Antoni Sokołowski
GIŻYCKIE BIBLIOTEKI PUBLICZNE
W dniu 7.10.1947 r. została utworzona w Giżycku Powiatowa Biblioteka Publiczna. Na kierownika placówki 1.01.1948 r. powołano Zofię Bartnikowską - nauczycielkę, która odbyła ośmiotygodniowy kurs bibliotekarski zorganizowany przez Ministerstwo Oświaty w Spale.
Księgozbiór biblioteki w liczbie 1772 vol. stanowiły: dary z Kuratorium Olsztyńskiego Okręgu Szkolnego - 610 vol., dary od czytelników - 98 vol. z Ministerstwa Oświaty - 750 vol., z Ludowego Instytutu Wydawniczego - 135 vol. i zakup własny - 179 vol. W latach 1948 - 1951 głównym źródłem wpływu książek były zakupy własne w liczbie 4.503 vol. i przydziały z Ministerstwa Oświaty 7.393 vol.
W pierwszym roku działalności biblioteki głównym jej zadaniem była organizacja sieci bibliotecznej na terenie powiatu. W 1948 r. Powiatowa Biblioteka Publiczna w ramach ogólnokrajowej akcji zorganizowała 7 bibliotek gminnych i 51 punktów bibliotecznych. W 1949 r. na terenie miasta powołano Miejską Bibliotekę Publiczną, która przejmuje od biblioteki powiatowej obsługę czytelników. Początkowo w Miejskiej Bibliotece Publicznej była zatrudniona jedna osoba, która zajmowała się głównie udostępnianiem zbiorów. Stały napływ ludności do Giżycka spowodował potrzebę rozszerzenia działalności biblioteki. Zwiększono zatrudnienie do trzech osób. Zakres ich czynności był następujący: obsługa czytelników, zakładanie i nadzorowanie punktów bibliotecznych na terenie miasta oraz prowadzenie prac związanych z popularyzacją książki i czytelnictwa.
W 1955 r. na mocy zarządzenia Ministra Kultury i Sztuki z dnia 16.07.1954 r. Powiatowa Biblioteka Publiczna została połączona z Miejską Biblioteką Publiczną. Powstała nowa jednostka organizacyjna - Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna. Placówka otrzymała statut i nową strukturę wewnętrzną. Otrzymała nowy większy lokal o powierzchni 120 m2 przy ulicy Kolejowej 20. W lokalu tym zorganizowano wypożyczalnię książek z księgozbiorem dla dorosłych i dzieci, czytelnię (24 miejsca), dział instrukcyjno-metodyczny i dział gromadzenia i opracowania zbiorów. W bibliotece zatrudnionych było 6 pracowników w pełnym wymiarze czasu pracy. Kierownik, pracownik wypożyczalni mający również nadzór nad czytelnią, dwóch instruktorów, dwie pracownice działu gromadzenia.
W 1962 roku biblioteka podjęła działania mające na celu utworzenie Oddziału dla Dzieci. Z ogólnego księgozbioru zostaje wyodrębniony księgozbiór dla dzieci. Jednocześnie biblioteka otrzymała nowy etat dla kierownika Oddziału. Liczba czytelników do lat 14 przekroczyła 1000 osób. Lepsze warunki lokalowe pozwalały na zintensyfikowanie pracy kulturalno-wychowawczej z dziećmi. Przy Oddziale działał teatrzyk kukiełkowy (dzieci pod kierunkiem bibliotekarki wykonywały kukiełki samodzielnie), teatrzyk cieni, były prowadzone spotkania autorskie, lekcje biblioteczne, gry i zabawy literackie, konkursy.
W 1963 roku Oddział przeniesiony został do lokalu na ul. Warszawskiej, do pomieszczenia o pow. 20 m2 mało przydatnego do pracy z czytelnikiem dziecięcym. W 1966 roku Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna otrzymała lokal przy ul. Kopernika. Lepsze warunki lokalowe oraz zapotrzebowanie społeczne spowodowały powołanie do życia czytelni dla dorosłych. Z problemami lokalowymi biblioteka borykała się do 1973 roku. W dniu 8.03.1973 r. bibliotece został przekazany nowo wybudowany, wolno stojący, trzykondygnacyjny budynek o pow. 620 m2.
