Maria Grzelak

 

Bazy katalogowe Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie. Stan obecny i perspektywy

 

Budowanie systemu biblioteczno-informacyjnego w naszej bibliotece rozpoczęło się w roku 1989 w Dziale Informacyjno-Bibliograficznym. Przy użyciu programu MICRO CDS/ISIS zaczęto tworzyć bazę piśmiennictwa regionalnego.

Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów włączył się do prac zautomatyzowanych w styczniu 1995 r. Rozpoczęto wtedy bieżące katalogowanie wydawnictw zwartych i tworzenie centralnego komputerowego katalogu zbiorów WBP w programie SOWA. System ten, chociaż funkcjonował przez kilka lat, stwarzał wiele problemów, głównie z powodu braku formatu. Dane opisu bibliograficznego wpisywane były do tzw. podstawowego formularza danych, co nie zawsze było możliwe przy sporządzaniu opisów książek naukowych. Podjęto decyzję o zmianie systemu i wybrano program MAK w formacie USMARC. Przemawiały za tym dwa bardzo istotne argumenty: format USMARC w wyniku decyzji Biblioteki Narodowej stał się formatem krajowym dla polskich bibliotek; bazy Biblioteki Narodowej, które są dla nas pomocą i wzorem, tworzone są w MAK-u.

Dział Zbiorów Specjalnych rozpoczął komputeryzację swoich zasobów w 2001 roku.

Stan baz katalogowych WBP w dniu 31 lipca 2002 roku przedstawia się następująco:

BAZY TWORZONE W DZIALE GROMADZENIA I OPRACOWANIA ZBIORÓW

  1. Baza KAT WBP (w programie MAK w formacie USMARC) zawiera 17 976 rekordów. Stanowi katalog zbiorów WBP od stycznia 2000 roku (zakup, dary, wymiana, przyjęte za zagubione, egzemplarz obowiązkowy). Do bazy wprowadzane są opisy bibliograficzne wydawnictw zwartych i niektórych ciągłych zgodnie z obowiązującymi aktualnie normami. Wpisuje się tu także klasyfikację dziesiętną i hasła przedmiotowe dotyczące poszczególnych dokumentów. Baza posiada liczne indeksy (autor, tytuł, hasło przedmiotowe, temat/określnik, słowo w tytule, ISBN/ISSN, wydawcy, nr inwentarza), które w znacznym stopniu ułatwiają wyszukiwanie informacji w katalogu elektronicznym. Powiązana jest z bazami Biblioteki Narodowej (Przewodnik Bibliograficzny, Słownik Języka Haseł Przedmiotowych, tablice Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej) oraz z bazą Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej "Gromadzenie" (dot. ewidencji zbiorów), co ułatwia przenoszenie potrzebnych danych. Do bazy wpisywane są także dane lokalne dotyczące poszczególnych dokumentów (miejsce przechowywania, akcesja, nr inwentarza).
  2. Baza RETRO WBP (w programie MAK w formacie USMARC) zawiera 54 491 rekordów. Stanowi katalog zbiorów centrali (wypożyczalni naukowej i beletrystycznej) za lata 1969-1994. Dane wprowadzane są na podstawie inwentarzy. Po wprowadzeniu wszystkich zbiorów (od roku 1946) baza będzie uzupełniana o szczegółowe dane pozwalające na dokładniejsze udzielanie informacji (serie, podserie, hasła przedmiotowe, symbol UKD). Planuje się zakończenie prac w 2003 roku oraz połączenie bazy z bazą KAT.
  3. Baza SOWA - opisy książek wprowadzone w latach 1995-1999. Zawiera 18 000 rekordów. W marcu br. rozpoczęto przenoszenie opisów z SOWY do MAK-a w USMARC-u metodą tzw. konwersji ręcznej. Przepisano do bazy KAT 5 961 opisów, stanowi to 33,1 % całości bazy. Zakończenie prac planuje się na koniec I kwartału 2003 roku.
  4. Baza Gromadzenie i Akcesja Czasopism - tworzona w programie SOWA od 1995 roku. Zawiera katalog tytułów czasopism - nabytków WBP. Jest na bieżąco aktualizowana. Zawiera 439 tytułów czasopism.
  5. Baza KP (w programie MAK w formacie USMARC) prowadzona od kwietnia 2002 roku przy współpracy z "Książnicą Polską". Zawiera 2 166 rekordów. Są to opisy książek zakupionych w księgarniach Książnicy przez biblioteki województwa warmińsko-mazurskiego. Baza jest wspólną własnością WBP i Książnicy Polskiej.

