Anna Rau

 

Vidiadhar Surajprasad Naipaul
Laureat Literackiej Nagrody Nobla 2001
- zestawienie bibliograficzne

 

Urodzony w rodzinie hinduskich imigrantów w 1932 r. na Trynidadzie. Od 1950 r. mieszka w Wielkiej Brytanii. Studiował w Oxfordzie, współpracował z BBC, często podróżował, m.in. do Azji, Afryki i Ameryki, co zaowocowało licznymi reportażami, esejami, opowiadaniami i powieściami. Piszący po angielsku uważany jest za czołowego pisarza brytyjskiego, wnikliwego obserwatora problemów społeczno-politycznych krajów oddalonych od Europy. Autor 26 książek tłumaczonych na wiele języków. Za jego debiut powieściowy uważa się "Masażystę cudotwórcę" (wyd. w 1957 r.), zaś za początek międzynarodowego rozgłosu literackiego - "A House for Mr. Biswas" (1961 r.). Przedmiotem swojej twórczości uczynił przede wszystkim kulturowe kontrasty i destrukcyjny wpływ Zachodu na kraje Trzeciego Świata.

Akademia Szwedzka, uzasadniając wybór noblisty, określiła go jako "spadkobiercę Conrada, który maluje zmierzch imperiów z perspektywy moralisty", zaś jego twórczość jako "połączenie oryginalnej narracji i uczciwości w twórczych poszukiwaniach" wśród "postkolonialnego chaosu". Choć Naipaul od lat był jednym z faworytów do literackiego Nobla, w dniu ogłoszenia werdyktu powiedział: "Nie spodziewałem się tej nagrody. Jestem bardzo szczęśliwy. To wyróżnienie dla Anglii, która jest moim domem, i Indii - ojczyzny moich przodków".

I. Twórczość

Marionetki / tł. Maria Zborowska. - Warszawa : "Książka i Wiedza", 1971. - 348 s.
Utrata El Dorado / tł. Maria Zborowska. - Warszawa : "Książka i Wiedza", 1972. - 453 s.
Miguel Street / tł. Maria Zborowska. - Warszawa : "Książka i Wiedza", 1974. - 261 s.
W wolnym kraju / tł. Maria Zborowska. - Warszawa : "Książka i Wiedza", 1974. - 306 s.
Wybory w Elwirze / tł. Maria Zborowska. - Warszawa : "Książka i Wiedza", 1977. - 255 s.
Masażysta cudotwórca / tł. Maria Zborowska. - Warszawa : "Książka i Wiedza", 1979. - 321 s.
Partyzanci / tł. Maria Zborowska. - Warszawa : "Czytelnik", 1980. - 307 s.
Rozjaśnić tło : Dwie opowieści / tł. Maria Zborowska. - Warszawa : Wydaw. "Noir sur Blanc", 2002. - 254 s.
Zakręt rzeki / tł. Maria Zborowska. - Warszawa : "Noir sur Blanc", 2002. - 406, [6] s.

II. Wypowiedzi prasowe

Dwa światy / tł. Jerzy Jarniewicz. Gaz. Wyborcza 2001 nr 293 s. 8-11, il.
Wykład noblowski wygłoszony 7 grudnia 2001.

III. Artykuły nt. pisarza

GOŁĄB Monika : Hindus z rogami. Życie 2002 nr 150 s. 19, il.

HAUSMAN Marzena : Spadkobierca Conrada. Laereatem literackiej
Nagrody Nobla został prozaik Vidiadhar Surajprasad Naipaul.
Rzeczpospolita 2001 nr 239 s. A12, portr.

HEARFIELD Ewa : Naipaul - noblista kontrowersyjny. Dekada Lit. 2001 nr 11/12 s. 120-125, il.

HOAGLAND Jim : Ocet i miód : Nagroda Nobla za dobre pisarstwo i dobre uczynki. Rzeczpospolita 2001 nr 242 s. A8.

J.Sz., Czar : Conrad Trynidadu. Nobel literacki dla V.S.Naipaula.
Gaz. Wyborcza 2001 nr 239 s. 1,20, portr.

JAGODZIŃSKI Tadeusz : Kroniki Zmierzchu. Tyg. Powsz. 2001 nr 42 s.12.

JARNIEWICZ Jerzy : Pokolonialne kłopoty. Nobel dla Vidiadhara
Surajprasada Naipaula. Tyg. Powsz. 2001 nr 42 s. 12, portr.

(jaw) : Conrad z Trynidadu. Nobel 2001. Polityka 2001 nr 42 s. 48, portr.

KLUKOWSKI Bogdan : Setny noblista literacki Naipaul. Por. Bibl. 2002 nr 1 s. 19-20.

KOBUS Justyna : Kolizja kultur. Wprost 2001 nr 42 s. 126-127, il.

KORZENIEWICZ Maria : Pół wieku w poszukiwaniu tożsamości.
Rzeczpospolita 2001 nr 240 s. D5.

MASŁOŃ Krzysztof : Niedowiarek między wierzącymi. Nobel dla V.S.
Naipaula. Mag. Lit. Książki 2001 nr 10 s. 22, il.

MKJ, REU : Sumienie Brytanii. Literatura. Nobel dla V.S. Naipaula.
Życie Warsz. 2001 nr 239 s. 20-21, il.

MROŻEK Sławomir : Mój V.S. Naipaul. Gaz. Wyborcza 2001 nr 287 s.10, il.

Nobel 2001. Nowe Książ. 2001 nr 11 s. 2, il.

PARYŻ Marek : Nobel za bezkompromisowość. Wiedza i Życie 2002 nr 5 dod. Wiedza i Człowiek nr 5 s. 54-57, il.

PHILIPS Caryl : Zgryźliwy syn Karaibów. Forum 2001 nr 44 s. 44, il.

SADKOWSKI Wacław : Wokół V.S. Naipaula. Lit. na Świecie 2001 nr 10-11 s. 366-368.

SKÓRZYŃSKI Piotr : Nagroda dla V.S. Naipaula. Najwyższy Czas 2001 nr 43/44 s. XXXII-XXXIV, il.

SZOSTKIEWICZ Adam : Utracona przeszłość. Czym V. S. Naipaul zasłużył na Nobla?
Polityka 2001 nr 43 s. 48-49, il.

ZBOROWSKA Maria : Pisarz dziś bardzo na czasie. Literatura. W Polsce tegoroczny noblista "nie chwycił". Rozm. przepr. Iza Natasza Czapska.
Życie Warsz. 2001 nr 239 s. 21.
Tłumaczka wszystkich wydanych w Polsce powieści Naipaula.

IV. Recenzje

A way in the world
MAGALA, Sławomir // Czas Kult. - 1995 nr 3 s. 72-74.

Rozjaśnić tło : Dwie opowieści
Lektor, Tyg. Powsz. 2002 nr 24 s. 13.

Zakręt rzeki
Lektor : Twarze świata, źródła rzeki. Tyg. Powsz. 2002 nr 24 s. 13.
KOT Wiesław : Cywilizacja prowizorki. Newsweek 2002 nr 25 s. 106.