W budynku tym znalazły pomieszczenia wszystkie oddziały biblioteki, to jest:
- oddział dla dzieci (wypożyczalnia i czytelnia)
- wypożyczalnia książek dla dorosłych
- czytelnia dla dorosłych
- dział instrukcyjno-metodyczny
- dział gromadzenia i opracowania zbiorów.
Jednocześnie biblioteka otrzymała dodatkowy etat dla oddziału dla dzieci. Na koniec 1973 r. w bibliotece zatrudnionych było 9 pracowników działalności merytorycznej
w tym 5 z wykształceniem bibliotekarskim.
W 1975 r. biblioteka została wyposażona kompleksowo w meble biblioteczne zaprojektowane przez architekta wnętrz, przystosowane do architektury budynku i potrzeb poszczególnych działów.
Jak bardzo potrzebny był przystosowany do potrzeb pracy bibliotecznej lokal, wykazał znaczny wzrost liczby czytelników i wypożyczeń szczególnie w czytelniach dla dorosłych i dla dzieci.
Na koniec 1975 roku zarejestrowanych było 4512 czytelników, wypożyczono ogółem 117.660 vol., a wypożyczenia na 1 czytelnika wyniosły 26 vol. Miasto rozbudowywało się, w związku z tym zaistniała potrzeba powołania filii bibliotecznej.
Z myślą o tym w 1974 r. biblioteka zaczęła gromadzić księgozbiór. W kwietniu 1976 r. została otwarta na Osiedlu XXX-lecia filia biblioteczna nr 1 z księgozbiorem zawierającym książki dla dorosłych i dzieci oraz z zaczątkiem księgozbioru podręcznego (w liczbie 1832 vol.). W 1975 r. w wyniku zmiany administracyjnego podziału kraju powiat giżycki zostaje włączony do województwa suwalskiego. Z dniem 9.07.1975 r. Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Giżycku została przemianowana na Oddział Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Suwałkach. Zakres działalności placówki nie uległ zmianie. Oddział realizował zadania byłej powiatowej i miejskiej biblioteki. Zwiększył się tylko teren jego działania i odtąd obejmował miasto Giżycko, gminy Giżycko, Milki i Wydminy, miasto - gminy Ryn i Mikołajki.
Na zasadach Oddziału biblioteka działała do 31.12.1976 r. Zarządzeniem Wojewody Suwalskiego z 01.01.1977 r. otrzymała nazwę Miejska Biblioteka Publiczna w Giżycku i przeszła pod bezpośredni nadzór Naczelnika Miasta. Zlikwidowany został oddział instrukcyjno-metodyczny, a terenem działania biblioteki pozostało miasto Giżycko.
Największe ożywienie działalności biblioteki miało miejsce w drugiej dekadzie lat powojennych. W kraju nastąpiły korzystne zmiany w polityce wydawniczej i na rynku księgarskim, który oferował bardziej urozmaicony i atrakcyjniejszy wybór nowości dzięki temu mimo niekorzystnych warunków lokalowych i częstych przeprowadzek odnotowano znaczny wzrost liczby czytelników. W latach 1947-1957 biblioteka zakupiła 8090 vol. nowości wydawniczych. Ogółem na koniec 1957 roku księgozbiór PiMBP liczył 24.473 vol.
Wykorzystując sieć placówek bibliotecznych i zgromadzone zbiory biblioteczne biblioteka przystąpiła do realizacji zadań kulturalno - wychowawczych podyktowanych bieżącymi i perspektywicznymi potrzebami społeczeństwa miasta i powiatu. Z pomocą Spółdzielni Oświatowo-Wydawniczej "Czytelnik" zorganizowano szereg spotkań autorskich, dzięki którym nawiązały się bezpośrednie i częste serdeczne kontakty między czytelnikami i autorami a pośrednio i biblioteką. Zachęcały one do czytania książek.