BAZY TWORZONE W DZIALE ZBIORÓW SPECJALNYCH

Wszystkie bazy tworzone są w programie MAK w formacie USMARC i posiadają takie same indeksy jak baza KAT WBP.

  1. Baza WBP - nuty zawiera 447 rekordów. Wprowadzane są tu m.in. cenne uwagi czytelnicze informujące dla kogo zostały przeznaczone nuty.
  2. Baza WBP - płyty CD zawiera 427 rekordów. W przyszłości planuje się wprowadzenie do niej opisów płyt analogowych.
  3. Baza WBP - mówiona zawiera 2 427 rekordów. Zawiera opisy i klasyfikację całości zbiorów książki mówionej. Dodatkowym indeksem jest numer PZN informujący o lokalizacji dokumentu w punkcie WBP w Polskim Związku Niewidomych. Ważne są tu uwagi w polu 500 przedstawiające materiał źródłowy informujący o tekście książki mówionej (miejsce, rok wydania i wydawnictwo). Są to cenne uwagi dla dyslektyków.

BAZY TWORZONE W DZIALE INFORMACYJNO-BIBLIOGRAFICZNYM

  1. Baza regionalna WM1 (w programie ISIS) zawiera 71 354 rekordy i obejmuje opisy bibliograficzne artykułów, książek i czasopism związanych z regionem za lata 1982-2000. Stanowi elektroniczną wersję Bibliografii Warmii i Mazur, opracowywanej w Dziale IB, a wydawanej przez WBP w Olsztynie.
  2. Baza Informacji Ogólnej INFO (w programie ISIS) zawiera 74 665 rekordów. Wprowadzane są tu od 1995 roku głównie opisy artykułów z czasopism znajdujących się w Czytelni Czasopism WBP, a dotyczących różnych dziedzin wiedzy.
  3. Baza FILM (w programie ISIS) zawiera 5 969 rekordów. Wprowadzane są tu od 1998 roku opisy recenzji filmowych (także retrospektywnie od 1985 roku).
  4. Baza WBP BR (w programie MAK w formacie USMARC) prowadzona od 2001 roku. Zawiera 14 056 rekordów. Są to opisy bibliograficzne artykułów, książek i czasopism stanowiących piśmiennictwo związane z regionem. Będzie to elektroniczna wersja Bibliografii Warmii i Mazur.

BAZY TWORZONE WE WSPÓŁPRACY Z BIBLIOTEKAMI Z TERENU WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO - MAZURSKIEGO

Od końca roku 1999 Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie promuje tworzenie Baz Informacji Lokalnej wśród bibliotek i urzędów gmin, miast i powiatów naszego województwa. Dopiero jednak od roku 2001 udało się zbudować dedykowane oprogramowanie ułatwiające tworzenie tych serwisów w oparciu o zaawansowane technologie internetowe.

W chwili obecnej funkcjonuje 17 baz dostępnych pod adresem http://www.bil-wm.pl udostępniających wiele ciekawych i aktualnych informacji o życiu środowisk lokalnych naszego województwa. W trakcie tworzenie jest kilkanaście kolejnych.
Wszystkich zainteresowanych udziałem w tworzeniu bazy informacji lokalnej swojego regionu zapraszamy do współpracy.

Dalsze plany dotyczące rozwoju komputeryzacji w naszej bibliotece to:

  1. Połączenie bazy KAT i RETRO oraz powiązanie ich z bazą czytelników i wypożyczeń (jesienią tego roku).
  2. Udostępnianie baz WBP w sieci Internet.
  3. Retrospektywna konwersja opisów książek z inwentarzy centrali (ciąg dalszy), czytelni i działów.
  4. Prowadzenie komputerowej kartoteki wzorcowych haseł przedmiotowych stosowanych w WBP (niezbędny będzie zakup nowej wersji MAK-a).
  5. Założenie i prowadzenie bazy danych dokumentów elektronicznych w USMARC-u (ewidencja i opracowanie) na podstawie przepisów i nowej normy.
  6. Założenie i prowadzenie bazy danych dokumentów życia społecznego w formacie USMARC.
  7. Prowadzenie katalogu i inwentarzy czasopism WBP (także retrospektywnie) w formacie USMARC.

cofnij