIE/Poemat będący rachunkiem wystawionym przez Różewicza polityce i sztuce XX wieku).
Jarosław Marek Rymkiewicz: "Leśmian" (SIC!/Opowieść encyklopedyczna o życiu tutejszym i zaświatowym Bolesława Leśmiana).
Andrzej Stasiuk: "Zima"(CZARNE/Pięć prozatorskich songów, w których słowa wyczarowują mistyczne piękno z zasadniczo przerażającej rzeczywistości Podbeskidzia).
Stefan Szymutko: "Nagrobek ciotki Cili" (WYD.UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO/Zbiór esejów, w których przemyślenia tytanów myśli ludzkiej są konfrontowane ze zdroworozsądkową wiedzą tytułowej bohaterki).
Bożena Umińska: "Postać z cieniem. Portrety Żydówek w polskiej literaturze"(SIC!).
Krzysztof Varga: "Teguila" (CZARNA LAMPA/Minipowieść będąca wewnętrznym "lamentem" bezimiennego wokalisty zespołu rokendrolowego).

Warto przeczytać, bowiem z "osądami" krytyków różnie bywało w dziejach literatury. Wspomina o tym (i o wielu innych ciekawych sprawach) Józef Hen w swojej książce: "Nie boję się bezsennych nocy... Z księgi trzeciej" Warszawa 2001.

"(...) sam Aleksander Brückner o "Lalce" Prusa: "romans... z chybionym bohaterem i nieciekawym problemem". Więc aż tak może się mylić znawca, profesor z autorytetem, tak być niewrażliwym? Wokulskiego, jako postać, umieszcza Brückner niżej od Płoszowskiego ("Bez dogmatu") i Judyma - "nie typ, lecz słabeusz" (panie profesorze - bo zakochany?). No cóż: skoro Mickiewicz zignorował poezję Słowackiego ("biedny pyszałek - wyraził się, i to po wysłuchaniu wspaniałych strof Beniowskiego), a wychwalał Bohdana Zaleskiego ("Słowiczku mój, a leć, a piej): skoro siedmiu wydawców odrzuciło "Pod wulkanem" Malcolma Lowry'ego, a sam Andre Gide u Gallimorda zdyskwalifikował "W stronę Swanna" Prousta - to już nic nie może dziwić. Chociaż może to: Piotr Chmielowski o Norwidzie: "Nie miał nic narodowi do powiedzenia".

Nic więc dziwnego, że "oceniani" pisarze odpłacają krytykom w swoich książkach. 26 czerwca w niemieckich księgarniach pojawi się książka Martina Waltera - "Śmierć krytyka". Pierwowzorem negatywnego bohatera jest Reich-Ranicki, od lat niekwestionowany autorytet i wyrocznia współczesnego życia, który bardzo surowo oceniał kolejne powieści Martina Walsera. Innym "pożytecznym" przykładem takich literackich porachunków z krytyką, może być książka Williama Goldinga "Papierowi ludzie".

Bestsellery... Bestsellery (Książki, które zdobywają rynek i uznanie czytelnika)

Numer jeden - "IMPRESJONISTA" HARIEGO KUNZRU - przez dwa tygodnie sprzedano 9 tys. egzemplarzy. Kunzru - 33 letni dziennikarz jest również najdroższym debiutantem (otrzymał od wydawcy 1,8 miliona dolarów). Bohater opowieści (dziecko Hinduski i Anglika) balansuje na styku dwóch światów i kultur, dostosowując się niczym kameleon do napotykanych ludzi i ich stylu życia. To książka o historii, rasizmie i poszukiwaniach własnej tożsamości. (zob. Rushdie Salman).

W zeszłym roku najlepiej sprzedającą się książką w Stanach Zjednoczonych była powieść "AMERYKAŃSCY BOGOWIE" NEILA GAIMANA. Gatunkowo - science fiction, dla wszystkich, którzy interesują się kierunkiem ewolucji naszej cywilizacji. ("Nasz kraj na północy graniczy z zorzą polarną, na wschodzie ze wschodzącym słońcem, na południu zamyka nas równik, a na zachodzie dzień sądu ostatecznego"). Książka w maju ukazała się na polskim rynku wydawniczym. Została również nominowana do nagrody HUGO 2002 w kategorii "Najlepsza powieść". Nagroda HUGO jest jedną z bardziej znanych nagród science fiction. Neil Gaiman - 41 latek o wyglądzie gwiazdy rockowej jest jednym z bardziej znanych i nagradzanych autorów pop kultury. Wspólnie z Terrym Pratchettem napisał parodię horroru - "Dobry omen", pierwszą samodzielną powieścią była książka: "Nigdziebądź".

Atrakcyjną wakacyjną lekturą mogą być książki Roberta Rankina: "Nostradamus zjadł mi chomika" oraz Rolanda Topora "Alicja w krainie liter: o tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie kartki".

15 kwietnia 2002 roku zmarł SZYMON KOBYLIŃSKI (75lat) artysta, plastyk, satyryk, ilustrator. O latach swojej aktywności zawodowej sam opowiadał: "Otwieram gazetę - Kobyliński, otwieram radio - Kobyliński, otwieram lodówkę, a tam... Kobyliński". Twórca o szerokim spektrum zainteresowań, współpracował z prasą jako ilustrator i dziennikarz, tłumaczył zawiłości historii, przybliżał heraldykę, wytykał wady i śmieszności, opowiadał o burzliwych sytuacjach. W swojej pracy hołdował jednej podstawowej zasadzie, że to ilustracja dopełnia tekst, więc to ona powinna być mu podporządkowana.

(informacje za: "Przekrój", "Nowe Książki ", "Książki. Magazyn Literacki, "Newsweek", www.ksiazki.pl)