Bibliotekę odwiedzili między innymi tacy pisarze jak: Alina i Czesław Centkiewiczowie, Zofia Kossak-Szczucka, Janusz Meissner.
Przeprowadzono szereg spotkań z pisarzami i naukowcami z ośrodka olsztyńskiego, m.in. z dr. Władysławem Gębikiem - dyrektorem przedwojennego polskiego Gimnazjum w Kwidzynie, Andrzejem Wakarem, Henrykiem Panasem i Erwinem Krukiem.
Ważne miejsce w działalności bibliotek zajmowała popularyzacja wiedzy i kultury. Upowszechniano literaturę popularnonaukową. Organizowano wystawy książek w bibliotece w innych placówkach kulturalno-oświatowych czy instytucjach, organizowano konkursy czytelnicze przeznaczone dla szerokich kręgów użytkowników biblioteki. Należy wymienić między innymi takie konkursy, jak: "Bliżej Książki Współczesnej", "Złoty kłos dla twórcy - srebrny dla czytelnika", plebiscyt "Pióro i karabin". Dużą popularnością cieszył się konkurs "Popularyzujemy wiedzę rolniczą na Warmii i Mazurach". Realizując zadania wynikające z popularyzacji czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży organizowano wiele konkursów i innych form pracy kulturalno-wychowawczej. Dla najmłodszych czytelników organizowano spotkania z autorami książek dla dzieci i młodzieży takimi jak: A. i Cz. Centkiewiczowie, M. Kownacka, E. Niziurski, J. Pisarski, H. Snopkiewicz i inni. Biblioteka zawsze przywiązywała duże znaczenie do pracy z dziećmi i młodzieżą.
W 1991 r. biblioteka stała się placówką samorządową. Organem założycielskim biblioteki jest Rada Miasta Giżycka. Sieć biblioteczna na terenie miasta przedstawia się następująco:
- Miejska Biblioteka Publiczna (wypożyczalnia i czytelnia dla dorosłych)
- Oddział dla dzieci (wypożyczalnia i czytelnia dla dzieci)
- Filia nr 1 (wypożyczalnia i czytelnia dla dorosłych i dzieci)
Obecnie w bibliotece zatrudnionych jest 12 pracowników, w tym 10 działalności podstawowej. Wszyscy pracownicy merytoryczni posiadają wykształcenie bibliotekarskie, w tym 3 osoby - wyższe, 6 osób studium pomaturalne i 1 osoba średnie. Z satysfakcją należy nadmienić, że pracownicy biblioteki systematycznie podnoszą swoje kwalifikacje zawodowe i tak: 1 osoba jest na III roku studiów licencjackich, a 2 pracownice podejmują studia licencjackie w bieżącym roku. Stabilizacja kadry i podnoszenie kwalifikacji przez pracowników ma niewątpliwy wpływ na osiągane przez bibliotekę wysokie wyniki pracy w zakresie rozwoju czytelnictwa. Mówiąc o kadrze wspomnieć trzeba o Pani Barbarze Sokołowskiej, która przepracowała 42 lata, w tym ponad 30 lat kierowała tą placówką, mając niepodważalny wpływ na osiągane wyniki w pracy z czytelnikiem, na rozwój czytelnictwa oraz na osiągnięcia w pracy kulturalno-oświatowej.
W ostatnich dziesięciu latach szczególną uwagę zwracano na pracę z dziećmi i młodzieżą w zakresie: kształtowania kulturalnych zainteresowań, popularyzacji czytelnictwa, pomocy w nauce oraz popularyzacji nowoczesnych technik informacyjnych (komputer, Internet).
Jednocześnie systematycznie doskonalono warsztat pracy czytelni dla dorosłych, mając na uwadze zapotrzebowanie wynikające ze zwiększającej się corocznie liczby osób uczących się w szkołach ponadpodstawowych i studiujących na wyższych uczelniach.
W latach 1990 - 2000 liczba zarejestrowanych czytelników wzrosła z 4.887 do 7.499. Wzrastała także liczba wypożyczonych vol. książek na zewnątrz z 96.028 do 151.753, czyli wzrost wyniósł 55.625 vol. książek. W omawianym okresie potrzeby finansowe biblioteki były w pełni pokrywane z budżetu samorządu. Należy podkreślić, że Rada Miasta oraz Zarząd Miasta szczególnie przychylnie potraktowały potrzeby w zakresie zakupu nowości wydawniczych i zakupu sprzętu komputerowego w latach 2000 i 2001. W 2000 roku biblioteka otrzymała dodatkowo 30 tys. zł za zakup książek, ogółem w tym roku wydatkowaliśmy na zakup nowości wydawniczych 50 tys. zł. Podobną sumę otrzymaliśmy w roku 2001. Pozwoliło to na zakupienie 2.995 vol. nowości wydawniczych, a tym samym w zadawalający sposób pokryliśmy zapotrzebowanie wynikające z dezyderatów czytelniczych.
Realizując zadania w zakresie wychowania czytelniczego, biblioteka prowadzi szereg atrakcyjnych zajęć z dziećmi i młodzieżą. Corocznie prowadzony jest konkurs na "Najlepszego czytelnika roku". Laureaci nagradzani są nagrodami książkowymi, a wyniki konkursu są przesyłane do wiadomości dyrekcji szkół, do których uczęszczają uczestnicy konkursu.
Z dziećmi starszymi i młodzieżą prowadzone są stałe formy pracy, takie jak gry i zabawy literackie, zgaduj-zgadule, krzyżówki miesiąca, głośne czytanie książek. Systematycznie prowadzone są zajęcia plastyczne. Tematyka tych zajęć jest specjalnie dobierana i zawsze posiada walory poznawcze. Dużą rolę odgrywają przeprowadzone konkursy np. "Giżycko moje miasto", "Plastyczny świat zwierząt doktora Dolittle", "Kornel Makuszyński i jego twórczość", "Maria Konopnicka w 150 rocznicę urodzin", "Poznaj świat bajek", "Czesław Janczarski - poeta dzieci". Młodzież szkół podstawowych i gimnazjów w ramach zajęć teatrzyku słowno-muzycznego przygotowuje inscenizacje na imprezy okolicznościowe. Przykładem takich imprez są: coroczne występy w Domu Pomocy Społecznej w Giżycku z okazji "Dnia Babci i Dziadka", spektakle słowno-muzyczne i wspólna zabawa z okazji uroczystych obchodów "Dnia Dziecka", wróżby i zabawy andrzejkowe, wspólne zabawy mikołajkowe i wiele innych. Ponadto co roku organizujemy konkursy plastyczne dla uczniów gimnazjów. Cieszą się one dużą popularnością. Tematycznie wiążą się z książką, czytelnictwem a również z ochroną środowiska naturalnego, np. "Świat fantazji Jana Brzechwy" lub "Ziemia jest naszym domem". Na każdą imprezę zapraszani są przedstawiciele lokalnej prasy i lokalnego radia.
W ostatnich dwóch latach prowadzimy prace mające na celu komputeryzację prac bibliotecznych. W tym okresie biblioteka zakupiła trzy komputery oraz zainstalowana została lokalna sieć komputerowa, zakupiono również komputerowy program biblioteczny MAK. Sprawa komputeryzacji będzie traktowana priorytetowo. Planując zadania na najbliższe lata, zwrócimy szczególną uwagę na utrzymanie i poprawienie podstawowych wskaźników takich jak: liczba zarejestrowanych czytelników ok. 24,5% ogółu mieszkańców, ilość wypożyczonych vol. książek i czasopism, liczba udzielonych informacji, wskaźnik wypożyczeń na 1 czytelnika nie mniej niż 24 vol., wskaźnik zakupu nowości wydawniczych ok. 9 vol. na 100 mieszkańców. Jednocześnie będziemy doskonalili warsztat informacyjny, mając na uwadze konieczność zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej w tym zakresie. Kontynuować będziemy komputeryzację biblioteki tak, aby w 2002 roku udostępnić społeczeństwu 4 stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu.
